نسل جدید موتورهای ایران خودرو در راه است

صنعت خودروسازی جهان به سرعت به سمت موتورهای برقی و خودروهای برقی می رود، اما سایپا و ایران خودرو در تازه ترین دستاوردهای خود پس از نصب توربو بر روی موتور قدیمی تیبا برای پروژه شاهین، دست به تولید موتور سه سیلندر ۱ لیتری تنفس طبیعی زده اند که از نظر مشخصات فنی نیز عملکردی ضعیف تر از پژو ۲۰۶ های تیپ ۲ را ارائه می دهد. موتور سه سیلندر ایران خودرو که امروز معرفی شده است در واقع نسل دوم سری پیشرانه های ef7 این شرکت محسوب می شود و قرار است در بلند مدت جایگزین موتورهای پرحجم فعلی شود.

این در حالیست که خودروسازان بزرگ جهان سرمایه گذاری برای توسعه موتورهای پرحجم بنزینی نیز آنچنان کاهش داده اند که عملا شاهد از رده خارج شدن برخی از موتورهای دوست داشتنی ۱۲ سیلندر طی ماه های اخیر هستیم، روندی که با سرعت بیشتری ظرف سال های آینده نیز ادامه خواهد داشت. با این حال خودروسازان جهان هنوز دست از کار بر روی موتورهای درون سوز نکشیده اند و مشغول توسعه نسل آینده موتورهای بنزینی توربو با تکنولوژی های مکمل هیبریدی ۴۸V هستند.

در همین حین اما ایران خودرو با رونمایی از نسل جدید موتورهای سه سیلندر یا به قول خودش، سه استوانه، اقدامی تاریخی را انجام داده است، چرا که موتور معرفی شده در واقع با الگو برداری از نسل گذشته موتورهای درون سوز اقتصادی (متناسب با شرایط بحران اقتصادی در سال ۲۰۰۸) و برمبنای کاهش مصرف سوخت توسعه یافته است و به همین دلیل نیز از حیث قدرت و گشتاور مزیتی را نسبت به موتور پر تیراژ TU3 پژو ارائه نمی کند. این درحالیست که طی سال های اخیر و در پی کاهش قیمت نفت و بنزین، در سطح جهان نیز توجه از مساله کاهش مصرف سوخت به مسائل مربوط به کاهش آلایندگی معطوف شده و به همین جهت نیز خودروسازان بزرگ جهان طی سال های اخیر، نسل جدید موتورهای خود را با قدرت و عملکرد بیشتر نسبت به مدل های قدیمی اما منطبق بر استانداردهای آلایندگی سخت گیرانه ارائه می دهند.

البته این یک واقعیت است که اساسا تولید موتورهای مشابه در صنایع خودروسازی کشورمان به سنتی خدشه ناپذیر تبدیل شده است، به طوری که با یک جمع بندی نسبتا پر دقت می توان گفت که تمامی موتورهای مربوط به روآ (پیکان اصلاح شده)، پراید، تیبا، کوییک، شاهین (تیبا توربو)، پژو ۲۰۶ تیپ ۲، پژو ۴۰۵، پژو ۲۰۶ تیپ ۵، پارس ELX و موتور K4M رنو و موتور ملی EF7 همگی محدوده قدرتی بین ۷۰ الی ۱۱۰ اسب بخار را ارائه می دهند و در عملکرد فنی با یکدیگر مشابهت کامل دارند. در واقع اگر قرار بر صرفه جویی و کاهش هزینه های تولید بود، می شد تنها با تولید دو موتور تیبا و EF7، عملکرد تمامی ۱۰ موتور فوق را پوشش داد.

ماجرا وقتی جالبتر می شود که بدانیم ایران خودرو قصد دارد تا گونه های توربو از موتور سه سیلندر خود را نیز در آینده معرفی نماید که دست برقضا بازهم در بازه عملکردی مشابهی با موتورهای قدیمی قرار می گیرند و عجیب تر آنکه تولید و توسعه موتورهای قدیمی نیز به قوت خود ادامه خواهد داشت و اتفاقا قرار است به زودی شاهد عرضه نسخه اصلاح شده XU7 (برای بار دوم) و نسخه بهینه تر موتور ملی توربو (EF7tc) باشیم و تمام این اتفاقات در شرایطی رخ می دهد که همچنان تولید موتورهای باستانی مربوط به روآ یا حتی نیسان زامیاد نیز ادامه خواهد داشت.

صحبت از نیسان زامیاد شد و خوب است اشاره کنیم که خبر توقف تولید این خودرو که چندی پیش منتشر شده بود، به سرعت تکذیب شد و مسئولان مربوطه اعلام کردند که تولید این گلادیاتور آبی رنگ تا ابدالدهر ادامه خواهد داشت چرا که امکان ارتقای استاندارد آلایندگی موتور این خودرو به یورو ۵ وجود دارد.

در همین شرایط جالب است بدانید که سایپا و بهمن موتور نیز علی الظاهر در حال توسعه خانواده موتورهای سه سیلندر انحصاری خود هستند که بازهم از نظیر بازه قدرت تولیدی و مشخصات فنی با پیشرانه های ایران خودرو هم پوشانی دارد.

اما از این مباحث که بگذریم کافیست اشاره کنیم که موتور سه سیلندر تازه ایران خودرو در نسخه پایه (که امروز معرفی شده است) با یک لیتر حجم و بدون توربوچارجر از سیستم تزریق مستقیم سوخت نیز بی بهره است اما به لطف تکنولوژی زمان بندی متغییر دوگانه یارای تولید ۷۲ اسب بخار قدرت (در مقایسه با قدرت ۷۵ اسب بخاری قدرت پژو ۲۰۶ تیپ۲) و گشتاور ۹۸ نیوتن متر (در مقایسه با ۱۱۸ نیوتن متر گشتاور پژو ۲۰۶ تیپ ۲) را خواهد داشت.

در مورد مصرف سوخت نیز مهندسان شرکت ایپکو (بخش فنی مهندسی ایران خودرو)‌ معتقدند که مصرف سوخت موتور جدید سه سیلندر این شرکت تا ۵ لیتر در یکصد کیلومتر کاهش یافته است و این درحالیست که مصرف سوخت ترکیبی پژو ۲۰۶ تیپ ۲ برابر با ۶.۴ لیتر در صد کیلومتر اعلام شده است.

البته ایران خودرو وعده داده تا در صورت دریافت سرمایه گذاری مناسب برای تولید انبوه و عرضه خانواده کامل موتورهای سه سیلندر، شاهد تولید نسخه های ۱۵۰ اسب بخاری و ۲۴۰ نیوتن متری از همین موتور با حجم ۱.۳ لیتر نیز باشیم که البته به تکنولوژی تزریق مستقیم و توربوچارجر نیز مجهز خواهد بود.

جالب تر آنکه وزیر صنعت پیشنهاد داده تا سایر خودروسازان کشور نیز از همین سری پیشرانه ها برای محصولات خود استفاده نمایند، امری که با سرمایه گذاری و تولید موتورهای مشترک سایپا و بهمن خودرو در پروژه تیوان، چندان جور در نمی آید.

در نهایت گفتنی است که ایران خودرو قصد دارد تا در صورت تامین سرمایه لازم، تولید انبوه موتورهای جدید سه سیلندر خود را تا پایان سال ۱۴۰۱ (دو سال دیگر) آغاز نماید و به تدریج تا سال ۱۴۰۵ این پیشرانه ها را جایگزین موتورهای قدیمی تر خود بنماید، حال باید منتظر ماند و دید که آیا سرمایه لازم در بودجه سال ۱۴۰۰ تامین خواهد شد یا خیر؟

تولید خانواده موتورهای کم مصرف سه استوانه‌ [به روز رسانی] – اردیبهشت ۱۴۰۰

مدیرعامل شرکت دانش بنیان تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران خودرو (ایپکو)، از تولید انبوه خانواده موتورهای کم مصرف سه استوانه در سال آینده خبر داد.

مهدی رجبعلی، در این باره گفت: «استفاده از خانواده موتورهای کم مصرف سه استوانه، کاهش یک تا دو و نیم لیتری مصرف سوخت در هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش به ازای هر دستگاه خودرو، نسبت به خودروهای کم مصرف ایران خودرو را به ‌همراه خواهد داشت.»

وی ادامه داد: «پس از رونمایی از اولین عضو خانواده موتورهای کم مصرف سه استوانه در بهمن سال گذشته، دومین عضو این خانواده موتور ۱/۳ لیتری تنفس طبیعی است، که در اتاق آزمون ایپکو روشن شده و سال آینده با همکاری سازندگان دانش بنیان و سایر تامین کنندگان گروه صنعتی ایران خودرو به مرحله تولید انبوه خواهد رسید و طبق برنامه، نمونه بعدی آن نیز به زودی آماده و مورد آزمون قرار خواهد گرفت.»

رجبعلی گفت: «کوچک‌سازی موتورها و دستیابی به بازده حرارتی و توان لیتری بیشتر از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که در سطح خودروسازان جهانی انجام می‌شود.»

وی مهم‌ترین اثر این تغییرات را دستیابی به مصرف سوخت و مقدار انتشار گاز دی اکسیدکربن کمتر، مطابق با قوانین اتحادیه اروپا و منطقه ای دانست و گفت: «کوچک ‌سازی موتور می‌تواند ۱۵ تا ۲۵ درصد کاهش مصرف سوخت را سبب شود و این روند به‌ همراه استفاده از برخی فناوری‌ها مانند پرخوران و تزریق مستقیم بنزین می‌تواند این اثر را افزایش دهد.»

به گفته وی، طراحی موتور متناسب با جغرافیای ایران، استفاده از فناوری پرخوران، تزریق مستقیم سوخت، سرسیلندر یکپارچه با چند راهه دود و برقی سازی از جمله مزایای موتور کم مصرف سه استوانه است.

رجبعلی از به‌کارگیری سوخت گاز طبیعی در خانواده موتور کم مصرف سه استوانه خبر داد و گفت: «گاز طبیعی نقش مهمی در کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن دارد، لذا در این خانواده، سه نوع موتور مجهز به مجموعه سوخت‌رسانی گاز طبیعی طراحی و تولید خواهد شد.»

وی زمان آغاز تولید انبوه خانواده موتور کم مصرف سه استوانه را سال‌ آینده اعلام کرد و گفت: «این خانواده موتور قابلیت نصب و استفاده بر روی خودروهای کلاس A تا کلاس SUV را دارد.»

مدیرعامل ایپکو، کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن و صرفه جویی یارانه سوخت بنزین تا حدود ۷۰۰ میلیون دلار به ازای تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه موتور طی پنج سال را از نتایج مهم این طرح دانست و گفت: «کمک به توسعه فناوری تولید در سازندگان داخلی، اشتغال زایی در زنجیره تامین خودروسازی، جلوگیری از فرار سرمایه‌های انسانی و امکان صادرات به سایر کشورها از دیگر دستاوردهای طراحی و تولید خانواده موتور کم مصرف سه استوانه برای صنعت خودروی کشور خواهد بود.»

نسل جدید موتورهای ایران خودرو در راه است [به روز رسانی] – مهر ۱۴۰۰

مدیرعامل شرکت ایپکو از اجرای پروژه تطبیق موتور سه استوانه با پلتفرم محصول کراس‌اوور ایران خودرو خبر داد.

مهدی رجبعلی با بیان این‌ که بر روی پلتفرم خودروی تارا، از موتورهایی که در حال ارتقا هستند، استفاده خواهد شد، گفت: «موتور توربوی EF7 پلاس نیز برای پلتفرم خودروی کراس‌اوور که از محصولات آتی ایران خودرو به شمار می رود، در نظر گرفته شده است. خانواده موتور سه استوانه نیز در حال تطبیق بر روی این پلتفرم است.»

وی با اشاره به نقشه راه توسعه موتورهای گروه صنعتی ایران خودرو، سه گام را در راستای تحقق اهداف این نقشه راه برشمرد و عنوان کرد: «گام اول، کاهش شمارگان موتورهای قدیمی است که از یک سال و نیم پیش آغاز شده و امسال نیز ادامه دارد. گام دوم، افزایش شمارگان در موتورهای به روزتری است که مصرف سوخت و آلایندگی کمتر و فناوری بالاتری دارند، در کنار آن موتورهای موجود توسعه داده شده و به تبع آن، طرح XU7 پلاس تعریف شد که در مرحله تولید انبوه قرار دارد. در این موتور بهبود مصرف سوخت و ارتقای سطح آلایندگی را شاهد هستیم.»

وی با اشاره به تعریف طرح موتور EF7 پلاس توسط ایران خودرو، خاطرنشان کرد: «تمامی خانواده این موتور در حال ارتقا بوده و موتور اول و دوم آن تا پایان امسال به بهره‌برداری می رسد. تولید انبوه موتور سوم نیز به سال ۱۴۰۱ موکول می شود.»

مدیرعامل شرکت ایپکو، با بیان این‌که طرح TU5 پلاس بهره‌برداری و بر روی خودروهای گروه صنعتی ایران خودرو نصب شده است، این اقدام را در راستای گام‌های میان مدت ایران خودرو در حوزه ارتقای موتور دانست.

وی با بیان این‌که گام سوم و بلند مدت ایران خودرو در حوزه موتور، جایگزینی نسل جدید خانواده موتور ایران خودرو است که سمبل اصلی آن موتور سه استوانه است، اظهار کرد: «در این گام، ارتقای اصلی اتفاق خواهد افتاد و از نسل حاضر موتورها عبور کرده و به نسل های جدیدی می رسیم که در حال توسعه بوده و جایگزین موتورهای حاضر خواهد شد.»