گروه سرمایه‌گذاری پرسال می‌خواهد پل ارتباطی استارتاپ‌ها با صنعت و تجارت باشد
رییس هیات مدیره پرسال با ذکر این نکته که زمان جهانی شدن استارتاپ‌های ایرانی فرا رسیده تاکید کرد که گروه پرسال به واسطه فعالیت چند سالهای که در بازار اقتصاد به صورت بین‌المللی دارد، می‌تواند کسب‌وکارهای نوپا را به سمت ارتباط با سازمان‌های اقتصادی داخلی و حتی جهانی شدن پیش ببرد؛ اقدامی که از نظر او برای ادامه راه اکوسیستم استارتاپی کشور ضروری است.
صبح امروز نشست خبری گروه سرمایه گذاری پرسال با حضور مدیران این مجموعه و اصحاب رسانه به صورت برخط برگزار شد. در این نشست اعلام شد که پرسال قصد دارد روی استارتاپ‌های فعال در حوزه‌های زیرساختی مانند صنعت و معدن و کشاورزی سرمایه‌گذاری کند و همچنین نیم نگاهی به دیگر ایده‌هایی که بتواند حرفی برای گفتن داشته باشد نیز خواهد داشت. رییس هیات مدیره پرسال با تاکید بر اینکه باید به جهانی شدن استارتاپ‌های ایرانی فکر کرد اعلام کرد که تجربه بین‌المللی طولانی مدت گروه پرسال می‌تواند کاری کند تا استارتاپ‌های ایرانی به فعالیتی فراتر از مرزهای کشور دست پیدا کنند.
هر بنگاه اقتصادی نمی‌تواند در بازار CVC فعالیت کند
«پدرام سلطانی» در این نشست با ذکر این نکته که پرسال کاملا یک شرکت خصوصی است و در جمع ۳۰۰ شرکت برتر ایرانی رده بندی سالانه سازمان مدیریت قرار دارد اعلام کرد اعتبار پرسال در بخش اقتصادی کشور و شبکه گسترده‌ای که پیرامون اقدامات این گروه به وجود آمده باعث شده تا کارشان باارزش بشود. سلطانی باور دارد که آنها توانستند به جز سرمایه مادی، سرمایه‌ای را وارد اکوسیستم استارتاپی کشور تزریق کنند که فراتر از مادیات باشد: «پرسال قابلیت‌هایی بسیار بهتر از دیگر شرکت‌های هم‌رده اقتصادی برای اتصال استارتاپ‌ها با سازمان‌های اقتصادی داخل کشور و سازمان‌های خارجی را دارد.»
به گفته سلطانی آنها در موج سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی (CVC) قدم برداشتند؛ حوزه‌ای که به باور او هر بنگاهی نمی‌تواند در آن فعالیت مالی کند: «جدا از بحث مالی، ظرفیت‌های دیگری که یک بنگاه بتواند به استارتاپ‌ها تزریق کند توسط هر بنگاه تجاری شدنی نیست و شرکت پرسال با داشته‌ها و تجربه‌ها و ارتباطات خود توانسته این اطمینان را بدهد که به عنوان یک CVC موفق عمل کنیم.»
تمرکز روی استارتاپ‌های فعال حوزه صنعت، معدن و کشاورزی
سلطانی در پاسخ به این پرسش که آیا دیر وارد شدن آنها نسبت به برخی مجموعه‌های سرمایه‌گذاری باعث خللی در کارشان نمی‌شود به دیجیاتو گفت که لزوما اولین بودن در یک بازار به معنای برنده بودن در آن بازار نیست: «برای سرمایه گذاری در یک اکوسیستم پویا هیچوقت دیر نیست. حتما اولین باشید برنده نیست در بیزینس و در دنیا هم اینچنین نیست و شما در شرکت‌های فناورانه جهانی هم این موضوع را مشاهده می‌کنید. ما در این مدت جریان موج اول را دیدیم و این مساله کمک کرد که راهبردمان را با دیدن این تنظیم کنیم و حالا در موج دوم هستیم. باید بگویم که در بازار CVCها دیر شروع نکردیم.»
پرسال که تا امروز در استارتاپ‌هایی چون کشمون، کشتیار و گلیتال سرمایه‌گذاری داشته قصد دارد گستره سرمایه‌گذاری خود را بیشتر کند. آنها همچنین شتابدهنده آنلاین وینوهاب را تاسیس کردند که ده‌ها تیم در آن پیش شتابدهی و شتابدهی شدند و آنطور که سلطانی می‌گوید قرار است صد تیم دیگر نیز تا پایان سال وارد این شتابدهنده بشوند. رئیس هیات مدیره پرسال در اینباره گفت: «یکی از دلایل اصلی که وارد اکوسیستم استارتاپی شدیم این بود که نگاه مسئولیت اجتماعی نیز به این بخش داریم. ما ۲۵ سال در این کشور کارآفرینی و رشد کرده‌ایم و حالا وظیفه داریم به نسل بعدی کارآفرینان کمک کنیم تا رشد کنند.»
سلطانی در پاسخ به این پرسش دیجیاتو مبنی بر اینکه آنها روی چه تیم‌هایی برای سرمایه‌گذاری تمرکز می‌کنند گفت:
«تمرکز حوزه سرمایه‌گذاری ما حوزه تجارت بین الملل و معدن و کشاورزی و کارآفرینی اجتماعی است و استارتاپ‌های فعال در این حیطه‌ها را بیشتر رصد میکنیم. ما البته فرصت‌های خوب برای سرمایه‌گذاری در سایر استارتاپ‌ها و ایده‌ها را از دست نمی‌دهیم و دنبال سایر حوزه‌ها هم هستیم تا بتوانیم در جریان سیال و به‌روز کسب و کارها در دنیا حرکت کنیم چرا که برای یک مجموعه اقتصادی شکار فرصت‌ها بسیار مهم است. باید بدانید ما هیچوقت نمی‌خواهیم در بازار اقتصادی تبدیل به یک دایناسور بشویم و همیشه می‌خواهیم یک چابکی مانند استارتاپ‌ها داشته باشیم و از همین رو پیشنهادات و درخواست‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌ها می‌شود هم رصد میکنیم و تعدادی از آنها هم پذیرش میکنیم.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا استارتاپ‌های فعالی در زمینه‌هایی که آنها به دنبال سرمایه‌گذاری در آن هستند مانند صنعت و عدن و کشاورزی اصلا در ایران به مقداری کافی وجود دارند یا خیر به دیجیاتو گفت که استارتاپ‌های فعال چندانی در این حوزه‌ها وجود ندارند و همین مساله را جزو مواردی خواند که نشان می‌دهد پرسال به موقع وارد این بازار شده است: «در حوزه کشاورزی تمام موارد را رصد میکنیم، از بحران آب گرفته تا میز غذا و در تمام این حوزه اگر فرصتی باشد سرمایه گذاری میکنیم. حالا لزوما هم استارتاپ‌ها نباید انفجاری رشد کنند، بلکه با نگاهی آمیخته مسئولیت اجتماعی وارد این موضوع شد. با بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز رشد ارتباط گرفتیم تا ببینیم در این مراکز چه خبر است.»
نگاه پرسال به بازار سیاه و سفید نیست
«مینا شاهویری» سرپرست سرمایه‌گذاری پرسال نیز در پاسخ به همین پرسش ضمن پذیرش این موضوع که تیم‌های کمی در این زمینه فعال هستند بار دیگر تاکید کرد که آنها تمام ایده‌های اکوسیستم را در نظر دارند و تنها به همین موارد بسنده نمی‌کنند: «استارتاپ‌ها در حال حاضر تخصصی کار می‌کنند و طبیعتا به مشاوره‌ها و زیرساخت‌های تخصصی احتیاج دارند. همین مساله باعث شد که ما وارد این حوزه از کسب و کارها بشویم و تمام بازار را رصد کنیم و از تجربیات دیگران نیز بهره بجوییم تا در بهترین موقعیت وارد بازار شویم.»
شاهویری با ذکر این نکته که پرسال به هیچ وجه سیاه و سفید نیست و رویکرد خاکستری دارد به دیجیاتو گفت: «انعطاف در حوزه سرمایه‌گذاری داریم و اگر تیم‌ها بتوانند نظر ما را جلب کنند و استانداردهای ما را برآورده کنند امکان همکاری وجود دارد.»
چالش‌های آینده اکوسیستم استارتاپی
پیرو صحبت‌های شاهویری، رییس هیات مدیره پرسال نیز تاکید کرد که آنها برای آینده پنج ساله پرسال روی موضوع «نوآوری» سرمایه‌گذاری می‌کنند: «ما برای آینده پنج ساله پرسال نوآوری را در نظر گرفتیم و می‌خواهیم با سرمایه‌گذاری‌های جسورانه که در استارتاپ‌ها انجام می‌دهیم این زنجیره را برای خود کامل کنیم و جهش رو به جلو در پنج سال آینده را با این اقدامات خواهیم داشت.»
پدرام سلطانی همچنین در پاسخ به این پرسش که از نظر او در حال حاضر چه چالش‌هایی استارتاپ‌های ایرانی را درگیر خود کرده به دیجیاتو گفت: «اکوسیستم استارتاپی چند بحران را رد کرده یکی بحران آماتوری در اکوسیستم بوده که از آن عبور شده و فراز و نشیبی که استارتاپ‌ها با آن طی کردند تقریبا تمام شده است. الان درگیر شرایط نامطلوب اقتصاد کشور و ارتباطات با جهان هستیم که سرمایه گذار داخلی را محتاط می‌کند و سرمایه‌گذار خارجی را فراری می‌دهد و افت سرمایه‌گذاری رخ داده و استارتاپ‌های ما فرصت بین‌المللی شدن هم ندارند. استارتاپ‌های بزرگ هم از این موضوع محروم هستند چه مانده به کوچکترها. پرسال می‌تواند این بحران را حل کند و چالش‌های ارزی‌شان را حل کند و بازار آنها را فراتر از ایران ببرد و حتی اگر لازم شده به کلی آنها را در فراسوی مرزها مستقر کند. بحران دیگری که اکوسیستم را درگیر کرده، بحران مصادره اکوسیستم استارتاپی توسط بنگاه‌های خصولتی و شبه دولتی است. افت سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی واقعی رخ داده و این نهادها اکوسیستم را تصرف کردند و پیامدهای این موضوع چند سال آینده مشخص می‌شود. اساسا اینکه یک ساختار غیرچابک دولتی طور می‌تواند وی سی یا شتابدهنده باشد خودش محل سوال است و الان یک بحران خزنده است که بعدا این بحران به صورت جدی‌تر بشود.»
سرمایه‌گذاران از تجارب دیگران نمی‌آموزند
«مینا شاهویری» سرپرست سرمایه‌گذاری پرسال در ادامه این نشست به بالا رفتن تب استارتاپ‌ها در دهه گذشته اشاره کرد و تاکید کرد که تنوع نهادهای سرمایه‌گذاری در این حوزه هم رشد ناگهانی پیدا کرد اما به گفته او این تیم‌های سرمایه‌گذاری که با شوق وارد این بازار شده بودند، کم کم دلسرد شدند:
«سرمایه گذاران داخلی به خصوص دولتی‌ها علاقه‌ای ندارند از تجارب رقبا چه داخلی و چه خارجی استفاده کنند و با اینکه همیشه در مورد مساله شکست خوردن استارتاپ‌ها صحبت میکنیم اما کمتر کسی سراغ این موضوع رفته که چرا سرمایه‌گذارن خطرپذیر حضورشان کمتر می‌شود. واقعیت اینست که اگر این شرکت‌ها به دنبال ارتقای کیفیت خدمات خود نباشند،محکوم به شکست خواهند بود. این استفاده نکردن از تجارب سرمایه‌گذاران داخل و خارج که با مرور زمان به دست آوردند باعث شکست خواهد شد. ما در پرسال برعکس عمل کردیم و از درس آموخته‌های CVC داخلی و خارجی استفاده کردیم تا بتوانیم استانداردهای سرمایه گذاری در این حوزه را ارتقا ببخشیم و در کنار این موارد سعی کردیم ریسک پذیرتر باشیم. ماسعی کردیم تمرکز سرمایه‌گذاری را در حوزه‌های زیرساختی ببریم که از قضا به حوزه‌های کاری پرسال نزدیک هستند؛ مانند معدن و صنعت و تجارت بین‌الملل و سعی کردیم در استارتاپ‌های فعال در این حوزه کمک کردیم تا بتوانند با تکنولوژی روز زیرساخت‌های این حوزه‌ها را رشد بدهند و به نوبه خودمان به رشد این صنایع کمک کرده باشیم.»
شاهویری می‌گوید نکته‌ای که آنها در طول مطالعات خود به دست آوردند اینست که «بی‌اهمیت‌ترین خدمتی که می‌توان به استارتاپ ارائه داد، تزریق سرمایه است.» او تاکید کرد این صحبت بدین معنا نیست که این موضوع مهم نیست بلکه منظور اینست که هرکس می‌تواند این سرمایه‌گذاری مالی را روی استارتاپ‌ها انجام دهد و باید ابعاد دیگر موضوع را بررسی کرد: «به همین منظور سعی کردیم خدمات متفاوتی را ارائه بدهیم. در هنگام صحبت و مشاوره با استارتاپ‌ها، فارغ از اینکه مشارکت با پرسال انجام می‌شود یا خیر، مانند یک مشاور توسعه کسب و کار به این تیم‌های نوپا کمک میکنیم و اصلا شاید جذب سرمایه از ما صورت نگیرد اما ما بدون چشمداشت این مشاوره‌ها را انجام دادیم.»
مطالعه و تحقیق برای بقا در بازار اقتصادی پر تلاطم
به گفته شاهویری اگر تیم‌های استارتاپی از ارزیابی اولیه عبور کنند و به مرحله ارزشگذاری برسند؛ به آنها کمک می‌شود که مسیر درست خود را پیدا کنند و بتوانند در بازار حرفی برای گفتن داشته باشند: «ما می‌خواهیم استراتژی‌های آنها بهبود پیدا کند و اگر استارتاپ‌ها از کل این مسیر عبور کنند و وارد پرتفولیوی ما بشوند ما به چشم شریک تجاری به آنها نگاه میکنیم و از تمام زیرساخت‌های پرسال از مشاوره و نت‌ورک گرفته تا مشاوره‌های تخصصی در آنها بهره می‌بریم.در واقع باید بگویم ما لحظه به لحظه کنار استارتاپ‌ها هستیم.»
سرپرست سرمایه‌گذاری گروه پرسال در ادامه صحبت‌های خود اعلام کرد که پرتفولیوی پرسال، شامل سه استارتاپ کشاورزی «کشتیار»، «کشمون» و «گلیتال» است. او گفت: «برای کشتیار و کشمون، در راند A سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و با گلیتال هم در مرحله بذری و راند A همراه شدیم. از طرفی استارتاپ «روستاتیش» هم که در حوزه کارآفرینی اجتماعی فعال است را در مرحله بذری همراهی کرده‌ایم.»
یکی دیگر از اقداماتی که گروه پرسال به آن مشغول است انجام مطالعات تحقیق و توسعه و مطالعات مدیریت ریسک است تا بتوانند کسب و کارهای ارزنده و موفق را در حوزه‌های استراتژی مورد نظرشان پیدا کنند. شاهویری با ذکر این نکته تاکید کرد که آنها با همین مطالعات گسترده توانستند کاری کنند تا استارتاپ‌های پرتفولیوی خودشان نیز در شرایط اقتصادی کشور از بحران‌های مختلف عبور کنند: « همچنین ما در حال ایجاد بستری هستیم که می‌توان از آن به دائره المعارف صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران نام برد و به طور مستمر تمام مهارت‌های سخت و نرم استارتاپ‌ها و دانش لازم برای این اقدام را گردآوری میکنیم.» به گفته شاهویری آنها در کمتر از دو سال توانستند به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کنند: «این موضوع مدیون تلاش تیم سرمایه‌گذاری و تفکر آینده نگارانه مدیر پرسال است. باور داریم ابتدای راه هستیم و آمدیم تا یک سری قواعد بازی در حوزه سرمایه‌گذاری را تغییر دهیم.»
پرسال، شرکتی با ربع قرن سابقه و آشنا با اکوسیستم استارتاپی کشور
در این نشست «پروا سلطانی» مدیرعامل پرسال با اعلام اینکه ۲۵ سال از تاسیس این مجموعه می‌گذرد به مرور فعالیت‌های اصلی این شرکت پرداخت و گفت: «فعالیت اصلی پرسال در زمینه بازرگانی بین المللی بوده و بخشی از فعالیت های ما صادرات محصولات پتروشیمی به شرق آسیا بود که قبل از تحریم‌ها گستره کشورهایی که به آنها صادر داشتیم بیشتر هم بود و الان بعد از تحریم‌ها در بازار آسیا بیشتر فعالیت داریم.» به گفته سلطانی آنها به عنوان یک تامین کننده به نام در این بازار هستند و در برخی محصولات سهم بازار سی درصدی دارند: «یک بخش دیگری از فعالیت‌های مهم پرسل فعالیت‌های معدنی است که در یکی از شرکت‌های تخصصی زیرمجموعه هلدینگ انجام می‌شود و به فراخور تولیدات محصولات معدنی ما صادرات مواد معدنی هم داریم و سهم بازار خوبی در برخی کانی‌های فلزی داریم.» سلطانی تصریح کرد که بخش دیگری از فعالیت آنها به فراخور شرایط خشک و آب و هوایی ایران و بدتر شدن این شرایط در سالهای پیش رو فعالیت در زمینه محصولات سلولزی است: «ده سالی است که از چوب و خمیر چوب و کاغذ و مقوا فعالیت داریم و از تامین‌کنندگان به‌نام از این بخش بازار داخلی کشور هستیم.»
سلطانی تاکید دارد که آنها در حوزه محصولات کشاورزی و صادرات آن به کشور همسایه اقدامات مناسبی در سالهای گذشته انجام دادند: «با توجه به تخصصی که در زمینه صادرات داریم سعی کردیم این زنجیره را بهبود ببخشیم. محصولات کشاورزی که از ایران به کشورهای شمالی صادر می‌شود کیفیت قابل رقابتی با محصولات اروپایی دارد. ما خوشبختانه در حوزه کشاورزی فقط به این مساله بسنده نکردیم و با استارتاپ‌های دانش بنیان در این حوزه فعالیت کردیم و سرمایه‌گذاری در این بخش انجام دادیم.»
به گفته پروا سلطانی، پرسال در ربع قرن تجربه خود توانسته یک شبکه ارتباطی مناسبی را با پارتنرهای خارجی داشته باشد و از شرق آفریقا تا کشورهای همسایه مانند چین و برخی کشورهای اروپایی همکاری دارد: «این شبکه‌ای که ایجاد شده بستر مناسبی برای ما است تا بتوان استفاده مناسبی از آن داشت.»
سلطانی همچنین به نگاه ویژه‌ای که پرسال به حوزه CSR (مسئولیت اجتماعی) دارد اشاره کرد و گفت: «در مناطق مختلف کشور که فعالیت داریم و مناطق محروم‌تری به شمار می‌آیند تلاش کنیم تا این مناطق توسعه پیدا کند و از انتقال آنتن موبایل گرفته تا ایجاد کلاس‌های آموزشی و کمک به زنان سرپرست خانوار را انجام دهیم. ما از متولیان اصلی پویش ایران من که پویشی برای ساخت مدرسه در مناطق کم برخوردار است هستیم و تلاش کردیم در این حوزه نقش آفرینی جدی داشته باشیم. تا امروز ۱۱۴ مدرسه بهره‌برداری شده و تعدادی هم در حال تکمیل و ساخت است.»
