گزارش آماری ایران تلنت درباره بازار کار برنامه‌نویس‌ها؛ از میانگین درآمد تا شکاف جنسیتی
گزارش آماری ایران تلنت از بازار کار برنامه‌نویس‌ها ضمن اشاره به میانگین حقوق فعالین این حوزه، خبر از ظرفیت بالای جذب برنامه‌نویس‌ها طی یک سال گذشته می‌دهد. همچنین این آمار حکایت از اختلاف درآمدی بسیار بین تهران و سایر شهرستان‌ها و شکاف جنسیتی در میان برنامه‌نویس‌ها دارد.
این گزارش براساس تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از سایت ایران تلنت و ایران سلری تهیه شده که ارقام آن توسط شاغلین کشور، کارفرمایان یا خوداظهاری افراد در این دو سایت به ثبت رسیده است.
ایران تلنت در گزارش خود، بازار کار سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ گروه شغلی برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار را به سه دسته مسیر شغلی، فرصت‌های شغلی و تاثیر عوامل مختلف برحقوق برنامه‌نویسان تقسیم بندی کرده است.
طی آمار منتشر شده حدود ۴۰ هزار برنامه‌نویس در سال ۹۹ جویای فرصت‌های شغلی بوده که ۸۳درصد آن‌ها در تهران سکونت داشتند. به نظر می‌رسد تجمع شرکت‌های حوزه تکنولوژی و آی‌تی در تهران باعث شده تا بخش زیادی از علاقمندان برنامه‌نویسی به این استان مهاجرت کنند.
منحنی سنی جامعه برنامه‌نویسان مورد ارزیابی حاکی از آن است که اکثر برنامه‌نویس‌ها در بازه سنی ۲۵ تا ۳۹ سال قرار داشته و پس از اتمام دوره کارشناسی جذب بازار کار می‌شوند.
همچنین نزدیک به نیمی از برنامه‌نویسان مورد ارزیابی در رده سازمانی کارشناس ارشد قرار داشته و ۲۵ درصد نیز کارشناس هستند.
۶۱درصد از برنامه‌نویس‌های بررسی شده در رشته مهندسی کامپیوتر و ۱۴ درصد آن‌ها نیز در رشته علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات تحصیل کرده‌اند. دانش‌آموخته‌های رشته‌های زبان و ادبیات، هنر، مالی و حسابداری، مهندسی عمران و مکانیک نیز هر کدام سهمی یک درصدی از کل برنامه‌نویس‌های مورد ارزیابی داشته‌اند.
اما فارغ‌التحصیلان رشته کامپیوتر وارد چه مشاغلی می‌شوند؟ پاسخ این سوال می‌تواند راهگشای افراد علاقمند به این رشته بوده که به تازگی آن را انتخاب کرده یا در پروسه کنکور قرار دارند. آن طور که در گزارش ایران تلنت آمده است، ۳۹درصد از فارغ‌التحصیلان این رشته به گروه شغلی برنامه‌نویسی، توسعه نرم‌افزار و وب مشغول می‌شود. گروه‌های شغلی فناوری اطلاعات، شبکه، انفورماتیک، فروش و خدمات پس از فروش، بازاریابی و برندینگ نیز از پرتکرارترین مقاصد فارغ‌التحصیلان این رشته است.
همانطور که گفته شد بیش از یک سوم دانش آموختگان رشته مهندسی کامپیوتر جذب گروه‌های شغلی برنامه‌نویسی و توسعه نرم افزار و وب می‌شوند. اما با توجه به تنوع شرکت‌هایی که برنامه‌نویس‌ها در آن‌ها فعالیت می‌کنند، کدام شرکت‌ها در حال حاضر برنامه‌نویس بیشتری دارند؟
طبق آمار منتشر شده شرکت‌های فناوری اطلاعات، نرم افزار و سرویس دهی اینترنت پذیرای نزدیک به ۷۰درصد از فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر بوده‌اند. شرکت‌های حوزه بانکی، مخابراتی و تولیدی نیز در رتبه‌های بعدی جذب برنامه‌نویس‌ها قرار دارند.
فرصت‌های شغلی
بخش دیگر گزارش ایران تلنت به فرصت‌های شغلی برای برنامه‌نویس‌ها در سال ۹۹ اختصاص دارد. اگر فصل بهار را با توجه به شیوع کرونا و وضعیت نامعلوم شرکت‌ها کنار بگذاریم، در سایر فصول سال پراکندگی فرصت‌های شغلی برای برنامه‌نویس‌ها یکسان است.
اگرچه شرکت‌های فناوری اطلاعات، نرم‌افزار و سرویس‌دهی اینترنت بیش از دو سوم برنامه‌نویس‌ها را جذب کرده‌اند اما هنوز فرصت‌های شغلی در این شرکت‌ها اشباع نشده و سهمی ۴۵درصدی از جذب و استخدام برنامه‌نویس‌های جویای کار در سال ۹۹ داشته‌اند.
نکته جالب توجه این آمار، سهم مجموعا ۱۱درصدی فروشگاه‌ها و مراکز خرده فروشی، کالاها و خدمات مصرفی در فرصت‌های شغلی برای برنامه‌نویسان بوده است که بی ارتباط با شیوع کرونا و رونق استفاده از پلتفرم‌های آنلاین خدمات دهی و فروش نیست.
آن طور که در گزارش ایران تلنت آمده، گروه اسنپ و باسلام بیشترین جذب برنامه‌نویس را در سال ۹۹ داشته‌اند.
همچنین نزدیک به یک سوم عناوین شغلی برنامه‌نویس‌ها به سه عنوان Front-End Develpor، Back End Developer و Full Stack Developer اختصاص داشته است.
طبق گزارش، ۸۵درصد برنامه‌نویس‌های جویای کار در کمتر از یک ماه شغل مورد نظر خود را پیدا می‌کنند. این موضوع نشان از تقاضای زیاد در بازار کار برای برنامه‌نویس‌ها است که شاید تمایل برنامه‌نویس‌های قدیمی به مهاجرت یا همکاری با شرکت‌های خارجی در این موضوع بی تاثیر نباشد.
تاثیر عوامل مختلف بر حقوق برنامه‌نویس‌ها
بخش حقوق و دستمزد ایران تلنت از سال ۹۲ شروع به فعالیت کرده است و از سال ۹۹، iransalary را به عنوان مرجع حقوق و دستمزد ایران به‌وجود آورد تا همواره افراد و شرکت‌ها بتوانند از حقوق‌های رایج بازار کار در گروه‌های شغلی مختلف آگاهی یابند.
طی سال گذشته حدود دویست هزار نفر در ارزیابی حقوق و دستمزد مشارکت داشته و گزارش حقوق و دستمزد برای ۴۲ گروه شغلی، در سه رده سازمانی و در استان‌های مختلف کشور تولید شده است. این گزارش‌ها شامل خالص حقوق دریافتی در صدک‌های مختلف پایین و بالای جامعه است که با متغیرهایی مثل سابقه کار، تحصیلات، نوع شرکت و سایز شرکت به صورت اختصاصی تولید می‌شود.
لازم به ذکر است منظور از خالص دریافتی مبلغی است که هر شخص ماهانه پس از کسر بیمه و مالیات از کارفرما دریافت می‌کند. همچنین منظور از میانگین دریافتی، متوسط خالص دریافتی همه افرادی است که در آن گروه مورد نظر قرار می‌گیرند.
جامعه آماری این گزارش شامل ۶هزار برنامه‌نویسی است که در ارزیابی حقوق و دستمزد شرکت کرده‌اند. ۷۲درصد آن‌ها سابقه کاری بیش از ۳ سال داشته و نزدیک به ۶۰ درصد در رده سازمانی کارشناس قرار داشته‌اند. ۷۶درصد از این جامعه آماری را نیز آقایان تشکیل داده و تنها ۲۴ درصد خانم هستند.
همچنین اکثر آن‌ها در شرکت‌های خصوصی مشغول به فعالیت بوده که عمده فعالیت شرکت‌ها در حوزه تجارت الکترونیک، خدمات، مشاوره‌ای و پخش بوده است.
گزارش ایران تلنت نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار روی دریافتی افراد، سطح مدیریت و رده سازمانی آن‌هاست. در تهران برای گروه شغلی برنامه‌نویسی و توسعه نرم افزار در سال ۱۴۰۰ به طور متوسط میانگین پرداختی به کارشناسان ۸ ، مدیران میانی ۱۱.۶ و مدیران ارشد ۱۷.۶ میلیون تومان است. مقایسه این ارقام با سال گذشته نشان از رشد نزدیک به ۳۵درصدی دریافتی برنامه‌نویس‌ها در رده‌های مختلف دارد.
مقایسه میانگین دریافتی برنامه‌نویس‌ها در صنایع مختلف حاکی از آن است که شاغلین در شرکت‌های کسب‌وکار آنلاین و تجارت الکترونیک، بیشترین دریافتی را دارند. بخش پیمانکاری نیز کمترین دریافتی را نصیب برنامه‌نویس‌ها در سطوح مختلف می‌کند.
بخش دیگر گزارش به مقایسه میزان دریافتی برنامه‌نویس‌های در شرکت‌های خارجی، خصوصی و دولتی پرداخته که در دو سطح مدیر میانی و کارشناش، فعالیت در شرکت خصوصی و دولتی تفاوت زیادی در حقوق دریافتی ندارد اما در شرکت خارجی بالاخص برای مدیر میانی، آورده‌ای تقریبا ۵۰ درصد بیشتر از میانگین حقوق در شرکت‌های ایرانی دارد. موضوعی که با توجه به کاهش شدید ارزش پول ملی طی سال‌های گذشته، دور از انتظار نیست.
همچنین حقوق برنامه‌نویس‌ها در شرکت‌های بزرگ در هر سه سطح کاری، نزدیک به ۲۵ درصد بیشتر از برنامه‌نویس‌های استخدام شده در شرکت‌های کوچک است. این اختلاف دستمزد به خصوص در بین مدیران ارشد به نسبت سال ۹۹ افزایش قابل توجهی داشته است.
اما یادگیری زبان چه تاثیری روی حقوق دریافتی برنامه‌نویس‌ها دارد؟ آمار نشان می‌دهد در دو سطح مدیر ارشد و مدیر میانی، دریافتی افرادی که به زبان انگلیسی تسلط دارند بسیار بیشتر از سایر افراد است. این تفاوت در سطح کارشناس بسیار اندک و نزدیک به ۵ درصد است.
بخش دیگر گزارش به مقایسه حقوق برنامه‌نویس‌های ساکن تهران با سایر استان‌ها می‌پردازد که اختلاف فاحشی را بالاخص در میان مدیران میانی شاهد هستیم. این موضوع را می‌توان یکی دیگر از دلایلی دانست که موجب شده ۸۳درصد برنامه‌نویس‌ها در تهران ساکن باشند.
شکاف جنسیتی در مشاغل برنامه‌نویسی نیز آخرین بخش گزارش ایران تلنت است. طبق آمار منتشر شده سهم اشتغال برنامه‌نویسان خانم در کلیه سطوح سازمانی کمتر از آقایان بوده و خانم‌ها در سطوح غیرمدیریتی نسبت به سطوح مدیریتی ۳۳ درصد حضور بیشتری دارند. سهم تنها ۳درصدی خانم‌ها از سطح مدیر ارشد، حاکی از شکاف جنسیتی عمیقی در میان مشاغل برنامه‌نویسی است.
اما این شکاف تنها به میزان مشارکت محدود نشده بلکه در زمینه دریافتی نیز خانم‌ها در دو سطح مدیر میانی و کارشناس به طور متوسط ۲۵ و ۱۸ درصد کمتر از آقایان هم رده شغلی خود حقوق می‌گیرند.
گزارش کامل ایران تلنت از بازار کار برنامه‌نویس‌ها را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.
