انسلادوس زیر ذره‌بین: ترکیبات آلی ناشی از اقیانوس یا تابش سطحی؟

انسلادوس، قمر یخی زحل، به‌دلیل فواره‌های آب و وجود ترکیبات آلی توجه بسیاری از دانشمندان علوم سیاره‌ای و زیست‌شناسان فضایی را به خود جلب کرده است.

به گزارش دیتاسنتر من و به نقل از سایتک‌دیلی، این فواره‌ها نخستین بار در سال 2005 توسط مأموریت کاسینی شناسایی شدند و به‌عنوان نشانه‌ای از یک اقیانوس زیرسطحی گرم و بالقوه زیست‌پذیر تفسیر شدند. وجود نمک‌ها و مولکول‌های آلی در نمونه‌های به‌دست‌آمده از این فواره‌ها امیدها برای کشف محیطی مشابه شرایط اولیه زمین را افزایش داد.

با این حال، پژوهشی تازه که نتایج آن در نشست مشترک EPSC–DPS2025 در هلسینکی ارائه شد، این دیدگاه را به چالش کشیده است. دکتر گریس ریچاردز از مؤسسه ملی اخترفیزیک و علوم سیاره‌ای رم توضیح داد که تابش شدید میدان مغناطیسی زحل می‌تواند ترکیبات مشابهی را روی سطح انسلادوس ایجاد کند. این بدان معناست که همه ترکیبات آلی کشف‌شده لزوماً از اقیانوس زیرسطحی سرچشمه نمی‌گیرند.

در این آزمایش‌ها، تیم پژوهشی با شبیه‌سازی ترکیب یخ انسلادوس (شامل آب، دی‌اکسید کربن، متان و آمونیاک) در دمای منفی 200 درجه سانتی‌گراد و بمباران آن با یون‌ها، موفق به تولید طیف گسترده‌ای از ترکیبات شدند. این ترکیبات شامل مونوکسید کربن، سیانات، آمونیوم و حتی پیش‌ماده‌های اسیدهای آمینه بودند؛ مولکول‌هایی که می‌توانند در مسیر شکل‌گیری حیات نقش کلیدی ایفا کنند.

 

اگرچه برخی از این ترکیبات قبلاً در سطح انسلادوس شناسایی شده بودند، حضورشان در فواره‌ها سبب شده بود دانشمندان آن‌ها را به اقیانوس زیرسطحی نسبت دهند. یافته‌های تازه نشان می‌دهد این فرضیه باید با احتیاط بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. به گفته ریچاردز، «تشخیص اینکه کدام مولکول‌ها از اقیانوس و کدام از فرآیندهای تابشی نشأت گرفته‌اند، یکی از چالش‌های بزرگ آینده خواهد بود.»

این نتایج، تفسیرهای پیشین درباره زیست‌پذیری انسلادوس را پیچیده‌تر می‌کند. گرچه وجود ترکیبات آلی همچنان سرنخی مهم در جست‌وجوی حیات است، اما منشأ آن‌ها می‌تواند متنوع‌تر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد باشد.

برای پاسخ قطعی به این پرسش، نیاز به داده‌های بیشتر از مأموریت‌های آتی وجود دارد. یکی از این مأموریت‌ها، پروژه پیشنهادی برای بررسی مستقیم انسلادوس است که در قالب برنامه «Voyage 2050» آژانس فضایی اروپا مورد توجه قرار گرفته است.