اولین رصد همزمان جیمز وب و هابل
تلسکوپ فضایی جیمز وب و همتای قدیمی آن یعنی هابل، از برخورد فضاپیمای “آزمایش تغییر جهت دوگانه سیارک” (DART) به سیارک دیمورفوس در روز دوشنبه ۲۶ سپتامبر عکس گرفتند. براساس اعلام ناسا، این رصدها، نخستین کاری بود که دو تلسکوپ فضایی به طور همزمان انجام دادند و همکاری آن‌ها اطلاعات جدیدی را در مورد سیارک مورد اصابت نشان خواهد داد.
تلسکوپ فضایی جیمز وب، جهان را با چشم فروسرخ (طول موج‌های ساطع کننده گرما) مشاهده می‌کند، در حالی که تلسکوپ فضایی هابل در تشخیص نور مرئی متخصص است، یعنی نوری که برای چشم انسان قابل مشاهده است. اخترشناسان با ترکیب مشاهدات این دو تلسکوپ می‌توانند چیز‌های زیادی در مورد اجرام کیهانی بیاموزند.
تلسکوپ جیمز وب و تلسکوپ هابل، منظومه سیارک دوتایی دیدیموس (Didymos) را قبل از برخورد کاوشگر دارت (DART) با وزن ۵۶۰ کیلوگرم به سیارک دیمورفوس (Dimorphos) با عرض ۱۴۰ متر مشاهده کردند. دیمورفوس به دور یک صخره فضایی با عرض ۷۸۰ متر به نام دیدیموس می‌چرخد.
این جفت سیارک که در زمان برخورد حدود ۱۱ میلیون کیلومتر از زمین فاصله داشتند، مانند نقطه‌ای از نور در مقابل وب و هابل ظاهر شدند که با رسیدن دارت، ناگهان روشن شد و در ساعات بعد از اصابت، ابری از مواد که از سطح دیمورفوس جدا شده بود، از آن نقطه متصاعد و به تدریج شکل آن را تغییر داد.
بر اساس اندازه‌گیری هابل، روشنایی منظومه دیدیموس در پی برخورد دارت، سه برابر شد و این روشنایی بیش از هشت ساعت ادامه داشت. هابل این تصاویر را با دوربین “میدان عریض ۳” خود گرفت، در حالی که وب از دوربین فروسرخ نزدیک (NIRCam) خود استفاده کرد.
ستاره‌شناسان هنوز در حال تجزیه و تحلیل این تصاویر هستند. آن‌ها امیدوارند که بتوانند چیزی در مورد سطح دیمورفوس و ماهیت ماده‌ای که در اثر برخورد با آن به بیرون پرتاب شده است، بیاموزند.
به عنوان مثال، آژانس فضایی اروپا (ESA) که در هر دو پروژه با ناسا همکاری می‌کند، در بیانیه‌ای اعلام کرد، آن‌ها ممکن است بتوانند تشخیص دهند که این مواد بیشتر از گرد و غبار و ریزدانه تشکیل شده‌اند یا متشکل از قطعات سنگی بزرگتر است.
براساس اعلام آژانس فضایی اروپا، هر دو تلسکوپ به رصد این منظومه سیارکی در ماه‌های آینده ادامه خواهند داد.
بیل نلسون، مدیر ناسا در بیانیه‌ای گفت: وب و هابل آنچه را که ما همیشه در ناسا به آن اعتقاد داشتیم، نشان می‌دهند؛ اینکه وقتی با هم کار می‌کنیم، بیشتر می‌آموزیم.
وی افزود: برای نخستین‌بار، تلسکوپ‌های وب و هابل به طور همزمان از یک هدف در کیهان تصویربرداری کردند. سیارکی که پس از یک سفر هفت میلیون مایلی توسط یک فضاپیما مورد اصابت قرار گرفت. تمام بشریت مشتاقانه منتظر اکتشافات وب هستند. اکتشافات وب، هابل و تلسکوپ‌های زمینی ما درباره ماموریت DART و فراتر از آن.
ماموریت دارت، نخستین آزمایش در تاریخ بشر بود که برای تغییر مدار یک جرم آسمانی طراحی شد. استراتژی ضربه جنبشی نشان داده شده توسط این ماموریت ممکن است روزی زمین را از برخورد با یک سنگ فضایی سرگردان نجات دهد. البته دیمورفوس و دیدیموس هیچ تهدیدی برای سیاره ما محسوب نمی‌شدند و فقط نمونه جالبی برای انجام این آزمایش بودند.
صد‌ها تلسکوپ زمینی در سراسر جهان در حال حاضر به منظومه دیدیموس نگاه می‌کنند تا تعیین کنند که مدار دیمورفوس به دور دیدیموس پس از این برخورد چقدر تغییر کرده است. با این حال ممکن است چندین هفته طول بکشد تا نتیجه دقیقی به دست آید.
گفتنی است که یک تاسواره کوچک ایتالیایی به نام LICIACube که با دارت به این سیارک دوتایی سفر کرد و ۱۱ روز قبل از برخورد، رها شد، این برخورد را از فاصله چند صد کیلومتری مشاهده کرد.
این سیارک دوتایی همچنین هدف یک ماموریت اختصاصی اروپایی به نام هرا (Hera) خواهد بود که در سال ۲۰۲۷ پیامد‌های این برخورد را با جزئیات زیاد بررسی خواهد کرد.
منبع: اسپیس
