چگونه می‌توان روند زوال شناختی ناشی از پیری را کند کرد؟

پژوهشگران ۲۱۱۱ نفر در پنج شهر آمریکا را به دو گروه تقسیم کردند. یک گروه در برنامه‌ ساختارمند دو ساله شرکت کرد که ۳۸ نشست گروهی آموزشی در زمینه فعالیت‌های ورزشی، برنامه غذایی مناسب برای مغز، تمرین‌های شناختی و تعاملات اجتماعی را شامل می‌شد. همچنین از شرکت‌کنندگان خواسته شد که علائم حیاتی سلامتشان را زیر نظر داشته باشند و هر شش ماه تحت ارزیابی‌های پزشکی جسمی و شناختی قرار گیرند.

گروه دوم فقط اطلاعات عمومی درباره سلامت مغز دریافت کردند تا خودشان تغییرات سبک زندگی را اعمال کنند. این گروه نیز ارزیابی‌های منظم جسمی و شناختی داشتند.

نتایج این پژوهش نشان داد که روند پیری شناختی در گروه اول بین یک تا تقریبا دو سال به تاخیر افتاده بود. با این حال، هر دو گروه به مرور زمان بهبود شناختی قابل اندازه‌گیری نشان دادند که بر نقش مهم سبک زندگی در محافظت از عملکرد مغز تاکید می‌کند.

ورزش، برنامه غذایی و تعامل اجتماعی
یکی از ارکان اصلی این پژوهش رویکردی ساختارمند برای تقویت سلامت مغز از طریق تغییر سبک زندگی بود که بر ورزش، رژیم غذایی و تعامل اجتماعی تمرکز ویژه داشت. شرکت‌کنندگان فعالیت بدنی را در باشگاه و همراه دست‌بندهای هوشمند برای پایش پیشرفت آغاز کردند. ورزش هوازی به‌مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز همراه تمرین‌های قدرتی و حرکات کششی منظم توصیه شد. 

در همین رابطه بخوانید:  علائم اولیه آلزایمر را بشناسید

چهار هفته پس از آغاز برنامه، شرکت‌کنندگان با برنامه غذایی مایند (MIND) آشنا شدند که ترکیبی از برنامه غذایی مدیترانه‌ای و محدودیت‌های برنامه غذایی دش (DASH) است. این برنامه غذایی مفید برای سلامت مغز مصرف منظم انواع توت، سبزیجات (به‌ویژه سبزیجات برگ‌سبز) و روزانه دو قاشق غذاخوری روغن زیتون فرابکر را توصیه می‌کند. غذاهای سرخ‌کرده، گوشت‌های فرآوری‌شده، شیرینی‌ها و محصولات لبنی محدود شده بودند، اما مصرف دسر به‌ میزان متعادل مجاز بود.

این برنامه همچنین بر اطلاعات سلامت تاکید داشت و شرکت‌کنندگان را ملزم می‌کرد فشار خون و قند خونشان را رصد کنند و با علائم حیاتی بدنشان آشنا باشند. آموزش‌های شناختی نیز از طریق اپلیکیشن‌های آنلاین ارائه شد و تعامل اجتماعی از طریق فعالیت‌های گروهی مانند گفت‌وگو با افراد غریبه یا برنامه‌ریزی برای دورهمی‌های دوستانه تشویق می‌شد.

با گذشت زمان، ارتباط پژوهشگران با شرکت‌کنندگان کاهش پیدا کرد تا استقلال فردی آن‌ها تقویت شود. هدف نهایی این بود که شرکت‌کنندگان بدون وابستگی به حمایت بیرونی، سبک زندگی سالم خود را ادامه دهند. در پایان این تحقیق دوساله، در بسیاری از شرکت‌کنندگان عادت‌های پایداری شکل گرفت، سلامت جسمی و شناختی‌شان بهبود پیدا کرد و روابط اجتماعی معناداری ایجاد کرده بودند‌ــ که عوامل کلیدی در مقابله با زوال شناختی است.

حفظ سلامت مغز فرایندی بلندمدت است
داده‌های این پژوهش شامل گزارش فعالیت ورزشی، میزان استفاده از برنامه‌های آموزش مغز، امتیازهای برنامه غذایی مایند، داده‌های مربوط به خواب، نشانگرهای زیستی خون و اسکن‌های مغزی به دانشمندان امکان می‌دهد ارزیابی کنند کدام بخش‌های مداخله در سبک زندگی بیشترین تاثیر را در حفظ سلامت مغز داشته‌اند.

پژوهشی روی بیماران مبتلا به آلزایمر در سال ۲۰۲۴ نشان داده بود تغییر عمده در سبک زندگی‌ــ از جمله رژیم گیاهخواری، ورزش، کاهش استرس و تعامل اجتماعی‌ــ می‌تواند روند زوال شناختی را متوقف یا حتی معکوس کند. این مطالعه جدید نشان می‌دهد که حتی تغییر متوسط در سبک زندگی نیز می‌تواند برای افراد در معرض خطر مفید باشد.

با توجه به اینکه سلامت مغز در طول زمان تغییر می‌کند، انجمن آلزایمر ۴۰ میلیون دلار دیگر برای پیگیری چهارساله این پژوهش سرمایه‌گذاری کرده است. به گفته ماریا کاریو، مدیر ارشد علمی این انجمن، تغییرات شناختی معنادار ممکن است زمان‌بر باشد و سلامت مغز فرایندی تدریجی است که بهترین پشتیبانی را از طریق بهبود مستمر در سبک زندگی دریافت می‌کند.