آشکار شدن ماهیت ماده تاریک با لنز‌های گرانشی تازه کشف‌شده

پژوهشگران حوزه ستاره‌شناسی به تازگی ده‌ها لنز گرانشی جدید در فضا شناسایی کرده‌اند که این لنز‌ها می‌توانند ضمن برملاکردن ماهیت «ماده تاریک» همچنین کهکشان‌های بسیار قدیمی را نیز برای دانشمندان هویدا سازند.

پیشتر در سال جاری میلادی یک الگوریتم یادگیری ماشینی در حدود پنج هزار لنز گرانشی احتمالی را ردیابی کرد که می‌تواند توانایی دانشمندان برای ترسیم نقشه تکامل کهکشان‌ها از زمان «مهبانگ» (بیگ بنگ) را متحول سازد.

«کیم-وی تران» از دانشگاه «نیو ساوت ولز» و همکاران او اکنون با استفاده از «رصدخانه کیک» در هاوایی «تلسکوپ بسیار بزرگ» در کشور شیلی ۷۷ مورد از این لنز‌ها را ارزیابی کرده‌اند. این تیم بین‌المللی تایید کرده است که ۶۸ مورد از آن‌ها لنز‌های گرانشی نیرومندی هستند که در فواصل بسیار طولانی کیهانی امتداد دارند.

این موفقیت ۸۸ درصدی نشان می‌دهد که الگوریتم یادشده قابل اتکا است و ممکن است هزاران لنز گرانشی جدید هم وجود داشته باشد. کشف لنز‌های گرانشی دشوار بوده و تنها از حدود یکصد مورد از آن‌ها به طور منظم استفاده می‌شود.

این مطالعه تحقیقی که به تازگی در نشریه «استرونومیکال جورنال» منتشر شده است، مدارک و شواهد اسپکتروسکوپیک از لنز‌های گرانشی نیرومندی که پیش از این کشف شده بودند، فراهم می‌سازد.

پژوهشگران می‌گویند که این کار طیف سنجی (spectroscopy) امکان تهیه یک نقشه سه بعدی از لنز‌های گرانشی را فراهم کرده و نشان داده است که این لنز‌ها واقعی هستند و صرفا موقعیت‌های شانسی و تصادفی نیستند.

این مقاله تحقیقی نتیجه همکاری پژوهشگران بین‌المللی از استرالیا و آمریکا تا انگلیس و شیلی است.

لنز‌های گرانشی اولین بار به عنوان یک پدیده توسط انیشتین شناسایی شدند که پیش بینی کرد نور در اطراف اجسام بزرگ در فضا خم می‌شود همانطور که نور با عبور از لنز خم می‌شود. با این پدیده تصاویر کهکشان‌هایی که در غیر این صورت قادر به مشاهده آن‌ها نبودیم، بزرگ می‌شوند.
این لنز‌ها همانطور که امکان دیدن کهکشان‌هایی در فاصله میلیون‌ها سال نوری را فراهم می‌سازند، به ستاره شناسان اجازه می‌دهند که ماده تاریک «نامرئی» را نیز ببینند.

بر مبنای مطلب منتشره در وبگاه «سای تک دیلی»؛ داشتن شمار بیشتری از لنز‌های گرانشی در فواصل مختلف همچنین یک تصویر کامل از جدول زمانی تا حدود زمان بیگ بنگ ایجاد می‌کند.