شواهدی از وجود دریاچه‌های بزرگ زیر سطح قمر “اروپا”
قمر یخی مشتری موسوم به “اروپا” یکی از جذاب‌ترین اهداف در جستجوی مناطق بالقوه قابل سکونت منظومه شمسی است.
به نقل از آی‌ای، فضاپیمای “جونو” متعلق به ناسا به تازگی پروازی از کنار این قمر انجام داده است و فضاپیمای “اروپا کلیپر” ناسا نیز به زودی در مأموریتی که به طور خاص برای بررسی این همسایه مشتری طراحی شده است، پرتاب خواهد شد.
دلیل این امر این واقعیت است که شواهد قوی نشان می‌دهند که اقیانوس عظیمی در زیر پوسته یخی و ضخیم قمر اروپا وجود دارد که به طور بالقوه می‌تواند قابل سکونت باشد.
ناسا می‌گوید که اکنون دانشمندان این نظریه را مطرح کرده‌اند که دریاچه‌های بزرگی از آب نیز در این پوسته یخی پنهان شده است. در واقع پوسته یخی قمر اروپا ممکن است مخازن بزرگی از آب را زیر خود پنهان کرده باشد.
دانشمندان بر این باورند که این مخازن مایع نمکی ممکن است درون پوسته یخی قمر اروپا قرار داشته باشند و برخی از آن‌ها نزدیک به سطح و برخی دیگر بسیار پایین‌تر باشند.
این کشف به لطف مشاهده‌های انجام‌شده توسط مدارگرد “گالیله” ناسا انجام شد که می‌تواند به هدایت ماموریت “اروپا کلیپر” که قرار است در سال ۲۰۲۴ به فضا پرتاب شود، کمک کند.
مشاهده‌های مدارگرد گالیله از این ایده دیرینه حمایت می‌کند که آب می‌تواند به شکل ستون‌های بخار یا به عنوان فعالیت آتشفشانی سرد از سطح اروپا فوران کند. دومی شبیه به یک فوران آتشفشانی است، اما به جای گدازه، یخ فوران می‌کند.
دانشمندان ناسا از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای استفاده کردند تا نشان دهند که این فوران‌ها احتمالاً از این مخازن مایع یا دریاچه‌های زیرسطحی می‌آیند، نه از اقیانوسی که در اعماق سطح یخی اروپا وجود دارد.
الودی لاساژ، دانشمند اروپاشناس در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا در جنوب کالیفرنیا و نویسنده اصلی این پژوهش توضیح داد: نشان دادیم که توده‌ها یا جریان‌های فوران سرد می‌توانند به این معنی باشند که مخازن مایع کم‌عمقی در زیر سطح اروپا وجود دارد که ماموریت اروپا کلیپر می‌تواند آن‌ها را شناسایی کند.
وی افزود: نتایج ما، بینش‌های جدیدی را در مورد عمق آبی که فعالیت‌های سطحی از جمله این ستون‌ها را هدایت می‌کند، ارائه می‌دهد و دریافته‌ایم که آب باید به اندازه‌ای کم‌عمق باشد که بتوان آن را توسط چندین ابزار اروپا کلیپر شناسایی کرد.
مدل‌های رایانه‌ای دانشمندان نشان می‌دهد که مخازن آب در قمر اروپا در ۲.۵ تا ۵ مایلی (۴ تا ۸ کیلومتری) بالایی سطح پوسته اروپا قرار دارند، جایی که لایه یخ در آن در شکننده‌ترین حالت و پایین‌ترین دما است. از آنجایی که یخِ شکننده زیرسطحی اروپا اجازه انبساط را نمی‌دهد، یخ زدن آب می‌تواند یخ اطراف را بشکند و منجر به فوران‌های عظیم شود.
ماموریت “اروپا کلیپر”، نور جدیدی بر قمر یخی مشتری خواهد انداخت. فضاپیمای اروپا کلیپر پس از رسیدن به سیاره مشتری در سال ۲۰۳۰ همراه با چرخیدن به دور این غول گازی، حدود ۵۰ بار از کنار قمر اروپا نیز پرواز خواهد کرد و بینش‌های جدید از این گذر‌های نزدیک می‌تواند به هدایت کار دانشمندان ناسا در کنترل این ماموریت کمک کند.
آن‌ها می‌توانند از ابزار راداری این فضاپیما به نام “رادار ارزیابی و صدای اروپا: اقیانوس تا سطح نزدیک” (REASON)، برای جستجوی این دریاچه‌ها استفاده کنند.
دان بلانکنشیپ از مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تگزاس در آستین توضیح می‌دهد: این پژوهش جدید نشان می‌دهد که توده‌های آبی در زیرسطح کم‌عمق اروپا اگر تنش‌ها از قدرت یخ بیشتر شود، می‌توانند ناپایدار باشند و می‌توانند با توده‌هایی که از سطح بالا می‌آیند، همراه باشند. این بدان معناست که ابزار REASON می‌تواند توده‌های آبی را در همان مکان‌هایی ببیند که شما فوران‌ها را می‌بینید.
نتایج این کشف جدید در مجله The Planetary Science منتشر شده و به تفصیل شرح داده شده است.
