عوارض صادراتی؛ ارزآوری صنایع را به حداقل رساند/ از دست رفتن فرصت ۵ میلیارد دلاری!

به گزارش دیتاسنتر من، فعالان صنایع مختلف در حالی فعالیت خود را در سال جاری آغاز کردند که عوارض صادراتی محصولات مختلف با تعرفه‌های جدید مواجه شد.

درباره چرایی تصمیم دولت مبنی بر افزایش عوارض صادراتی صنایع فرضیه‌های مختلفی وجود دارد. اما آن‌طور که مسئولان وزارت صمت می‌گویند آغاز جنگ روسیه و اوکراین جذابیت صادرات صنایع را دو چندان کرد. تا جایی که ممکن بود به دنبال پرکردن خلأ حضور دو کشور مشغول به جنگ، بازارهای داخلی با کمبود مواجه شود.

حتی اگر این فرضیه را بپذیریم، شنیده‌ها از افت شدید صادرات محصولات صنعتی در سال جدید حکایت دارد. چنانکه برخی کارخانه‌ها به دنبال مازاد تولید و نبود مشتری چاره‌ای جز توقف فعالیت خود نداشته‌اند. در این بین برخی از فعالان صنایع ایران معتقدند با سیاست جدید وزارت صمت در وضع عوارض صادراتی، فرصتی به ارزش پنج میلیارد دلار طی دو ماه اخیر از دست رفت. موضوعی که به‌راحتی نمی‌توان از نقش آن در نوسانات اخیر بازار ارز هم گذشت.

عوارض صادراتی و محصولاتی که بدون مشتری ماند

یک عضو هیئت مدیره به دیتاسنتر من گفت: آغاز جنگ روسیه و اوکراین فرصتی بود که به دنبال آن قیمت محصولات صنعتی به شدت افزایش پیدا کرد.

رضا شهرستانی اظهار کرد: وقتی قیمت کالاهای صنعتی افزایش یافت، وزارت صمت به جای تسهیل صادرات، در یک اشتباه محض عوارض صادراتی سنگین به‌ویژه برای شمش و میلگرد وضع کرد. بدین ترتیب این دو محصول با عوارض صادراتی ۱۷ و پنج درصدی مواجه شدند.

او افزود: طبق قانون بودجه قرار بود اگر محصولات فولادی در بورس کالا مشتری پیدا نکردند، صادر شوند. اتفاقی که رخ داد، این بود که کمتر از ۲۰ درصد فولاد و محصولات آن در بورس خریدار داشت. در نتیجه بیش از ۸۰ درصد این محصولات باید سر از بازارهای صادراتی درمی‌آوردند.

وی ادامه داد: با توجه به تعرفه عوارض صادراتی محصولات صنعتی و پتروشیمی در سال جدید، صادرات هم دیگر به‌صرفه نبود. بر این اساس، طی دو ماه اخیر ایران نه‌تنها از فرصت جنگ اوکراین بهره نبرد، بلکه مشتریان سابق خود را هم از دست داد. وقتی صادراتی وجود ندارد، طبیعی است که ارزآوری صنایع به حداقل خود در ماه‌های گذشته برسد.

تأثیر صادرات صنعتی بر بازار ارز

شهرستانی با اشاره به نوسانات اخیر بازار ارز عنوان کرد: طی هفته گذشته نرخ ارز هم دچار نوسان شد و قیمت دلار به بیش از ۳۰ هزار تومان رسید. یکی از دلایل این اتفاق به سیاست‌گذاری جدید دولت در بخش صنعت و معدن مربوط می‌شود. از آنجایی که صادرات فولاد، مس، روی، آلومینیوم، محصولات پتروشیمی و … با سدی به نام عوارض صادراتی مواجه شد، منابع ارزی تحت تأثیر قرار گرفت. درنهایت نمود این اتفاقات را در بازار ارز مشاهده کردیم و دود آن به چشم کل جامعه رفت.

عوارض صادراتی چه تأثیری بر آمار صادرات داشت؟

این فعال صنعتی همچنین یادآور شد: ابتدای سال گفتند که قیمت محصولات در داخل حداقل باید پنج درصد کمتر از بازارهای صادراتی باشد. اگر قیمت‌های داخلی حتی یک ریال از بازارهای صادراتی بالاتر می‌رفت، آنگاه دولت حق داشت عوارض صادراتی را افزایش دهد. اما وزارت صمت با سیاست‌های خود باعث شد تا بدین جای سال حداقل دو میلیون تن صادرات فولاد را از دست بدهیم.

وی تصریح کرد: اگر وارد بحث ارزش دلاری شویم، حداقل ۱٫۵ میلیارد دلار ارز حاصل از ظرفیت صادراتی فقط در بخش فولاد از بین رفت. حال اگر ارزهای صنایع دیگر و به‌ویژه پتروشیمی را در نظر بگیریم، طی دو ماه اخیر شاهد کاهش پنج میلیارد دلاری ارز حاصل از صادرات بوده‌ایم.

شهرستانی در پایان خاطرنشان کرد: طی یک هفته اخیر قیمت‌های جهانی فولاد حداقل ۱۵۰ دلار افت کرد. یعنی اگر این رقم را در دو میلیون تن ظرفیت از دست‌رفته صادراتی ضرب کنیم، بدین معناست که ۳۰۰ میلیون دلار فقط در یک هفته اخیر زیان کرده‌ایم. پس از این اتفاقات تازه وزارت صمت عوارض صادراتی شمش را طی چند مرحله از ۱۷ به دو درصد رساند.  حال روسیه قصد بازگشت به بازار را دارد. متأسفانه باید بگوییم اگر یک فرد روسی هم قصد تأثیرگذاری بر فولاد ایران را داشت چنین بی‌رحمانه سیاست‌گذاری نمی‌کرد. اما دولت ایران با این نوع خودزنی رسما باعث از دست دادن بازارهای صادراتی صنایع کشور و حتی تعطیلی برخی کارخانه‌ها شد.

برای خبر تاجران فولاد در تنگنای عوارض صادراتی را بخوانید.