تلاش برای ساخت زیست حسگر تشخیص کرونا از طریق توالی‌های ژنوم ویروس/انتقاد از فعالیت‌های جزیره‌ای
دکتر فرنوش فریدبد در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: از آنجا که بخش‌هایی در ژنوم ویروس وجود دارند که بر اثر جهش ویروس تا حد زیادی ثابت باقی می‌مانند و دستخوش تغییر نمی‌شوند، می‌تواند با استفاده از شناسایی هم‌زمان آن‌ها در بحث تشخیص ویروس ابزار قدرتمندی حاصل شود.
وی از تشکیل کارگروه زیست حسگرها و کیت‌های تشخیصی به سرپرستی استاد دکتر حبیبی رضایی در دانشگاه تهران خبر داد و گفت: از اوایل شروع پاندمی در دانشگاه تهران پنج کارگروه مختلف در حوزه‌های مختلف برای بررسی همه جانبه پاندمی از تشخیص، پیشگیری و درمان و مشکلات اجتماعی ناشی از آن به همت معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه تهران و به منظور استفاده از متخصصین و زیرساخت‌های موجود در دانشگاه تهران تشکیل شد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: هر یک از حوزه‌های تخصصی مأموریت یافتند تا افراد متخصص آن حوزه در دانشگاه تهران را دورهم گرد آورند تا با هم‌فکری متخصصین و استفاده از حداکثر امکانات موجود بتوانند در پیشبرد دانش این حوزه گام نوینی بردارند.
دکتر فریدبد در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از این کارگروه‌ها «کارگروه زیست حسگرها و کیت‌های تشخیص کووید-۱۹» بود. در این کارگروه حدود ۱۶ نفر از افراد متخصص دانشگاه در این حوزه از دانشکده‌ها و مراکز پژوهشی مختلف(دانشکده زیست‌شناسی و گروه بیوتکنولوژی، دانشکده شیمی، دانشکده فیزیک، دانشکده دامپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشکده علوم و فنون نوین، مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، موسسه الکتروشیمی) گرد هم آمدند تا با استفاده از دانش تخصصی خود، زیر ساخت‌های موجود و با هم‌فکری و هم‌افزایی محصولات تشخیصی را ارائه دهند.
وی با بیان این‌که در ابتدا و پس از جلسات مختلف ۸ زیرگروه تعریف شد(درواقع از طرح‌های تعریف شده در فاز اول هشت طرح انتخاب شد)، تصریح کرد: یکی از طرح‌ها به آزمایشگاه حسگر – بیوحسگر موسسه الکتروشیمی با همکاری گروه نانوبیوتکنولوژی دانشکده علوم و فنون نوین برای طراحی حسگرهای الکتروشیمیایی سپرده شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران این شیوه را مدل خوبی برای مدیریت کار دسته جمعی برشمرد و افزود: این شیوه فعالیت در بحران‌ها به خوبی پاسخ می‌دهد و می‌تواند با حمایت لازم به تولید محصول منتج شود.
دکتر فریدبد با بیان این‌که در کشور علی‌رغم وجود دانش فنی مورد نیاز هنوز زیرساخت‌ها و پلتفرم‌های لازم تولید نشده و آماده نیست، افزود: اگر کشورهای توسعه‌یافته بسیار سریع‌تر می‌توانند محصول را وارد بازار کنند خصوصاً در دوران بحران کرونا، به علت آماده بودن زیرساخت‌های لازم تولید است.
وی ادامه داد: به‌عنوان مثال کمپانی‌های مطرح این حوزه ابزار و پلتفرم‌های تشخیصی مورد نیاز ساخت کیت تشخیصی یا حسگر را مثلاً برای ویروس‌های دیگر مثل هپاتیت یا ایدز داشته‌اند و سریع آن را با کووید جایگزین کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که ما هنوز درگیر آماده کردن مواد اولیه و پلتفرم‌ها هستیم آن هم در شرایط تحریم‌ها، افزود: از ۵ کارگروه تشکیل شده در دانشگاه تهران دو کارگروه اصلی مربوط به پردیس علوم دانشگاه تهران است که در این کارگروه‌ها متخصصان سرشناس و مجربی از علوم پایه کشور حضور دارند که با تلاش‌های خود و دانشجویان علاقه‌مند آزمایشگاه‌هایشان تا حدود زیادی توانستند بر بسیاری از مشکلات سر راه غلبه یابند.
دکتر فریدبد با اشاره به کارهای جداگانه انجام شده درباره تولید واکسن در کشور، افزود: به‌عنوان مثال انستیتوپاستور، مؤسسه تحقیقات و سرم سازی رازی و بنیاد برکت هر کدام به صورت جداگانه در حال تولید واکسن هستند، در حالی‌که شاید می‌شد با هم‌فکری متخصصان و هم‌افزایی دانش‌ها و زیرساخت‌ها شاهد تولید یک واکسن مشترک باشیم.
وی با انتقاد از فعالیت‌های جزیره‌ای در کشور تشکیل چنین کارگروه‌هایی را در راستای جلوگیری از این قبیل موازی کاری و پراکنده‌کاری‌ها دانست و گفت: در این راستا صاحب‌نظران دانشگاه تهران جلسات متعددی را به صورت برخط برگزار کردند و طرح‌های بسیاری مطرح و سخنرانی‌هایی ارائه شد.
دکتر فریدبد مشکل موجود در این مسیر را سختی برای تهیه مواد آزمایشگاهی دانست و خاطرنشان کرد: در خصوص کرونا علاوه‌بر ساخت کیت‌های الکتروشیمیایی در حال کار کردن بر روی تست‌های تشخیص سریع هستیم که البته این پروژه با هزینه شخصی در حال پیشرفت است و خوشبختانه پاسخ‌های اولیه مناسبی حاصل شده است.
وی پاندمی کرونا را عاملی برای جدی‌تر گرفته شدن علم خصوصاً علوم پایه در ایران دانست و گفت: هم‌اکنون در کشوری مانند آلمان تست تشخیص سریع ویژه تشخیص کووید ۱۹ به قیمت ۵ تا ۶ یورو با مصارف خانگی عرضه می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که رپید تست‌ها نوعی زیست حسگر شیمیایی یکبار مصرف محسوب می‌شوند، افزود: البته میزان حساسیت رپید تست‌ها به ماتریکس، رسپتورها و تکنولوژی به کار گرفته شده و حتی طراحی بخش حس‌کننده آن بسیار وابسته است.
دکتر فریدبد با بیان این‌که برای رپید تست‌های ساخت ایران باید پس از تکمیل کارآزمایی بالینی و تست‌های کلینیکالی وارد بازار شوند، ادامه داد: بهرحال این فعالیت‌های پژوهشی حاصل دسترنج فعالیت‌های دانشجویان و استادانی است که در این شرایط بیش از پیش در تلاش هستند.
وی یادآور شد: اما در این مسیر تا حصول نتیجه مناسب باید فعالیت‌ها به‌درستی مدیریت شوند که همه این موارد مستلزم وجود شرایط مساعد است.
انتهای پیام
