بازی «پیداکردن موشک چینی درحال سقوط» دوباره شروع شد

روز دوشنبه، سازمان فضایی چین قطعه بزرگ دیگری از ایستگاه فضایی خود را با موفقیت پرتاب کرد. این ماژول بزرگ ۲۳ تنی به نام منگشن، فضای دارای فشار برای آزمایش‌های علمی فراهم می‌کند و آخرین بخش سکونتگاهی بزرگ است که به ایستگاه فضایی تیان‌گونگ اضافه می‌شود.

چین سرانجام ایستگاه فضایی ماژولار خود را که از نظر شکل و عملکرد مشابه ایستگاه فضایی بین‌المللی است (هرچند کوچک‌تر) به موقع و با چند مشکل عمده ساخته است. تکمیل ساخت تیان‌گونگ را می‌توان موفقیت بزرگی برای سازمان فضایی چین درنظر گرفت. این سازمان اکنون با ظرفیت‌هایی که دراختیار دارد، پس از ناسا و بخش خصوصی فضایی در ایالات متحده، دومین نهاد فضایی قدرتمند محسوب می‌شود.

بااین‌حال مونتاژ ایستگاه فضایی چین عارضه جانبی ناگواری به همراه داشته است. چین برای پرتاب ماژول‌های اصلی تیان‌گونگ، ازجمله پرواز روز دوشنبه، از نسخه اصلاح‌شده موشک قدرتمند لانگ مارچ ۵ بی استفاده می‌کند. به‌عنوان بخشی از روند کلی مأموریت، مرحله مرکزی غول‌پیکر این موشک همواره پس از هر پرتاب به صورت کنترل‌ناپذیر دوباره به جو زمین وارد می‌شود.

معمولاً در حین پرتاب‌های مداری، اولین مرحله بزرگ موشک بیش‌ترین نیروی رانش را در نخستین دقایق پرتاب فراهم می‌کند و سپس پیش از رسیدن به سرعت مداری، به‌صورت بی‌خطر به سمت اقیانوس سقوط می‌کند. سپس مرحله دوم کوچک‌تر کنترل پرتاب را عهده می‌گیرد و محموله را به مدار تزریق می‌کند. بااین‌حال نسخه اصلاح‌شده لانگ مارچ ۵ بی مرحله فوقانی ندارد و درعوض، از یک مرحله مرکزی بزرگ به همراه چهار بوستر جانبی کوچک تشکیل شده است.

بوسترها، موشک را از روی سکو بلند می‌کنند؛ اما سپس مرحله مرکزی با دو موتور اصلی YF-77، ماژول‌های ایستگاه فضایی را به مدار نزدیک زمین می‌رساند. در آن نقطه، مرحله مرکزی فاقد قابلیت راه‌اندازی دوباره موتورهای اصلی‌اش و ورود کنترل‌شده به جو زمین است. به‌طور معمول، مراحل فوقانی موشک‌های استفاده‌شده با سقوط در نقطه دوردست نمو در اقیانوس آرام، دورانداخته می‌شوند؛ اما این اتفاق در مورد موشک چینی رخ نمی‌دهد.

تمام سخت‌افزارهای فضایی به این شکل دور انداخته نمی‌شوند. وسایل نقلیه‌ای مانند فضاپیمای روسی پروگرس به اندازه کافی کوچک هستند تا در جو زمین بسوزند. اما سوختن کامل مرحله مرکزی موشک لانگ مارچ ۵ بی که بیش از ۲۰ تن وزن دارد، امکان‌پذیر نیست. پس از ورود بوستر به جو، قطعات فلزی بزرگ آن می‌توانند به سطح زمین برسند.

در سه پرتاب پیشین لانگ مارچ ۵ بی در سال‌های ۲۰۲۰، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، بقایای موشک به ترتیب در نزدیکی روستاهای ساحل عاج، اقیانوس هند و نزدیکی روستاهای جزیره بورنئو اندونزی روی زمین افتادند. خوشبختانه پس از این پرتاب‌ها هیچ‌کس از سقوط بقایای موشک آسیب ندید.

چین تا حد زیادی از اعتراف به مشکل ایجادشده دراثر موشک خود خودداری کرده است. روز دوشنبه، گزارشگر پخش زنده پرتاب در تلویزیون دولتی چین، تا آنجا پیش رفت که گفت مرحله مرکزی با بازگشت به زمین به‌طور کامل در جو می‌سوزد؛ درحالی‌که قطعاً چنین چیزی اتفاق نمی‌افتد.

براساس پرتاب‌های پیشین لانگ مارچ ۵ بی، احتمالاً می‌توان انتظار داشت که ورود دوباره به جو تقریباً کمتر از یک هفته از امروز اتفاق بیفتد. یک روز کمتر یا بیشتر باید منتظر بمانیم و نظاره‌گر موشک چینی باشیم.