اخترشناسان احتمالا داده‌های “جیمزوب” را اشتباه تفسیر می‌کنند

بر اساس مطالعه‌ای جدید میزان حساسیت مدل‌سازی‌های انجام شده با دقت تلسکوپ فضایی جیمز وب مطابقت ندارد.

به نقل از اسپیس، تلسکوپ فضایی جیمز وب که پیچیده‌ترین رصدخانه فضایی است تصاویر خیره کننده‌ای از دورترین نقاط جهان به ثبت می‌رساند. این تلسکوپ ترکیبات شیمیایی ستارگان، کهکشان‌ها و سحابی‌ها را اندازه گیری می‌کند. برای تفسیر این داده‌ها، دانشمندان بر مدل‌های پیچیده‌ای تکیه می‌کنند. اما یک مطالعه جدید توسط محققان مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) نشان می‌دهد که این مدل‌ها به اندازه کافی دقیق نیستند تا جزئیات مشاهدات وب را به تصویر بکشند.

دانشمندان در بیانیه‌ای گفتند که خامی نسبی این مدل‌ها ممکن است به این معنی باشد که تجزیه و تحلیل اتمسفر سیارات فراخورشیدی دوردست به درستی انجام نخواهد شد.

جولین دو ویت (Julien de Wit)، استادیار دپارتمان علوم زمین، جو و سیاره (EAPS) در مؤسسه ماساچوست می‌گوید: از نظر علمی تفاوت معناداری بین وجود ترکیبی همچون آب در مقادیر ۵ درصد یا ۲۵ درصد وجود دارد و مدل‌های فعلی نمی‌توانند این دو را از هم متمایز کنند.

مدل‌های مورد بحث مقدار نوری که از ماده رصد شده توسط وب عبور می‌کند یا جذب می‌شود را تحلیل می‌کنند و همچنین نشان می‌دهند که این اتفاق در کدام طول موج رخ می‌دهد. از آنجایی که هر عنصر شیمیایی نور را به گونه متفاوتی جذب می‌کند، ستاره‌شناسان می‌توانند با استفاده از این اندازه‌گیری‌ها، ترکیبات شیمیایی و نسبت این مواد شیمیایی را با جزئیات کامل بازسازی کنند.

اگرچه هدف از ساخت تلسکوپ، رصد قدیمی‌ترین ستارگان و کهکشان‌های جهان بوده است، اما این تلسکوپ توانسته توانایی خود را در مطالعه سیاراتی که به دور ستارگانی غیر از خورشید در کهکشان ما می‌چرخند، نشان دهد. این تلسکوپ مولکول‌های مهمی مانند آب و دی اکسید کربن را در اتمسفر برخی از این سیارات شناسایی کرده و همچنین تصویر مستقیمی از یک سیاره فراخورشیدی غول‌پیکر گازی ثبت کرده است.

ستاره‌شناسان در مورد توانایی وب برای مطالعه سیارات فراخورشیدی با چنین جزئیاتی هیجان‌زده هستند، زیرا ترکیبات شیمیایی جو این سیارات می‌تواند نکاتی در مورد وجود احتمالی حیات در برخی از این جهان‌های دور ارائه دهد. اما خوانش نادرست داده‌ها به این معنی است که بینش به دست آمده می‌تواند تا حدودی غیر قابل اعتماد باشد.

محققان با انجام چندین آزمایش به این نتیجه رسیدند. آن‌ها در بیانیه‌ای گفتند که این مدل‌ها به اندازه کافی حساس نیستند که تفاوت بین دمای ۳۰۰ کلوین (۸۰ درجه فارنهایت/۲۶ درجه سانتی‌گراد) جو یک سیاره با دمای ۶۰۰ کلوین (۶۲۰ درجه فارنهایت/۳۲۶ درجه سانتی‌گراد) را بفهمند. یا اینکه دریابند یک گاز معین به میزان ۵ درصد یا ۲۵ درصد از لایه اتمسفر سیاره را اشغال می‌کند.

پراجوال نیراولا (Prajwal Niraula)، یکی از نویسندگان این مقاله جدید می‌گوید: این تفاوت‌ها برای درک مکانیسم‌های تشکیل سیاره اهمیت دارند. در حال حاضر، مدلی که ما برای رمزگشایی اطلاعات طیفی جیمز وب استفاده می‌کنیم، با دقت و کیفیت داده‌هایی که از این تلسکوپ در اختیار داریم، مطابقت ندارد.

نتایج این مطالعه روز گذشته در مجله “Nature Astronomy” منتشر شد.