تصاویر خارق‌العاده جیمزوب از فضا با استفاده از اشعه ایکس

10 اکتبر 2022

11 خواندن این مطلب 2 دقیقه زمان میبرد

هنگامی که تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) اولین تصاویر خود را در تابستان امسال ارسال کرد، بسیاری از ما از وضوح و زیبایی عکس‌ها غافلگیر شدیم. تلسکوپ‌های فضایی با کمی پشتیبانی بهترین عملکرد را دارند و JWST برای کار با بسیاری از تلسکوپ‌ها و امکانات دیگر طراحی شده است. چهار مورد از اولین تصاویر JWST اکنون به لطف رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا از دید اشعه ایکس این تلسکوپ منتشر شده ئاست. این تصاویر حاصل ترکیب تصاویر اصلی از JWST هستند، به این معنی که آن‌ها لایه‌بندی شده‌اند تا داده‌های چند تلسکوپ را در برگیرند. به گفته ناسا، عکس‌های فوری ستاره‌ای نشان می‌دهند که هنگامی که تلسکوپ‌ها با هم کار می‌کنند، برخی از ویژگی‌هایی را که به تنهایی برای JWST قابل مشاهده نبودند، بسیار قدرتمندتر به تصویر می‌کشند.

پنج نفری استفان

چهار کهکشان در کوئینتت استفان (با عرض حدود ۶۲۰۰۰۰ سال نوری) رقص پیچیده‌ای با گرانش انجام می‌دهند. کهکشان پنجم صرفا یک ناظر است که از دور تماشا می‌کند. تصاویر پنج‌گانه گرفته شده توسط JWST (که دارای رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز و آبی هستند) ویژگی‌ها و جزئیاتی را نشان می‌دهد که پیش از این مشاهده نشده بود. داده‌های چاندرا (به رنگ آبی روشن) همین سیستم، موج ضربه‌ای را نشان می‌دهد که گاز را تا ده‌ها میلیون درجه گرم می‌کند، در حالی که یکی از کهکشان‌ها با سرعت حدود ۲ میلیون مایل در ساعت از آن عبور می‌کند. داده‌های فروسرخ از تلسکوپ فضایی اسپیتزر که اکنون بازنشسته شده است (به رنگ قرمز، سبز و آبی نشان داده شده است) نیز گنجانده شده است.

کهکشان آکروباتیک

کهکشان آکروباتیک Cartwheel به دلیل برخورد با کهکشان کوچکتر دیگر در حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش به این شکل گرفته است. تشکیل ستاره در حلقه بیرونی آن و سایر مکان‌های کهکشان زمانی آغاز شد که کهکشان کوچک‌تر به آکروباتیک (Cartwheel) ضربه زد.

ناسا در بیانیه‌ای گفت: پرتو‌های ایکس چاندرا که به رنگ‌های آبی و بنفش نشان داده شده‌اند، ناشی از «گاز فوق‌گرم، ستارگان منفجر شده منفرد و ستاره‌های نوترونی و سیاه‌چاله‌هایی هستند که مواد را از ستاره‌های همراه می‌کشند». JWST یک نمای مادون قرمز به رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز و آبی ارائه می‌دهد کهکشان Cartwheel و دو کهکشان کوچکتر همراه را که در برخورد ۱۰۰ میلیون ساله درگیر نبوده‌اند.

SMACS ۰۷۲۳.۳–۷۳۲۷

داده‌های JWST که در فاصله ۴.۲ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد نشان می‌دهد که خوشه کهکشانی SMACS J۰۷۲۳ در واقع شامل صد‌ها کهکشان منفرد است. این خوشه‌های کهکشانی بیشتر از کهکشان‌هایشان، برخی از بزرگترین ساختار‌های جهان هستند. به گفته ناسا، این خوشه‌ها «پر از مخازن عظیمی از گاز فوق‌گرم شده‌اند که تنها در نور پرتو ایکس دیده می‌شود». داده‌های چاندرا گاز واقعا داغ را نشان می‌دهد. این گاز تقریبا ده‌ها میلیون درجه است و جرم کلی آن حدود ۱۰۰ تریلیون برابر خورشید ماست که چندین برابر جرم همه کهکشان‌های این خوشه است. بخش بزرگتری از جرم در این خوشه توسط ماده تاریک منفرد تشکیل شده است.

NGC ۳۳۲۴، صخره‌های کیهانی سحابی کارینا

صخره‌ها تنها برای بالا رفتن از زمین نیستند. داده‌های چاندرا از «صخره‌های کیهانی» در سحابی کارینا بیش از دوجین منبع پرتو ایکس را نشان می‌دهد. این ستارگان در ناحیه بیرونی سحابی بین ۱ تا ۲ میلیون سال سن دارند و از نظر ستاره‌ای کاملا جوان هستند. به گفته ناسا به طور معمول، ستارگان جوان در پرتو‌های ایکس بسیار درخشان‌تر از ستاره‌های مسن‌تر هستند، بنابراین مطالعات پرتو ایکس یک راه ایده‌آل برای تشخیص ستاره‌های سحابی کارینا از ستارگان متعدد در سنین مختلف از کهکشان راه شیری در امتداد خط دید ماست. داده‌های JWST از قرمز، نارنجی، زرد، سبز، فیروزه‌ای و آبی در این تصویر نیز استفاده می‌کنند.