مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و کسب و کار‌های آنلاین برای مواجهه با بحران‎ اقلیمی

در ابتدا آن را تغییرات اقلیمی می‌خواندند. اما بعد کار به جایی رسید که «تغییر» توصیف مناسبی برای شرایط ایجاد شده نبود و چاره‌ای نماند جز این که کلمه هشداردهندۀ «بحران» را جایگزین آن کنند.

اولین‌بار در دهه ۱۹۷۰ بود که توجه انسان به این پدیده جلب شد. به گفته هیأت بین دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) این اتفاق زمانی رخ داد که ارزیابی‌های علمی سیستماتیک، تأثیر فعالیت‌های انسانی را بر گرم شدن نظام آب و هوایی، از نظریه به واقعیت تبدیل کردند. این تأثیر را از خوانش میزان و عملکرد کربن‌دی‌اکسید موجود در جو فهمیدند. این چنین شد که قصه گاز‌های گلخانه‌ای و گرمایش جهانی آغاز شد و روز به روز شدت گرفت.

نقش ما انسان‌ها به عنوان ساکنین زمین در این قصه انکارناپذیر است. فعالیت‌های انسانی مثل سوزاندن سوخت‌های فسیلی از جمله زغال‌سنگ و نفت و گاز باعث شد سالانه میلیارد‌ها تن کربن‌دی اکسید روانه جو زمین شود. از طرفی جنگل‌زدایی‌های گسترده، کار زمین را برای مقاومت سخت‌تر کرد و حالا به نقطه‌ای رسیدیم که هیچ گوشه‌ای از جهان از پیامد‌های بحران اقلیمی در امان نمانده است.

سطح دریا‌ها بالارفته، یخ‌های قطب شمال در حال ذوب شدن هستند، صخره‌های مرجانی روز به روز رنگ‌پریده‌تر شده و می‌میرند، اقیانوس‌ها اسیدی شده و جنگل‌ها در حال سوختن هستند. همچنین بحران اقلیمی می‌تواند تخریب محیط زیست، بلایای طبیعی مثل سیل و طوفان و خشکسالی، ناامنی غذایی و آب، اختلالات اقتصادی و حتی جنگ و تروریسم را شدت بخشد.

تابستان امسال موج گرمای تاریخی و بی‌سابقه، کشور‌های اروپایی را شوکه کرده است. دانشمندان ثبت رکورد ۴۰ درجه را در این منطقه، تا سال ۲۰۵۰ انتظار نداشتند. آن‌ها معتقدند این تغییرات خیلی سریع‌تر و شدیدتر از چیزی که پیش‌بینی کرده بودند در حال پیش‌روی است. همچنین ناسا با انتشار تصاویر ماهواره‌ای خود در روز ۲۵ تیرماه، شهر اهواز را در استان خوزستان ایران با دمای ۴۶.۵ درجه سانتی‌گراد، گرم‌ترین نقطۀ زمین معرفی کرد. اما با همه این‌ها، سازمان ملل متحد از بحران اقلیمی به عنوان مسابقه‌ای یاد می‌کند که هنوز امکان برنده شدن ما ساکنان زمین در آن وجود دارد. اگر که همه با هم حرکت کنیم شاید بتوانیم از این هیولای انسان‌ساز سبقت بگیریم.

در کنار اقدام دولت‌هایی که بیشترین سهم را در تولید گاز‌های گلخانه‌ای دارند، شرکت‌کننده‌های کوچک‌تری مانند کسب و کار‌های آنلاین هم می‌توانند در این مسابقه اثرگذار باشد.

کسب و کار‌های آنلاین با شبکه گسترده تکنولوژیک، لجستیک و بسته بندی به عنوان یکی از مسئولیت‌های خود در سال ۱۴۰۰ اقدام به شروع و پیاده سازی پروژه‌های بهبود فرآیند‌های خود از منظر محیط زیستی کردند تا در راستای کاهش مخاطرات تغییرات اقلیمی قدم‌های جدی خود را آغاز کنند.

اما قصه کمک کسب و کار‌های آنلاین به روند کاهش اثرات تغییرات اقلیمی چیست؟ یک فروشگاه آنلاین چطور می‌تواند در مسابقه با بحران اقلیمی رقابت کند؟ فروش ذغال جنگلی ممنوع!

جنگل‌های زاگرس در ایران در دهه‌های اخیر به شدت مورد تخریب و آسیب قرار گرفتند. جنگل‌هایی که تنها یکی از نقش‌های مهم آن در زنده نگه داشتن محیط زیست ایران، تأمین ۴۰ درصد آب کشور است.

با توجه به اینکه یکی از دلایل مهم آتش سوزی‌های هر ساله در زاگرس به گفته مسئولان سازمان حفاظت از محیط زیست و مردم محلی تولید زغال‌های جنگلی است که در فروشگاه‌های آنلاین و آفلاین عرضه می‌شود. دیجی کالا نیز خود را نسبت به این موضوع مسئول دانسته و در پلتفرم خود اقداماتی را در قالب کمپین «به خاطر بلوط‌ها» جهت کاهش تقاضا در این حوزه به سهم خود برداشته است. در همین راستا، فروش زغال جنگلی از مرداد ۱۴۰۱ در دیجی کالا ممنوع اعلام شد و به محض مشاهده درج چنین محصولاتی از فروش این محصول در سایت جلوگیری می‌کند.

همچنین یکی دیگر از اقداماتی که در کمپین به خاطر بلوط‌ها انجام شد جلوگیری از فروش بذر بلوط‌های جنگلی است. همه ما انسان‌ها و همچنین شرکت‌ها مسئولیم تا از فروش این بذر‌ها که نسل جوان‌تر جنگل‌های امروزمان را در آیننده تشکیل خواهند داد جلوگیری کنیم. از طرفی کمبود تجهیزات اطفاء حریق، چالش مهم فعالان محیط زیست به هنگام آتش‌سوزی جنگل‌ها است. 

سوخت خودرو‌ها یکی از منابع مهم انتشار کربن‌دی‌اکسید و عامل تشدید تغییرات اقلیمی است. کاهش مسافت طی شده برای رساندن سفارش‌ها به دست مشتریان می‌تواند تأثیر قابل توجهی در مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آلاینده‌های هوا داشته باشد. فاز دوم پروژه بهینه‌سازی مسیر طی شده در سیستم حمل و نقل دیجی‌کالا با استفاده از هوش مصنوعی در سال ۱۴۰۰ انجام شد. این پروژه در شهر‌هایی که تحویل کالا مستقیماً انجام می‌شود، موفق به کاهش ۳۴ درصدی در مسیر رساندن سفارش به دست مشتریان نسبت به سال گذشته شده است؛ که نتیجه آن کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهاش آلاینده‌های ناشی از سیستم حمل و نقل و لجستیک خواهد بود. لجستیک هوشمند در سال ۹۹ دستاورد‌هایی مثل کاهش ۲۸۰۰ کیلومتری مسیر و کاهش ۳۰۰ هزار لیتری مصرف سوخت در ماه داشت.

کسب‌وکار‌هایی سبز برای دریاچه ارومیه
از دو دهه پیش دریاچه ارومیه در نتیجۀ سدسازی‌های گسترده و مدیریت غیراصولی منابع آبی در حوضۀ آبریز دچار بحران و کم‌آبی شد. یکی از روش‌هایی که می‌تواند به احیای این دریاچه کمک کند، کاهش وابستگی اشتغال و معیشت ساکنین این حوضه به آب است

بخش بزرگی از دلایل این سد سازی‌ها تامین منابع آبی کشاورزی عنوان می‌شود و در نتیجه تغییر منابع معیشتی کشاورزان و تولیدکنندگان حاشیه دریاچه ارومیه به منابع پایدار مانند تغییر محصولات زیرکشت به منابع کم‌آب‌بر، استفاده از روش‌های نوین آب‌یاری زمین‌های کشاورزی و … است. در این راستا سازمان توسعه ملل متحد از سالیان گذشته اقدام به اجرای پروژه‌های معیشت جایگزین در حاشیه این دریاچه با هدف حفظ و ارتقا تراز آبی دریاچه کرده است. در این پروژه، تولید محصولات جدید توسط کشاورزان بومی اطراف دریاچه و ایجاد دسترسی برای فروش محصولات تولید شده به بازار‌های بزرگی به وسعت ایران رقم خورد.

پروژه مشترک میان توسعه ملل متحد (UNDP) و توسعه کسب و کار‌های بومی و محلی دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۰ با عنوان سبز و دیجیتال طراحی و اجرا شد. ترویج پایداری محیط‌زیستی، دسترسی به بازار‌های دیجیتال، بهبود معیشت جوامع محلی، ایجاد تنوع در میان خریداران محصولات محلی و معرفی تجارت عادلانه و دوست‌دار محیط زیست به مصرف‌کنندگان از اهداف این پروژه هستند.

هر کدام از ما اگر به سهم خود با کمی تغییر در سبک زندگی‌مان تطبیق پیدا کنیم شاید بتوانیم سرعت تغییرات هولناکی که زمین را دستخوش نابودی قرار داده، کم کنیم؛ ما فقط همین یک زمین را داریم.