بازوی سرمایه‌گذاری هزاردستان معرفی شد؛ از دلایل ایجاد «جوانه» تا رونمایی از «پیوند»
رویداد معرفی جوانه به عنوان بازوی سرمایه‌گذاری گروه هزاردستان با حضور مدیران این مجموعه برگزار شد. در این رویداد ضمن اشاره به دلایل ایجاد جوانه، درباره محورهای سرمایه‌گذاری و معیارهایی که برای انتخاب تیم‌ها وجود دارد، صحبت شد. همچنین از طرح حمایتی «پیوند» نیز رونمایی شد. در این طرح قرار است تا از افراد مستعدی که هنوز کسب‌وکار خاصی راه‌اندازی نکرده‌اند، حمایت شود.
گروه هزاردستان مالک شرکت‌های کافه‌بازار، دیوار، بلد، ستون، قرار و برخی دیگر از استارت‌آپ‌های موفق ایران است، اکنون شرکتی را با نام «جوانه» و در حوزه سرمایه‌گذاری جسورانه تاسیس کرده است. رویداد معرفی این شرکت نیز ظهر امروز و با حضور هم‌بنیان‌گذار کافه بازار، مدیرعامل هلدینگ هزاردستان، مدیرعامل کافه بازار، مدیر ارشد اجرایی دیوار، مدیر عامل جوانه، متخصص سرمایه‌گذاری‌های جسورانه، مدیر سرمایه‌گذاری جوانه، مدیر ارشد محصول دیوار و مدیر مالی جوانه برگزار شد.
بخش اول این برنامه به معرفی هزاردستان، تجربیات در سرمایه‌گذاری و اتفاق‌های مهم حوزه استارتاپ‌ها اختصاص داشت.
«حسام آرمندهی»، هم‌بنیان‌گذار کافه بازار به سهامدار اولیه این شرکت اشاره می‌کند که ۵۸درصد از سهام بازار را در اختیار داشته و چالش‌های بسیاری بین سرمایه‌گذار و افراد کافه بازار به وجود آمده است. اما در نهایت با مذاکره با شرکت‌هایی مثل رهنما توانسته‌اند سهام شرکت را خریده و ساختار سهامداری آن را بهبود ببخشند. او تاکید داشته در مدل جدید سرمایه‌گذاری، سهامداری با درصد سهام بالا وجود نداشته باشد.
«مجید رضوی»، مدیرعامل هلدینگ هزاردستان نیز با اشاره به ساختار حاکمیت شرکتی هلدینگ هزاردستان اشاره کرده و می‌گوید این ساختار به گونه‌ای طراحی شده که افراد بتوانند در قالب شرکت‌های مختلف با دست باز‌تر فعالیت‌های خود را انجام دهند. همچنین کمتر درگیر فعالیت‌های اجرایی باشند تا نوآوری بیشتری در شرکت در جریان باشد.
شروع موفقیت با پذیرش شکست
همیشه در بحث استارتاپ و سرمایه‌گذاری تمرکز بیشتر روی موفقیت است و توجه زیادی روی این موضوع که اگر با شکست مواجه شویم چه اقداماتی باید انجام داد، نمی‌شود.
به گفته رضوی، در بحث سرمایه‌گذاری‌ها اکثرا تمرکز روی شروع کار جدید، ارائه محصول بهتر و … است و توجه زیادی به بحث تعطیل کردن و خارج شدن از استارتاپ نمی‌شود. در حالی که مجموعه‌هایی که در طول زمان رشد نمی‌کنند بهتر است کنار گذاشته شوند.
چالش‌های انسانی، انتظارات سرمایه‌گذار و … از جمله عواملی است که به اعتقاد مدیرعامل هلدینگ هزاردستان موجب شده تا تعطیل کردن، کاری سخت برای افراد باشد.
آرمندهی نیز معتقد است شروع موفقیت‌ها با پذیرش شکست‌ها است:
«هر استارتاپ باید مسیر رشدش را سریع‌تر پیدا کند در غیر این صورت دچار مرگ تدریجی می‌شود. ما با تعطیل کردن چنین مجموعه‌هایی توانستیم با آزادسازی نیروی انسانی و ذهن خود، در جهت رشد سایر کسب‌وکارهای‌مان حرکت کنیم. به طور مثال با بستن «رسید»، توانستیم «بلد» را به بازار عرضه کنیم.:
او در ادامه با بیان این که سرمایه‌گذارها قبلا مالکیت دوست بوده می‌گوید چنین چیزی اشتباه است و سهم زیاد موجب قفل شدن شرکت می‌شود.
هم‌بنیان‌گذار کافه بازار در بحث سرمایه‌گذاری KPI محور (شاخص کلیدی عملکرد مالی برای پیگیری کردن) تاکید دارد شاخص عملکرد نباید به سهام گره خورد. به اعتقاد وی مهم‌ترین چیز ایجاد اعتماد بین تیم و سرمایه‌گذار است و امکان دارد KPI به این اعتماد لطمه جدی بزند.
ایجاد اضطراب در تیم، با مشکل همراه ساختن روحیه پذیرش شکست و تبدیل شراکت به حالت پیمانکار و کارفرما، از جمله معایب سرمایه‌گذاری KPI محور از نظر آرمندهی است.
رضوی نیز معتقد است گذاشتن KPI دست استارتاپ را برای گسترش فعالیت خود بسته، تمرکز افراد را می‌گیرد و باعث محدودسازی می‌شود.
ادامه رشد هزاردستان به کمک جوانه
مدیرعامل هلدینگ هزاردستان در ادامه به جوانه اشاره کرده و می‌گوید این شرکت بازویی است که می‌تواند به رشد مجموعه ما کمک کند:
«محدودیت نیروی انسانی و تیم‌های قوی در مقطع کنونی افزایش یافته که کاهش سرعت رشد را رقم زده است. ما نیز تجربه‌هایی درباره راه‌اندازی یک استارتاپ از پایه تا بزرگ شدن آن را در داخل مجموعه خود داشته‌ایم. از همین روی به دنبال همکاری با تیم‌های خوبی رفته‌ایم که روحیه کارآفرینی داشته و به توسعه ما کمک کنند. در واقع جوانه را با هدف در ارتباط بودن با تیم‌های بیشتر، راه‌اندازی کرده‌ایم.»
هم‌بنیان‌گذار کافه بازار نیز در رابطه با تولد جوانه می‌گوید ما همیشه به دنبال کارآفرینی بودیم تا کارهای جدیدی راه بیندازیم و در همین راستا «بلد»، «ستون» و… شکل گرفتند. اما متوجه شدیم با اتکا بر نیروی انسانی، توانایی و تفکر خود نمی‌توانیم این موضوع را گسترش داده و نوآوری‌های بیشتری را ایجاد و تجربه کنیم. از همین روی تصمیم گرفتیم تا در قالب سرمایه‌گذار به این حیطه وارد شویم.
آرمندهی در پاسخ به این سوال که آیا نبود نیروی انسانی خوب باعث شده تا کمتر شاهد استارتاپ‌های قوی باشیم، می‌گوید دلیل کم بودن استارتاپ‌ها نبود تیم، ایده و نوآوری خوب نیست، بلکه عدم فرایند خروج موفق استارتاپ‌ها انگیزه افراد را برای کارآفرینی کم کرده است.
او جوانه را از معدود بازماندگان بخش خصوصی در این حوزه دانست که همراه و منتور استارتاپ‌ها خواهد بود و آن‌ها را در نوآوری و خلق ارزش همراهی خواهد کرد.
رضوی نیز ابراز امیدواری کرد جوانه به رشد کسبوکارها کمک کند و بتوانند تجربه خود را بهتر منتقل کرده و حس حمایتی که کارآفرین ها برای بلندپروازی و ریسک به آن‌ها نیاز دارند را منتقل کنند.
تاثیر طرح صیانت بر سرمایه‌گذاری
طرح صیانت این روزها تبدیل به بزرگترین چالش فضای مجازی و استارتاپ‌ها شده است. رضوی در پاسخ به این سوال که آیاد با توجه به اوضاع کشور مانند کمبود آب و برق و طرح صیانت آیا سرمایه‌گذاری امری منطقی است، می‌گوید سرمایه‌گذاری هیچگاه راحت نبوده و با انواع چالش‌ها همراه است از همین روی شاید چالش‌ها با طرح صیانت بیشتر شود اما چیزی نیست که تغییر بزرگی رخ دهد.
آرمندهی نیز معتقد است زمانی که در اواخر دهه ۸۰ فعالیت خود را آغاز کرده‌اند نیز شرایط نامناسب بوده اما اگر فردی علاقمند به نوآوری باشد در شرایط سخت نیز به کار خود ادامه می‌دهد. ما نیز با وجود تمام مشکلات تمام تلاش خود را می‌کنیم تا یک عقلانیتی برای قوانین صیانت در سطح کاربر و کسبوکارها ایجاد شود.
وی بزرگترین خطر طرح صیانت را از بین بردن بخش خصوصی می‌داند زیرا صندوقی که در این طرح برای حمایت از کسبوکارها شکل خواهد گرفت، سرمایه‌ای عظیم خواهد داشت و امکان فعالیت را به سایر سرمایه‌گذارها با سرمایه کمتر نمی‌دهد.
«محمدرضا فرحی»، مدیرعامل بیمه‌بازار نیز با انتقاد به طرح صیانت گفت: «افزایش پیش‌بینی ناپذیری اقتصاد با این طرح بوجود می‌آید و خطرناک است. چون صنعت سرمایه‌گذاری خطر پذیر، صنعت پارک کردن پول است و وقتی فضا پیش‌بینی پذیر نباشد، سرمایه‌گذار تمایلی به فعالیت نخواهد داشت»
معرفی بیشتر جوانه
ایجاد جوانه امتداد طبیعی رشد گروه هزار دستان بود. مجموعه‌ای که ۱۰ سال پیش با تاسیس کافه بازار شروع به کار کرد و بعد از آن دیوار، بلد و سایر شرکت‌ها شروع به کار کردند. طبیعی بود این هلدینگ بعد از ۱۰ سال نیاز داشته باشد تا از طریق بازوی سرمایه‌گذاری خود، به کسب‌وکارهای کوچک برای پیمودن مسیر رشد، کمک کند.
فعالیت اجرایی در جوانه به سرمایه گذاری شرکتی و خطر پذیر تفکیک می‌شود. در سرمایه گذاری شرکتی به دنبال رفع نیازهای مجموعه شرکت‌های گروه هزاردستان بوده و در مدل خطرپذیر نیز تمرکز روی تیم‌هایی است که علاوه بر فعالیت در بازار داخل، به دنبال ورود به بازارهای خارجی باشند.
فرایند تصمیم گیری در جوانه نیز بدین شکل است که تیم‌های استارتاپی به ارائه فعالیت‌های خود می‌پردازند، سپس جهت غربالگری به کمیته سرمایه‌گذاری که متشکل از اعضای هیئت مدیره و مدیران گروه‌های مختلف شرکت‌های هزاردستان هستند، معرفی می‌شوند. این کمیته تمامی شاخص‌های لازم برای سرمایه گذاری روی استارتاپ‌ها را بررسی کرده و در مرحله نهایی ارزیابی‌ها را به نظرسنجی میان اعضا می‌گذارد.
بعد از توافقات اولیه با استارتاپ نیز نوبت به ارزیابی عمیق و موشکافانه آن می‌رسد تا تمامی رسیک‌ها شناسایی و برای مدیریت آن‌ها تصمیم‌گیری شود.
آن طور که مدیرعامل جوانه می‌گوید، آن‌ها به دنبال پل زدن بین تجربه اعضای خود با تیم‌های جدید در حال رشد هستند.
نگاهی اشتراکی بر همکاری جوانه، دیوار و بازار
در ادامه رویداد، «شهرام شاهکار» مدیر ارشد اجرایی دیوار به «کارنامه» و «سکو» به عنوان اسپین‌آف‌های رخ داده از دل دیوار اشاره کرده و می‌گوید این مجموعه به دنبال این است تا از درون خود، تیم‌های کوچکتری را انتخاب و آن‌ها را روی یک پروژه متمرکز کند: «رویکرد نوآوری باز در دیوار خیلی پررنگ بوده و آن را به جد دنبال می‌کنیم. تجربه کارنامه و سکو جذاب بود اما مقیاس پذیر نیستند از همین روی بایستی به سوی استارتاپ‌هایی برویم که در چنین زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند.»
او در ادامه به تشریح شکل اجرایی همکاری دیوار با استارتاپ‌های دیگر اشاره کرده و می‌گوید دیوار تصمیم دارد تا روی هسته بیزینس خود تمرکز کرده تا بتواند مشتریان زیادی برای آگهی‌دهنده‌های این پلتفرم فراهم سازد.
اما برای سرویس‌های ارزشمندی که دانش و تکنولوژی آن در داخل دیوار نیست مثل پردازش تصویر و سرویس‌هایی که دانشش وجود دارد اما در اولویت فعلی این پلتفرم نیست مثل حل مساله کلاهبرداری، به سراغ سایر استارتاپ‌ها خواهند رفت.
به گفته وی این همکاری منصفانه بوده و در کنار تزریق سرمایه، مشاوره نیز داده می‌شود.
«نیما نامداری»، مدیرعامل شرکت جوانه درمورد نحوه فعالیت این شرکت می‌گوید قرار است مانند یک شرکت سرمایه‌گذار خطرپذیر کلاسیک عمل کنند. یعنی یک سازوکار مشخص برای مراجعه تیم‌ها و منابع وجود داشته باشد. یک کمیته سرمایه‌گذاری وجود دارد که مدیرعامل کافه بازار، مدیر ارشد اجرایی دیوار، رئیس هیات مدیره هلدینگ هزاردستان، مدیرعامل هلدینگ هزاردستان و مدیرعامل جوانه در این کمیته حضور دارند.
به گفته وی هر تیمی که مراحل اولیه غربالگری را طی کند، باید حداقل ۴ رای مثبت اعضای کمیته را برای جذب سرمایه دریافت کند. زیرا بایستی جوانه با اشتیاق یک تیم را بپذیرد تا به آن کمک کند.
مدیرعامل جوانه به مرحله بعد از تایید سرمایه‌گذاری روی یک تیم اشاره کرده و گفت:
«این کمیته کلیات مدل سرمایه‌گذاری را تعیین می‌کند، سپس تیم‌ها مراحل بعدی جذب سرمایه را انجام می‌دهند. همچنین کمیته مذکور فردی را به عنوان نماینده تعیین می‌کند که با تیم در ارتباط بوده و امکان دارد در آینده عضو هیئت مدیره آن تیم شود.»
نامداری با تاکید بر این که برای سرمایه‌گذاری روی تیم‌ها هیچ محدودیتی وجود ندارد می‌گوید تیم‌هایی که روی آن سرمایه‌گذاری می‌شود ممکن است از دل گروه هزار دستان بیرون آمده یا از تیم‌های بیرونی باشند.
او در پاسخ به این سوال که جوانه چه تفاوتی با سایر سرمایه‌گذاران خطرپذیر در این حوزه دارد، به دو تفاوت برجسته اشاره کرده و گفت:
«کسانی که در جوانه درگیر هستند، خودشان این مسیر را طی کرده و یک سرمایه‌گذار همدل و باتجربه خواهند بود، چیزی که در ایران کمیاب است. مزیت دیگر نیز امیدواری است. آدم‌های هزاردستان بلدند شمع امید را در دل خود روشن نگه‌دارند و داشتن امید در شرایط سخت، یکی از مهم‌ترین دارایی‌هاست.»
نامداری در ادامه به معیارهای ارزیابی تیم‌ها اشاره کرده و می‌گوید بازار که تیم در آن فعالیت می‌کند از خود تیم با اهمیت‌تر است.
او معتقد است تیم متوسط در بازاری که بزرگ است به خوبی می‌تواند فعالیت کرده از همین روی تیم‌هایی که برای کسب‌وکار خود بازار جهانی را در نظر می‌گیرند برای آن‌ها اولویت دارند. همچنین از دیگر معیارهای مورد توجه مدیرعامل جوانه، تجربه زیسته قدیم اعضای تیم‌هاست تا قدرت تاب‌آوری در شرایط ایران را داشته باشند.
از سوی دیگر «مهدی امیری»، مدیرعامل کافه بازار می‌گوید تیم‌ها فارغ از پول، آدم‌ها را برای شراکت انتخاب می‌کنند. زیرا انتخاب آدم‌ها برای همکاری از اهمیت زیادی برخوردار است.
او نگاه استارتاپ‌ها به سرمایه‌گذاری و برنامه آن‌ها برای درآمدزایی و خرج پول را از دیگر نکات حائز اهمیت برای انتخاب یک تیم دانست و اعتقاد دارد شرکت‌ها برای موفقیت بایستی چندین سال فعالیت کنند. اگر همواره بخواهند از جاهای مختلف سرمایه جذب کنند، کار برای آن‌ها دشوار می‌شود، به همین خاطر باید بتوانند مدل درآمدی خود را تست کنند.
شاهکار نیز به معیارهایش برای سرمایه‌گذاری اشاره کرده و گفت:
«مهم‌ترین عاملی که می‌تواند شکست یا پیروزی یک کسب‌وکار را رقم بزند، تیم است. در نظر من تیم مهم‌ترین معیار است. این که چقدر کنجکاو هستند و چقدر برای حل مساله‌‌ها، اشتیاق دارند؟ روش فهمیدن این اشتیاق نیز از مسیر گوش دادن به قصه شکل‌گیری و فعالیت آن‌ها میسر است.»
«پیوند»، سرمایه‌گذاری روی افراد به جای ایده
بخش پایانی این رویداد به معرفی طرح «پیوند» اختصاص داشت. جوانه در قالب طرح «پیوند» به دنبال حمایت مالی از افرادی است که هنوز کسب‌وکار خاصی نداشته اما تخصص و اشتیاق دارند.
در این طرح، یک حمایت مالی بلاعوض (Grant) تا سقف ۵ میلیارد ریال به افرادی که مهارت‌های فنی و شخصیت حرفه‌ای متمایز داشته‌باشند، اعطا می‌شود. برای استفاده از حمایت مالی پیوند نیز فرد بایستی طرح مشخصی داشته باشد که با این پول چه می‌خواهد بکند. اولویت پیوند حمایت از افرادی است که روی کاربردهای فناوری در حل مسائل دنیای واقعی تمرکز کنند زیرا این طرح محدود به ایده‌ها نیست.
آرین افشار، مدیر سرمایه‌گذاری جوانه در مورد برنامه «پیوند» گفت:
«در جوانه تمرکز ما برای سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌هایی است که در مراحل ابتدایی و در حال رشد هستند. اما با طراحی برنامه‌ای به نام پیوند مشکلات و مسائلی که در هلدینگ هزاردستان وجود دارد را معرفی کردیم و در این برنامه از پتانسیل افراد و تیم‌هایی که در اکوسیستم استارت‌آپی فعالیت می‌کنند، بهره می‌بریم. اگرچه تمرکز ما روی آموزش و مربیگری نیست اما در این راه افراد یا تیم‌ها می‌توانند از تجربه افراد دیگر هم بهره‌مند شوند.»
او در پاسخ به این سوال که افراد چگونه در این طرح پذیرش می‌شوند، می‌گوید علاقمندان می‌توانند از طریق سایت جوانه، مسائل و ایده‌های مطرح شده را ببینند و براساس دانش و توانمندی که در خود می‌بینند، یکی از مسائل را انتخاب و ایده و راهکارهای خود را ارسال کنند.
به گفته افشار، پس از ارزیابی ایده‌ها به افراد در یک بازه زمانی فرصت داده می‌شود تا ایده خود را با کمیته پذیرش مطرح کنند. بعد از پذیرش فرد یا تیم در این کمیته، آن‌ها وارد فرآیندی می‌شوند تا ایده خود را به محصول اولیه تبدیل کنند. در این بخش دو سرویس اصلی به تیم‌ها ارائه می‌شود؛ اول معرفی یک راهبر که در کنار تیم به آن‌ها کمک می‌کند تا مسیر بهتری را طی کنند، دوم حمایت مالی در پیوند است که حداقل و حداکثر حمایت ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان است.
او با تاکید بر این که برای نحوه ورود آدم‌ها به پیوند محدودیتی وجود ندارد می‌گوید هدف ما این است تا فرد یا تیمی که توانمندی و تجربه برای حل مسئله و مشکل دارد، در این برنامه خود را نشان دهد.
«اوژن غنی‌زاده»، مدیر ارشد محصول دیوار ، هدف طرح پیوند را جذب افراد دانشگاهی دانست و تاکید کرد در این طرح محدودیت جغرافیایی وجود نداشته و افرادی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند با توجه به بازار هدف بین‌المللی می‌توانند انگیزه مضاعف برای سرمایه‌گذاری را برای ما ایجاد کنند.
