سقوط ارزش خودروهای برقی؛ وقتی باتری از مزیت به دردسر تبدیل می‌شود

بازار خودروهای برقی (EV) که زمانی به عنوان آینده حمل‌ونقل شناخته می‌شد، اکنون با بحران کاهش شدید ارزش مواجه است. تحلیل‌گران می‌گویند سال ۲۰۲۶ احتمالاً سال «بازتنظیم» بازار EV خواهد بود، اما فعلاً افت قیمت‌ها و نگرانی درباره دوام باتری‌ها موجب بی‌اعتمادی گسترده شده است.

به گزارش دیتاسنتر من و به نقل از تک‌اسپات، در سال گذشته، خودروهای برقی تقریباً دو برابر سریع‌تر از خودروهای بنزینی مشابه ارزش خود را از دست داده‌اند. عامل اصلی، باتری است؛ قطعه‌ای پرهزینه با طول عمر نامشخص که محاسبه ارزش فروش مجدد را برای مالکان و شرکت‌ها دشوار کرده است.

نمونه‌ای آشکار از این بحران در هند دیده شد؛ استارتاپ BluSmart که ناوگان تمام‌برقی داشت، پس از اتهامات مالی فروپاشید و هزاران خودروی آن که هرکدام بیش از ۱۲٬۰۰۰ دلار ارزش داشتند، با یک‌چهارم قیمت وارد بازار دست‌دوم شدند. در آمریکا نیز همین روند تکرار شده است: مدل تسلا مدل Y که در ۲۰۲۳ حدود ۴۵٬۰۰۰ دلار قیمت داشت، اکنون ۴۲ درصد افت کرده است، در حالی‌که فورد F-150 تنها ۲۰ درصد کاهش داشته است. گزارش‌های بریتانیا و کره جنوبی هم نشان می‌دهد خودروهای برقی سه‌ساله بیش از نیمی از ارزش خود را از دست می‌دهند.

به گفته اندرو گاربرسون از شرکت Recurrent، مشکل اصلی این است که هنوز هیچ معیار دقیق و تاریخی برای ارزش‌گذاری خودروهای برقی وجود ندارد و همه‌چیز به وضعیت باتری بستگی دارد. این مسئله برای شرکت‌هایی که ناوگان بزرگ دارند ــ مانند تاکسی‌های اینترنتی یا خدمات تحویل کالا ــ ضربه سنگینی محسوب می‌شود، زیرا مدل کسب‌وکارشان بر پیش‌بینی هزینه کل مالکیت استوار است.

 

نمونه بارز این زیان، شرکت Hertz است که در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۰۰٬۰۰۰ دستگاه تسلا خرید تا ناوگان خود را برقی کند، اما سه سال بعد با ضرر ۲٫۹ میلیارد دلاری و فروش ۳۰٬۰۰۰ خودرو با نصف قیمت مواجه شد.

با وجود این، برخی راه‌حل‌های نو در حال شکل‌گیری است؛ از جمله مدل «باتری به عنوان خدمت» (Battery-as-a-Service) که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد باتری‌ها را اجاره کنند و ریسک افت ارزش را جداگانه مدیریت نمایند. داده‌های جدید ریکارنت نیز نشان می‌دهد باتری‌های مدرن تنها بین ۱ تا ۲ درصد در سال افت کارایی دارند.

در نهایت، هرچند افت قیمت‌ها فعلاً ادامه دارد، اما شفافیت بیشتر در بازار خودروهای برقی دست‌دوم و بهبود فناوری باتری می‌تواند مسیر این صنعت را دوباره باثبات کند.