مولکول‌های «هاربینگر» می‌توانند زوال عقل را تا ۵ سال زودتر پیش‌بینی کنند
تشخیص زودهنگام زوال عقل می‌تواند راه‌های موثرتری برای درمان و مدیریت این بیماری را در اختیار افراد قرار دهد. دانشمندان به وسیله آزمایشاتی که روی خون انجام می‌دهند، قادرند علائم هشداردهنده این بیماری را شناسایی کنند. در یک مطالعه جدید، مشخص شده است که خون نقشی مهم‌تر نیز دارد. به عبارت دیگر به وسیله دو مولکول که محققان آن‌ها را مولکول‌های «هاربینگر» می‌نامند، می‌توان دو تا پنج سال زودتر بیماری زوال عقل را تشخیص داد. بدین ترتیب می‌توان درمان‌های موثرتری را پیش گرفت.
در چند سال گذشته، ما شاهد تحقیقات گسترده‌ای هستیم که به ارتباط آزمایش خون و زوال عقل، با تمرکز ویژه بر بیماری آلزایمر اشاره می‌کنند. بسیاری از این مطالعات براساس تشخیص پیش‌سازهای پلاک‌های سمی مغز هستند. از سویی دیگر، در برخی تحقیقات نیز روی مواد ژنتیکی و نشانگرهای زیستی لیپیدی توجه شده است.
در این مطالعه که توسط دانشمندان مرکز بیماری‌های عصبی آلمان (DZNE) و مرکز پزشکی «گوتینگن» انجام شده است، مولکول‌هایی به نام میکرو RNA مورد هدف قرار گرفته‌اند. این مولکول‌ها رشته‌های کوتاهی از RNA هستند که می‌توانند حالت ژن و تولید پروتئین در بدن را تنظیم کنند. اخیرا مشاهده شده که این مولکول‌ها می‌توانند از طریق آزمایش خون و حتی ادرار انسان، در تشخیص سرطان نقش موثری نیز داشته باشند.
پروفسور «آندره فیشر»، سرپرست تیم تحقیق می‌گوید: «میکرو RNAهای مختلفی در بدن وجود دارند که هریک از آن‌ها می‌توانند شبکه کامل پروتئین‌های وابسته را تنظیم کرده و در نتیجه بر فرآیندهای پیچیده در بدن تاثیر بگذارند. پس میکرو RNAها نقشی گسترده در بدن دارند. هدف ما از انجام این مطالعات یافتن میکرو RNA خاصی در خون بود که با زوال عقل رابطه داشته باشد.»
به منظور مشخص کردن میکرو RNAهایی که می‌توانند با زوال عقل ارتباط داشته باشند، دانشمندان داده‌های بدست آمده از آزمایشات صورت گرفته روی افراد جوان سالم و افراد مسن مبتلا به اختلال شناختی خفیف (MCI) را تجزیه و تحلیل کردند. این تحقیقات با مطالعات گسترده روی موش‌ها و کشت سلولی همراه شد و تیم محققان روی سه میکرو RNA به عنوان نشانگر عملکرد ذهن انجام وظیفه می‌کنند، مطالعه کرد.
در افراد جوان و سالم، سطوح پایین‌تر سه نوع میکرو RNA مذکور در خون با عملکرد بهتر در آزمایش‌های شناختی همراه بود. در موش‌ها، این سطوح حتی قبل از شروع عملکرد بدنی رو به افزایش بود و این درحالی است که در بیماران مبتلا به اختلالات شناختی، ۹۰ درصد از افرادی که دارای سطح بالای سه نوع میکرو RNA در خون بودند، در طی دو یا سه سال گذشته به آلزایمر مبتلا شده بودند.
فیشر می‌گوید: «پس بدین ترتیب می‌توان از طریق افزایش سطح این دسته از میکرو RNAها در خون به زوال عقل پی برد. گمان می‌کنیم که چنین نشانگری در خون، منجر به پیشرفتی چشمگیر در تشخیص بیماری آلزایمر در سال‌های آینده خواهد شد.»
از سویی دیگر، دانشمندان در راستای این آزمایشات نحوه بوجود آمدن این عارضه را نیز کشف کردند. آن‌ها از طریق تحقیقاتی که روی موش‌ها انجام دادند، دریافتند که سه مولکول فرآیند التهابی را در مغز شکل می‌دهند و بر پلاستیسیته عصبی یا توانایی سلول‌های عصبی در ایجاد ارتباط تاثیر می‌گذارند. فیشر در این‌باره می‌گوید: «در واقع زمانی فرآیند یادگیری موش‌ها بهبود می‌یابد که فعالیت میکروRNAها با دارو کنترل می‌شود.»
درحالیکه نتایج این مطالعه برای تشخیص زودهنگام زوال عقل بسیار امیدوار کننده بوده‌اند، چالش‌های تبدیل آن به یک آزمایش خون ارزان قیمت که بتواند برای همگان مورد استفاده قرار بگیرد، هنوز یکی از چالش‌هایی است که فیشر و اعضای تیم او با آن درگیر هستند.
