مصاحبه با مدیران پلتفرم هوما؛ مسیر راه یک محصول ایرانی در بازار فناوری کشور

اگر با نام هوما در بازار محصولات فناورانه کشور آشنا بشید احتمالا آن را از تی وی باکس‌های این برند شنیدید؛ محصولاتی که در یک بازار رقابتی با برندهای خارجی توانستند جایگاه خوبی به دست بیاورند و در بازار سهم خوبی داشته باشند. اما هوما فقط در این محصول خلاصه نشده و حالا مسیر یک پلتفرم را به خود گرفته و قصد دارد هم از بعد نرم افزاری و هم سخت افزاری، این مسیر را با همراه بازیگران مشهور عرصه اعم از تولیدکنندگان لوازم خانگی و اپلیکیشن‌های مطرح تولید محتوا، ادامه دهند.

آنطور که درباره خودشان می‌گویند؛ رسالت هوما به عنوان تولید کننده پلتفرم خانگی، شناخت سلایق مخاطب جهت ارائه پیشنهادهای بهتر و سرویس‌دهی موثرتر است. آنها حالا در زمینه‌های مختلفی از جمله فیلم و موسیقی و بازی و مجله هوشمند و حتی سوپرمارکت آنلاین فعالیت دارند و قرار است در آینده نزدیک یک پلتفرم خانگی هوشمند بشوند. با مدیران عامل این مجموعه به گفتگو نشستیم تا از مسیری که پیمودند و آینده راهشان بیشتر بدانیم.

آرش پارساپور دیجیاتو – از پلتفرم هوما برایمان بگویید که در چه زمینه‌هایی فعالیت دارد؟

بهنام شکیبافر (رییس هیات مدیره و مدیر فناوری هوما) – هوما را یک پلتفرم باید بدانیم که در همه ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری و حتی خدمات ابری فعالیت دارد. هر تلویزیون هوشمندی می‌تواند میزبان پلتفرم هوما باشد و امروزه در حال همکاری با یکی از تولیدکنندگان بزرگ داخلی هستیم تا در محصولات هوشمند این شرکت هم حضور داشته باشیم. سیستم عامل هوما را داریم که در واقع در این محصول، ما اندروید اپن سورس را می‌گیریم و آن را تبدیل به اندروید تی‌وی می‌کنیم و ایرانیزه‌اش می‌کنیم و همکاری خوبی با مجموعه‌های بزرگی مانند نماوا و آنتن داریم. یک سری سرویس کلود و یک سری اپلیکیشن مانند مرور اخبار داریم که محتواهای گوناگونی را جمع آوری می‌کنند و در حال توسعه AI هوما هم هستیم.

محصول سخت افزاری شما یک سخت افزار بومی به حساب می‌آید؟

شکیبافر: ببینید ما واقعا از طراحی سخت افزار شروع کردیم و در این زمینه تحقیق و توسعه انجام دادیم و در نهایت یک بورد درست کردیم و ده‌ها مدل نمونه از آن تولید کردیم و فروختیم و محصولی را صفر تا صد در ایران تولید کردیم. اما واقعیت این ست که احتمالا هیچ وقت تولید صفر تا صد محصولی دیجیتالی در ایران را نخواهیم دید، لااقل با شرایط فعلی زیرساخت و اقتصاد کشور به نظرم این اتفاق رخ نخواهد داد. این روند در آمریکا و اروپا هم وجود دارد و خیلی کم پیش می‌آید محصولی دیجیتال صفر تا صد در یک کشور درست بشود و در نهایت همکاری با چین صورت می‌گیرد. از شرکت‌های معمولی گرفته تا غول‌هایی مانند گوگل و اپل این همکاری‌ها را با شرکت‌های خوب چینی به عنوان پارتنر دارند. فرق همکاری ما با چین و این شرکت‌ها با چین این است که جایی مثل گوگل و اپل می‌تواند جزییات خط تولید را درخواست بدهد چرا که محصولش در تیراژ بالایی به فروش می‌رسد اما سایر شرکت ها مثل ما که تیراژمان پایین است این امکان را نداریم.

ما به دنبال یک شرکت خوب چینی می‌گردیم که منطبق با طراحی محصول ما باشد و ما طراحی را در اختیار این شرکت قرار می‌دهیم و بعد از مذاکره‌های فنی و قیمتی، محصول به تولید می‌رسد. به این روش ODM می‌گویند و روندی است که در بین شرکت‌های بزرگ دنیا هم رواج دارد.

یعنی با شرکت‌های ایرانی همکاری کردید و نتیجه‌ای حاصل نشد؟

شکیبافر: بله ما با فراسو و دنای صحبت کردیم که از معدود شرکت‌های هستند که در ایران خط تولید دارند اما خب آنها خط تولیدی قدیمی خود را دارند و محصولات گذشته خود را درست می‌کنند و حاضر به سرمایه‌گذاری در خط تولید جدیدی نیستند. آنها می‌گویند مگر چقدر تیراژ دارند و چقدر بازار ایران گنجایش دارد؟ آنها اعتقاد دارند اگر پول این سرمایه را در جای دیگری بگذارند سود بیشتری می‌کنند. هرچند برخی شرکت‌ها مانند اسنوا و ایکس ویژن و جی پلاس در این شرایط برعکس عمل می‌کنند. آنها در ابتدا محصولات را وارد می‌کردند و اسمبل می‌کردند و حالا می‌خواهند خط تولید درست کنند. ولی ما به عنوان هوما که قصد داشتیم در سال اول ۱۰ هزار دستگاه بفروشیم، نمی‌توانستیم با شرکت‌های ایرانی وارد این مذاکره برای تولید محصول به صورت صفر تا صدی در ایران بشویم.

همکاری شما با شرکت‌های چینی چطور است؟

شکیبافر: طراحی محصول می‌کنیم و طراحی سخت افزار هم انجام می‌دهیم. بنچمارک می‌گیریم و در مراحل فنی نظارت داریم و تمامی فرایندهای استاندارد تولید یک محصول را انجام می‌دهیم اما صادقانه می‌گوییم که فعلا تولیدی در ایران انجام نمی‌دهیم.

فکر می‌کنید توانستید با نمونه‌های خارجی رقابت کنید؟

شکیبافر: بله به نظرم توانستیم، در حوزه‌ای مانند گوشی باید بر لبه تکنولوژی حرکت کرد و جنگ‌های بسیاری بین کمپانی‌های غول وجود دارد اما در بحث اندروید تی وی این موضوع آنچنان وجود ندارد. در شرکتی چون اپل هم چیپستی که روی اپل تی وی قرار می‌گیرد چندین نسل عقب‌تر از گوشی‌هایش است. ما باور داریم که دستگاه‌هایمان توانسته با قیمتی بهتر و امکاناتی از برخی جهات بهتر از مدلهایی مثل شیائومی و آمازون باشیم؛ بخصوص برای کاربر ایرانی. از لحاظ سخت افزاری در برابر این موارد کم نمی‌آوریم اما از لحاظ نرم افزاری ما ارزش افزوده‌های زیادی داریم که برای مخاطبین ایرانی جالب باشد؛ هرچند با برخی مشکلات نیز در بخش نرم افزاری روبرو هستیم.

مثلا چه مشکلاتی؟

شکیبافر: مثلا هر وقت اندروید جدیدی آمد تا ما بتوانیم آن را آپدیت کنیم و ریلیز کنیم ممکن است کمی طول بکشد. باید منتظر باشیم که ریسورس‌ها به دست تامین کنندگان چینی برسد تا ما بتوانیم آپدیت انجام دهیم و یا برخی محصولات گوگل اصلا از اساس بر IPهای ایرانی بسته است.

این مقاومت در برابر محصول ایرانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

رضا سجادی مدیر عامل هوما – اکثر محصولاتی که به اسم جنس ایرانی فروخته می‌شود صداقتی در کار ندارند و کاربران باور ندارند که این محصولات صفر تا صدش ایرانی باشد و در خیلی از مواقع هم واقعا آن محصول کاملا ایرانی نیست. اگر با مشتریان صادق باشیم و به آنها بگوییم چه مراحلی در داخل تولید شده و چه مراحلی نه، اعتماد بیشتری به ما می‌شود و همچنین گذر زمان می‌تواند ما را پیش مشتریان بازار اثبات کند.

بخش نرم افزاری هوما چطور پیش می‌رود؟ قصد دارید آن را چطور توسعه بدهید؟

سجادی – ما در هر ماه با یک پلتفرم بزرگ وارد همکاری می‌شویم و در واقع یک شبه اکوسیستم در بستر هوما درست کردیم که شرکت‌ها می‌توانند محصولات خود را در یک بازار جدید بیاورند و آن را به فروش برسانند. ما با این شرکت‌ها همکاری می‌کنیم و آنها را برای حضور در این بازار راهنمایی می‌کنیم و تا امروز با مجموعه‌های شناخته شده چون نوار، کرفس، زعفرون، آنتن، نواک و… در زمینه‌های مختلف همکاری داشتیم و این موضوع ادامه دارد. از همینجا هم از تمامی بازیگران اکوسیستم فناورانه کشور دعوت می‌کنیم که وارد این بازار جدید بشوند و مطمئن هستیم که هر همکاری جدیدی در پلتفرم هوما رخ می‌دهد نتایج بسیار خوبی در پی خواهد داشت و بازار جدیدی را برای شرکت‌ها باز خواهد کرد.

آیا در مسیر خود چالش رگولاتوری داشتید؟

سجادی: ما سعی کردیم از این مساله حذر کنیم و درگیر این ماجرا نشویم و نهایتا با چالش‌هایی از جنس فیلیمو و نماوا با ساترا داشتیم که البته خیلی کمتر بود. در باب موسیقی نیز چالش‌هایی داشتیم و در نهایت سعی کردیم این موارد را طی همکاری با شرکت‌های دیگر حل و فصل کنیم. در واقع همکاری با شرکت‌های دیگر تولیدکننده محتوا داریم تا خودمان تولیدکننده محتوا نباشیم، در باب فیلم و سریال با نماوا و نماواباکس و در زمینه موسیقی با نواک تا اگر چالشی به وجود بیاید متوجه ما نشود. چالش‌های ما با صاحب آثار هنری هم بوده و سعی کردیم وارد زمین بازی تولیدکننده این آثار نشویم.

از این همکاری‌ها برایمان بگویید، همکاری با VODها برایتان چه آورده‌ای داشت و همکاری اخیرتان با شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی چطور؟

شکیبافر: ما چالشی به اسم تامین محتوا داریم و زمانی که فیلیمو و نماوا تازه کار خود را شروع کردند ما مطمئن بودیم که نیاز تی وی باکس به زودی بسیار بیشتر خواهد شد. اگر چنین محصولاتی نبودند ما اصلا کارمان را شروع نمی‌کردیم و انصافا در رشد ما نقش بسزایی داشتند. در مسیر رشدمان اما قرار نیست فقط در تی وی باکس متوقف شویم و می‌خواهیم خیلی بزرگتر بشویم. شاید روزی یک اسپیکر هوشمند بسازیم و می‌خواهیم اساسا خانه هوشمند را توسعه بدهیم. لازم بود که در تلویزیون‌های هوشمند حضور داشته باشیم.

در مسیر خود جذب سرمایه هم داشتید؟

سجادی: ما سه راند جذب سرمایه داشتیم که یکی در سال ۹۶ بود که شتابدهنده شزان بود و یک بار هم جذب سرمایه از سوی یک سرمایه گذار شخصی داشتیم. در اواخر ۹۸ با هولدینگ‌های بزرگی تقریبا به توافق رسیده بودیم که یک سری اتفاقات از قبیل قطع اینترنت و پرتاب موشک ایران به گروه‌های نظامی آمریکایی رخ داد و در نتیجه هولدینگ‌های بزرگ داخلی کمی بخاطر این شرایط عقب نشینی کردند. در آن شرایط جایی مثل ۱۰۰ استارتاپ اما همچنان فعالیت می‌کرد و نه ماه خوبی را با آنها سپری کردیم و جزو بهترین‌های ۱۰۰ استارتاپ بودیم. در نهایت اما تصمیم گرفتیم که سرمایه گذاری آنها را مجددا از صد استارتاپ خریداری کنیم و کار خودمان را ادامه دهیم و در حال حاضر در حال مذاکره برای جذب سرمایه از مجموعه‌های دیگری هستیم.

برنامه استراتژیک خودتان برای آینده هوما چیست؟

سجادی: ما معتقدیم سیستم عامل در همه جای دنیا از جمله ایران اندروید و iOS نیست و دستیارهای صوتی برای کارهای روزمره جایگزین می‌شوند. ما می‌خواهیم به این نقطه برسیم و در ایران و منطقه دستیار صوتی قدرتمندی بشویم و سخت افزارهایی که توسعه می‌دهیم برای حل کردن این نیاز در آینده خواهد بود. اسمارت اسکرین و اسپیکر هوشمند ما به خانه مردم بیاید و چند دستگاه هوما در خانه هر شهروند ایرانی باشد.