اورکلاک چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

اورکلاک (Overclock) در لغت به معنی افزایش سرعت کلاک یکی از اجزاء سخت‌افزار است. سازنده‌ی تراشه، فرکانس مشخصی را برای کارکرد آن در نظر گرفته و وقتی آن را اورکلاک می‌کنیم، قطعه مورد نظر در سرعت کلاک بالاتری فعالیت می‌کند.

با افزایش سرعت کلاک اجزای سخت‌افزاری، تعداد اعمال انجام شده در ثانیه افزایش می‌یابد و لذا عملکرد سیستم بالا می‌رود اما گرمای بیشتری نیز تولید شده و حرارت قطعه بالاتر می‌شود. به همین علت است که باید به دقت دمای سخت‌افزار را بررسی کرد و در صورت نیاز از تجهیزات خنک‌کننده بهتری استفاده نمود. اگر سیستم، طبق اصول خاصی اورکلاک شود، سرعت آن افزایش می‌یابد. رعایت نکردن اصول اورکلاکینگ نیز نتیجه‌ای جز خرابی سخت‌افزار ندارد. برای آشنایی با معنی اورکلاک، مزایا و معایب اورکلاک کردن و اصول کلی آن در ادامه‌ی مطلب با دیتاسنتر من همراه شوید.

در این مقاله می‌خوانید:

• اورکلاک چیست
• اورکلاک cpu
• اورکلاک کارت گرافیت
• چه زمانی اورکلاک کنیم (کاربرد گیمینگ)
• نرم افزار برای اورکلاک
• مزایا و معایب اورکلاک
• پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول

اورکلاک چیست

پیش‌ازاینکه در مورد اورکلاک صحبت کنیم باید با مفهوم سرعت کلاک آشنا شوید. سرعت کلاک که با هرتز اندازه‌گیری می‌شود، تعداد چرخه‌هایی است که CPU شما می‌تواند در یک ثانیه انجام دهد. بنابراین تعریف، یک پردازنده ۴ گیگاهرتزی می‌تواند ۴ میلیارد چرخه کلاک در ثانیه انجام دهد. اورکلاک یا O.C به این معنی است که سرعت کلاک پردازنده را از حد مجاز و تعریف‌شده خود افزایش دهیم.

فقط اجزای سخت‌افزاری که دارای کلاک داخلی برای همگام‌سازی سرعت هستند، می‌توانند اورکلاک شوند. اورکلاک کردن معمولاً در مورد پردازنده‌ی اصلی (CPU)ُ پردازنده‌ی گرافیکی (GPU) و اجزای دیگری مثل حافظه‌ی رم صورت می‌گیرد. به شما پیشنهاد می‌کنیم برای درک هرچه بهتر این موضوع مقاله‌‌های مفید کاربرد پردازنده و پردازنده‌ گرافیکی چیست را از دست ندهید.

اگرچه سرعت کلاک به‌طور مستقیم نشان نمی‌دهد که CPU شما چند دستورالعمل را اجرا می‌کند، اما به شما ایده‌ای از تعداد نسبی دستورالعمل‌ها می‌دهد. به‌عنوان مثال، یک پردازنده ۴ گیگاهرتزی می‌تواند دستورالعمل‌های بیشتری را نسبت به پردازنده ۳.۵ گیگاهرتزی تکمیل کند. شما می‌توانید برای دستیابی به سرعت کلاک بالاتر اورکلاک کنید، که به نوبه خود به پردازنده شما اجازه می‌دهد تا دستورالعمل‌های بیشتری را در هر ثانیه تکمیل کند.

هر قطعه‌ای که شرکت‌هایی مانند اینتل و AMD تولید می‌کنند با سرعت‌های خاصی امتیاز و رتبه‌بندی شده است. شرکت‌ها توانایی‌های هر قطعه را آزمایش می‌کنند تا سرعت معینی را برایشان تأیید کنند و برای اطمینان بیشتر، توانایی قطعات را دست پایین‌تر از آنچه که هست،‌ اعلام می‌کنند. اورکلاک کردن یک قطعه، باعث می‌شود که آن قطعه از پتانسیل باقیمانده خود بهره ببرد.

اکثر افرادی که سیستم خود را اورکلاک می‌کنند یا می‌خواهند سریع‌ترین سیستم ممکن را داشته باشند یا می‌خواهند قدرت رایانه خود را با بودجه محدود افزایش دهند. در برخی موارد، کاربران می‌توانند عملکرد سیستم خود را تا ۲۵ درصد یا بیشتر افزایش دهند. برای مثال ممکن است فردی با یک +AMD 2500 بخرد و با اورکلاک دقیق، درنهایت به پردازنده‌ای برسد که با قدرت پردازشی معادل +AMD 3000 کار می‌کند؛ بدیهی است که در این حالت هزینه کمتری نیز پرداخت شده است.

پردازنده‌ی اصلی کامپیوتر شما به گونه‌ای تنظیم شده که در فرکانس مشخصی کار می‌کند و ماکسیمم فرکانس کاری آن نیز محدود به عددی خاص است. معمولاً پردازنده‌ای که در فرکانس کاری استاندارد خود کار می‌کند نیازی به خنک‌کاری ویژه یا اضافی ندارد گرچه برخی از پردازنده‌های چند هسته‌ای امروزی، حتی در محیطی با دمای معمولی، هنگام انجام محاسبات چند هسته‌ای، داغ می‌شوند و باید از آن‌ها مراقبت کرد.

با اورکلاک کردن سخت‌افزار سرعت سیستم افزایش می‌یابد اما درمقابل انرژی الکتریکی بیشتری مصرف شده و گرمای بیشتری هم تولید می‌شود. در این حالت اگر دمای قطعات مورد بررسی قرار نگیرد، ممکن است قطعات سخت‌افزاری دچار آسیب جدی شوند. گاهاً قطعات، آسیب کوچکی دیده و در هنگام کارکرد‌های سنگین و حتی سبک سیستم، ناپایداری‌هایی از خود نشان می‌دهند و درنتیجه با هنگ کردن یا ریاستارت شدن سیستم مواجه می‌شویم.

بیشتر پردازنده‌ها را می‌توان اورکلاک کرد و سرعت کاری آن‌ها را افزایش داد. نرم‌افزارهای متنوعی برای محیط ویندوز و دیگر سیستم عامل‌ها عرضه شده که تغییر سرعت کلاک را در محیط سیستم عامل امکان‌پذیر می‌کنند. دو روش کلی برای اورکلاک کردن، افزایش سرعت کلاک پایه و افزایش ضریب کلاک پایه است. این دو عدد را می‌توان در بایاس سیستم (BIOS) پیدا کرد. حاصل‌ضرب ضریب کلاک پایه در سرعت کلاک پایه، فرکانس کاری پردازنده را مشخص می‌کند.

مواردی مانند معماری، قدمت و سازنده پردازنده می‌تواند درنتیجه اورکلاک تأثیر داشته باشد. هیچ قانون واحدی برای سرعت بخشیدن به یک پردازنده وجود ندارد و هر پروژه اورکلاک نتایج متفاوتی را به همراه دارد که تصمیم برای اورکلاک را بسیار دشوار می‌کند.

اورکلاک CPU

متداول‌ترین قطعه‌ای که می‌توانید سرعتش را از سرعت کارخانه‌ای که در ابتدا برایش در نظر گرفته شده بود، افزایش دهید، cpu است. بهترین بهبود عملکرد در اورکلاک cpu معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است. تا زمانی که ولتاژ اضافی اعمال نکنید و تنظیمات خنک‌کننده برای کنترل گرمای اضافی داشته باشید، اورکلاک کردن CPU ایمن است.

اگرچه اورکلاک کردن یک CPU دشوار نیست، این فرایند ممکن است بسته به عوامل مختلفی از جمله سیستم عامل شما متفاوت باشد. اگر از عملکرد دستگاه خود راضی هستید، نیازی به اورکلاک ندارید. بااین‌حال اگر CPU شما قدیمی است و یک GPU مدرن دارید، اورکلاک به افزایش عملکرد کمک می‌کند.

برای اورکلاک cpu طبیعتاً به یک پردازنده قابل اورکلاک نیاز خواهید داشت. سیاست اورکلاک سخاوتمندانه AMD به این معنی است که شما می‌توانید تقریباً هر چیپ را اورکلاک کنید. ابتدایی‌ترین روش O.C افزایش فرکانس هسته تراشه‌ها است که اگر قصد انجام آن روی یک پردازنده اینتل را دارید، به یک تراشه سری K نیاز خواهید داشت. تراشه‌های سری K دارای یک ضریب کلاک قفل نشده هستند که به شما امکان می‌دهد به‌راحتی فرکانس تراشه خود را عوض کنید. به‌عنوان مثال پردازنده‌ی ۴ هسته‌ای Core i7 3770K دارای ضریب کلاک آنلاک شده است؛ بنابراین می‌توان علاوه بر تغییر کوچک سرعت کلاک پایه، ضریب آن را نیز تغییر داد و چنین پردازنده‌ای را اورکلاک کرد. باید بدانید وقتی صحبت از حداکثر اورکلاکی که می‌توانید از تراشه خود بگیرید به میان می‌آید،‌ برخی از تراشه‌ها بهتر از بقیه عمل می‌کنند.

AMD امکان اورکلاک را روی هر چیپستی جز مادربردهای سری A فراهم می‌کند. برای اینتل به یک مادربرد سری Z نیاز دارید، زیرا اینتل به شما اجازه نمی‌دهد فرکانس تراشه را در مادربردهای ارزان‌تر سری B و H تغییر دهید. اکثر مادربردهای رده‌بالا دارای زیرسیستم‌های انتقال نیرو قوی هستند، اما عملکرد متفاوتی دارند؛ بنابراین به این مورد نیز باید دقت داشته باشید.

یکی دیگر یکی از کلیدهای دستیابی به بالاترین اورکلاک CPU، خنک نگه داشتن آن تا حد امکان است. پیش‌از استفاده از خنک‌کننده‌های پردازنده، اطمینان از اینکه کیس شما دارای تهویه کافی است نیز مهم است. اورکلاک کردن همه هسته‌های CPU به یکباره (اورکلاک تمام هسته‌ای) رایج‌ترین و ساده‌ترین روش اورکلاک است، اما گرمای بیشتری تولید می‌کند. دقت داشته باشید که نیازهای خنک‌کننده اورکلاک می‌تواند براساس نسل تراشه‌ متفاوت باشد.

چندین سال پیش تعداد هسته‌ها و سرعت کاری پردازنده‌ها در حدی بود که با اورکلاک کردن، افزایش سرعت سیستم محسوس بود اما امروزه قدرت پردازنده‌ها به‌اندازه‌ای بالا است که با اورکلاک کردن، سرعت سیستم به شکل قابل‌توجهی افزایش نمی‌یابد. در نظر داشته باشید که گاهی هنگام اجرای سیستم عامل ویندوز یا نرم‌افزارهایی مثل مایکروسافت آفیس، گلوگاه سیستم، سرعت پایین پردازنده نیست بلکه سرعت سیستم در اثر کند بودن هارد دیسک پایین آمده است. شاید به جای اورکلاک کردن، استفاده از یک دیسک حالت جامد (SSD) به جای HDD راه‌حل مناسب‌تری باشد.

درنهایت اگر به فکر اورکلاک کردن سیستم هستید، در کنار تهیه‌ی سیستم خنک‌کاری خوب، باید قطعات دیگر نیز برای اورکلاک کردن مناسب باشند. نه‌تنها پردازنده‌ی اصلی و کارت گرافیک، بلکه سایر اجزاء مثل مادربرد و پاور نیز باید مناسب باشند. معمولاً مادربردهایی با برد مدار چاپی باکیفیت‌تر، خنک‌کاری بهتر و مدارات کارآمدتر، در اورکلاک کردن پردازنده عملکرد بهتری و پایدارتری ارایه می‌کنند.

اورکلاک کارت گرافیت

اورکلاک کردن کارت گرافیک به معنای افزایش تدریجی سرعت کلاک کارت گرافیک برای افزایش عملکرد آن است. مانند اورکلاک CPU، اورکلاک GPU مستلزم افزایش آهسته فرکانس هسته کارت گرافیک است، درحالی‌که پایداری آن را با ابزار بنچمارک آزمایش و از داغ نشدن آن اطمینان حاصل می‌شود.

برای افزایش عملکرد بازی‌ها و کارهای گرافیکی می‌توانید یک کارت گرافیک را اورکلاک کنید. درست مانند cpu بهترین بهبود عملکرد در اورکلاک کارت گرافیک معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است که اگر ولتاژ بیشتری اعمال نکنید، کاملاً ایمن است. برخلاف cpuها، شما اساساً می‌توانید هر کارت گرافیک موجود در بازار را اورکلاک کنید. برخی از کارت‌های گرافیکی که عبارت «OC» را در شماره مدل دارند، قبلاً توسط سازنده اورکلاک شده‌اند.

برای اورکلاک کردن کارت گرافیک به نرم‌افزاری نیاز دارید که گزینه‌های رایگان زیادی در آن وجود داشته باشد.

چه زمانی اورکلاک کنیم (کاربرد گیمینگ)

برای بسیاری از گیمرها سؤال است که با اورکلاکینگ GPU تا چه میزان می‌توانند سرعت و عملکرد بازی‌هایشان را افزایش دهند. با توجه به آنچه که تااینجا خوانده‌اید، احتمالاً می‌توانید حدس بزنید پاسخ دقیقی وجود ندارد؛ زیرا این موضوع به سیستم، کارت گرافیک، بازی‌هایی که بازی می‌کنید و رزولوشن شما، نحوه اورکلاک کردن و … بستگی دارد. در بهترین حالت، افزایش عملکرد می‌تواند بسیار قابل توجه باشد، به‌عنوان مثال ممکن است در برخی از بازی‌ها یک افزایش خوب 10-15 FPS دریافت کنید. در بدترین حالت ممکن است یک افزایش کوچک در فریم در ثانیه مثلاً 10-2 FPS بگیرید.

بسته به قدرت کارت گرافیک و میزان قدرت کامپیوتری که نیاز دارید، اورکلاک ممکن است ارزش تلاش را نداشته باشد. اما ازآنجاکه اورکلاک کارت گرافیک FPS را افزایش می‌دهد و به بهبود عملکرد بازی‌ها کمک می‌کند، معمولاً مزایای قابل‌توجهی برای گیمرها ارائه می‌دهد.

اورکلاک این پتانسیل را دارد که یک بازی متلاطم را به یک بازی روان‌تر تبدیل کند یا به شما این امکان را بدهد که به‌راحتی یک بازی خاص را در تنظیمات بالاتری از قبل انجام دهید. برای برخی از گیمرها حتی افزایش حدود 10 FPS می‌تواند تفاوت خوبی ایجاد کند. به‌عنوان مثال اگر بازی مورد علاقه خود را با سرعت 50 فریم در ثانیه اجرا می‌کنید و پس از اورکلاک به 60 فریم در ثانیه ثابت برسید، تفاوت قابل توجهی ایجاد شده است.

اکنون اگر همچنان متحیرید که باید چه زمانی اورکلاک کنیم یا آیا اورکلاک کردن پردازنده گرافیکی ارزشش را دارد یا خیر، ابتدا از خودتان بپرسید که تا چه میزان نیاز به افزایش عملکرد اضافی دارید، آیا حتی ارتقا ۵ درصدی شما را راضی می‌کند؟ برای این میزان ارتقا حاضر به ریسک هستید یا خیر؟

نرم افزار برای اورکلاک

بیایید با بهترین ابزار اورکلاک برای CPU شروع کنیم. به یاد داشته باشید که انتخاب شما ممکن است بسته به اینکه پردازنده اینتل یا AMD دارید متفاوت باشد.

• ابزار Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU)

این ابزار اورکلاک اینتل برای رایانه‌های شخصی ویندوزی است که عمدتاً برای استفاده با CPU‌های خودش ساخته شده است. اینتل XTU به شما اجازه می‌دهد تا CPU خود را اورکلاک کنید، دما را کنترل کنید، از کامپیوتر تست استرس بگیرید و چند ویژگی خاص دیگر را برای پردازنده‌های اینتل و مادربردهای اینتل انجام دهید.

علاوه‌براین، اینتل XTU همچنین میزان استفاده از CPU و خوانش دما را دراختیار شما قرار می‌دهد که می‌توانید از آن‌ها برای نظارت بر موفقیت اورکلاک و اینکه آیا باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد می‌شود، استفاده کنید.

در صورت اورکلاک بد CPU، کامپیوتر شما ممکن است مسدود شود و در نهایت خاموش شود. برای رفع این مشکل، تنها کاری که باید انجام دهید این است که رایانه خود را دوباره راه‌اندازی کنید، برنامه Intel XTU را باز کنید و تنظیمات اورکلاک خود را به حالت عادی بازگردانید.

این یک نرم افزار نسبتاً پیشرفته است، به همین دلیل است که اگر قبلاً هرگز CPU خود را اورکلاک نکرده اید، پیشنهاد می‌کنیم از این برنامه خودداری کنید. اما اگر تجربه اورکلاک کردن پردازنده‌ها را دارید، اینتل XTU یکی از بهترین نرم‌افزارهای اورکلاک CPU در بازار است.

• برنامه AMD Ryzen Master

AMD Ryzen Master با رویکرد جامع خود برای اورکلاک یکی از بهترین برنامه‌های اورکلاک CPU است. به‌طور خاص برای CPU های AMD ساخته شده است، بنابراین توصیه می‌شود اگر پردازنده Ryzen دارید از این نرم‌افزار استفاده کنید.

بااین‌حال، ازآنجاکه پردازنده های Ryzen AMD در حال حاضر عملکرد استثنایی ارائه می‌دهند، احتمالاً نیازی به اورکلاک کردن بیشتر آن‌ها ندارید.

این برنامه افزون‌بر اورکلاک CPU با تنظیمات از پیش‌ تنظیم‌شده برای اورکلاک کردن رم و پروفایل‌های حافظه برای افزایش عملکرد رم DDR3 ارائه می‌شود.

• برنامه CPU Tweaker

اCPU Tweaker ابزاری سبک اما قدرتمند برای تنظیم CPU است که به شما امکان می‌دهد CPU خود را اورکلاک کنید تا عملکرد پردازش رایانه خود را افزایش دهید. با ویژگی‌های کنترل دقیق این برنامه، بهترین عملکرد اورکلاک ممکن را بدون فیریزهای مکرر و صفحه آبی که متاثر از اورکلاک‌های ناپایدار است، دریافت می‌کنید. یکی از نکات منفی CPU Tweaker رابط کاربری‌اش است که چندان برای مبتدیان مناسب نیست. بااین‌حال، اگر یک اورکلاکر با تجربه هستید، این ابزار را دوست خواهید داشت.

حالا بیایید به سراغ بهترین برنامه‌های اورکلاک برای GPU برویم. بسته به اینکه کارت گرافیکتان NVIDIA یا AMD باشد، انتخاب شما متفاوت خواهد بود.

• برنامه MSI Afterburner

MSI Afterburner نرم افزار رایگانی است که به شما امکان اورکلاک کردن پردازنده‌های گرافیکی NVIDIA و AMD را می‌دهد. با ارائه یک نمای کلی از سخت‌افزارتان، به شما امکان می‌دهد سرعت فن رایانه خود را با پروفایل‌های فن سفارشی، بنچمارکینگ و ضبط ویدیو کنترل کنید.

علاوه‌براین MSI Afterburner با پوسته‌های سفارشی، پشتیبانی چند زبانه و نرم افزار مبتنی بر Furmark ارائه می‌شود تا کارت گرافیک شما را به حداکثر پتانسیل خود برساند و عملکرد بازی شما را افزایش دهد.

• برنامه EVGA Precision X

EVGA Precision X یکی دیگر از نرم‌افزارهای عالی و رایگان برای گیمرهایی است که می‌خواهند لپ‌تاپ یا رایانه‌های شخصی گیمینگ خود را به سطح بالاتری برسانند. EVGA Precision X به شما امکان می‌دهد تا به‌راحتی ۱۰ پروفایل کاربری سفارشی برای اورکلاک کردن پردازنده‌های گرافیکی NVIDIA ایجاد کنید.

این اپ برخلاف MSI Afterburner از پردازنده‌های گرافیکی AMD پشتیبانی نمی‌کند زیرا EVGA کارت‌های گرافیک AMD را تولید نمی‌کند.

EVGA Precision X دارای تنظیمات مفیدی است. برای مثال می‌توانید لغزنده ولتاژ GPU را برای کنترل دقیق‌تر تنظیم کنید، ازlinear mode برای اورکلاک با یک کلیک استفاده کنید و با scan mode منحنی ولتاژ/فرکانس بهینه را برای کارت گرافیک خود پیدا کنید.

• نرم‌افزار ASUS GPU Tweak II

اگر از اینکه EVGA Precision X از کارت‌های گرافیک AMD پشتیبانی نمی‌کند ناراحت شدید، مطمئناً می‌توانید ASUS GPU Tweak II را بررسی کنید. می‌توانید برای هر دو پردازنده گرافیکی NVIDIA و AMD از ASUS GPU Tweak II استفاده کنید.

درحالی‌که MSI Afterburner و EVGA Precision X کنترل دقیق‌تری روی اورکلاک ارائه می‌دهند، ASUS GPU Tweak مشروط بر اینکه در حین نصب Simple Mode را انتخاب کنید. به شما این امکان را می‌دهد که GPU خود را با یک کلیک اورکلاک کنید. می‌توانید از بین OC mode برای بالاترین اورکلاک، Gaming mode برای تقویت جزئی و Silent mode زمانی که به یک عملیات بی‌صدا نیاز دارید، یکی را انتخاب کنید.

اگر به کنترل اضافی نیاز دارید، می‌توانید در هر زمان به حالت Advanced بروید و با لغزنده‌ها بازی کنید. حتی می‌توانید پروفایل‌های سفارشی مانند سایر ابزارهای اورکلاک را اضافه کنید و بسته به کارتان بین آن‌ها جابه‌جا شوید.

مزایا و معایب اورکلاک

خرید یک پردازنده ارزان‌تر و اورکلاک کردن آن برای عملکرد بهتر وسوسه‌انگیز است، اما اورکلاک با مشکلاتی همراه است. شما به‌راحتی می‌توانید یک CPU را با تلاش کمی اورکلاک کنید، اما نیاز به آگاهی و تجربه دارید تا نشانه‌های داغ شدن بیش‌از‌حد که در نهایت باعث کاهش طول عمر قطعه می‌شود را تشخیص دهید. در اینجا مزایا و معایب اورکلاک کردن پردازنده‌ها آورده شده است تا بتوانید تصمیمی آگاهانه بگیرید.

مزایای اورکلاک کردن:

در واقع یک مزیت اصلی برای اورکلاک وجود دارد: بهبود عملکرد. به همین دلیل است که گیمرها و گیک‌ها پردازنده‌ها را اورکلاک می‌کنند. هنگامی که ولتاژ بیشتری را به CPU یا GPU ارسال می‌کنید، گرافیک افزایش می‌یابد، زمان پاسخگویی در برنامه‌ها کاهش می‌یابد و حداکثر عملکرد را برای نرم‌افزارهای پیچیده میسر می‌شود. در کنار این مزیت اصلی می‌توانیم به چند مورد دیگر نیز توجه داشته باشیم:

• کاربران گاهی اوقات یک قطعه سخت‌افزاری ارزان‌تر خریداری می‌کنند و سپس آن را اورکلاک می‌کنند تا عملکردی قابل مقایسه با قطعات گران‌تر داشته باشند. بنابراین اورکلاک برای کسانی مناسب است که می‌خواهند کامپیوتر فعلی خود را بدون صرف هزینه بالا ارتقا دهند.
• اورکلاک اساساً دستگاه‌های قدیمی را با نیازهای فعلی سیستم هماهنگ می‌کند. O.C می‌تواند مفید بودن دستگاه‌های قدیمی را افزایش دهد یا آن‌ها را کاربردی و همتراز با دستگاه‌های جدیدتر کند. این امر به‌ویژه در مورد پردازنده‌های موجود در دستگاه‌های قابل حمل مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها صادق است.
• تغییر در نرخ کلاک (clock rate) می‌تواند تا حدی ایمن باشد. برخی از تولیدکنندگان برای کاهش مصرف انرژی و تولید گرما، نرخ پردازنده یا سایر اجزای خود را محدود می‌کنند. یک تغییر کوچک می‌تواند پتانسیل کامل این اجزا را به حداکثر برساند.
• تست و مقایسه یکی دیگر از دلایل اورکلاک است. علاقه‌مندان و گیک‌ها گاهی اوقات سعی می‌کنند محدودیت یک برند خاص از یک قطعه سخت‌افزاری را با سایر برندها مقایسه کنند.

• در برخی موارد اورکلاک ممکن است عملکرد کلی سیستم را بهینه کند، زیرا برخی از تنظیمات دارای گلوگاه‌هایی هستند که در آن اورکلاک یک قسمت ممکن است به عملکرد بخش دیگر کمک کند.

معایب اورکلاک کردن:

• بزرگ‌ترین مشکل اورکلاک کاهش طول عمر یک قطعه است. شما می‌توانید CPU ،GPU، مادربرد یا رم را اورکلاک کنید، اما ارسال ولتاژ افزایش‌یافته به تدریج به این قطعات آسیب می‌رساند. آسیب ناشی از گرمای تولید‌شده از افزایش توان است. گرمای اضافی معمولاً بلافاصله مدار را خراب نمی‌کند، بنابراین آسیب به‌تدریج در طول زمان دیده می‌شود.
• یک فن و هیت سینک به CPU متصل است تا گرما را از پردازنده خارج کرده و در هوا پخش کند. این اجزا به خوبی با هم کار می‌کنند تا دمای هسته CPU را پایین نگه دارند. وقتی اورکلاک می‌کنید، فن و هیت‌سینک معمولاً برای حذف گرما کافی نیستند. به همین دلیل، کسانیکه که اورکلاک می‌کنند باید هنگام افزایش ورودی ولت، اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام دهند. خنک‌کاری آبی جایگزین گرانی برای سینک حرارتی و فن است، اما راهی کارآمد برای خنک کردن پردازنده اورکلاک شده است. واتر کولینگ نوع خاصی از سیستم است که از لوله‌ها و آب خنک‌شده استفاده می‌کند که از روی CPU عبور می‌کند. گرما در آب سرد شده پخش می‌شود و پمپ‌ها آب گرم شده را از پردازنده دور می‌کنند. آب دوباره خنک می‌شود و ازطریق لوله‌ها بازیافت می‌شود تا فرایند دوباره شروع شود.
• یکی دیگر از معایب، مسائل مربوط به گرما است که ممکن است رخ دهد. گرم شدن بیش از اندازه CPU، معمولاً منجر به از کار افتادن کامپیوتر می‌شود و در نهایت قطعه به‌طور جبران‌ناپذیری آسیب می‌بیند و باید تعویض شود. CPU‌ها گران هستند و پیدا کردن CPUهایی که با مادربردهای قدیمی کار می‌کنند، سخت‌تر است. اگر رایانه قدیمی باشد، ممکن است نیاز به تعویض مادربرد و CPU داشته باشید.

• با افزایش نیاز به حداکثر خنک‌کننده، سیستم شما ممکن است به دلیل کار اضافی فن‌ها نویز بیشتری تولید کند.

• اورکلاک ممکن است سیستم شما را غیرقابل‌اعتماد کند و احتمال خطاهای سیستم مانند صفحه آبی و سایر مشکلات را افزایش دهد.

• اورکلاک ممکن است گارانتی اجزای شما را باطل کند، بنابراین اگر مشکلی پیش بیاید همه چیز به عهده خودتان است.

به‌طور کلی، اگر واقعاً به سرعت بیشتری نیاز دارید، اورکلاک مزایای خود را دارد. اگر ترسیده‌اید یا یک کاربر معمولی هستید، بهتر است به جای اجرای O.C یک پردازنده سریع‌تر بخرید.

پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول

چرا اورکلاک کنیم؟

اگر می‌خواهید عملکرد سیستم خود را بدون صرف هزینه برای ارتقاء بهبود ببخشید، اورکلاک کردن CPU یک راه عالی برای سریع‌تر کردن رایانه شما است. مزیت اورکلاک کردن کاملاً روشن است: افزایش سرعت و کارایی سیستم. یکی دیگر از مزایای اورکلاک این است که می‌توان یکی از مدل‌های رده پایین‌تر را تهیه کرد و هزینه‌ی اضافی را برای خرید سیستم خنک‌کاری کم‌صداتر و بهتر در نظر گرفت.

آیا اورکلاک کردن خوب است؟

همان‌طورکه در مقاله ذکر شده است، این موضوع بستگی به سخت‌افزار شما دارد. بسته به شرایط و قطعاتی که دارید، اورکلاک کردن می‌تواند سرعت کامپیوتر شما را افزایش می‌دهد. این روزها پردازنده‌های بسیار توانا و قدرتمندی مانند سری AMD Ryzen 5000 و پردازنده‌های Alder Lake نسل دوازدهم اینتل در بازار وجود دارد. کارت های گرافیک مدرن مانند پردازنده‌های گرافیکی سری RTX 3000 نیز فوق‌العاده قدرتمند هستند و نیازی به اورکلاک ندارند.

شما واقعاً نیازی به اورکلاک کردن CPU یا GPU خود با این همه قدرت ندارید، زیرا آن‌ها از قبل توانمند هستند و عملکرد فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهند. این امر به‌ویژه هنگام مقایسه پردازنده‌های امروزی با مدل‌های قدیمی‌تر مربوط به چند سال پیش صادق است. به‌طور خلاصه، اورکلاک تقریباً مربوط به گذشته است. بااین‌حال، اگر CPU و GPU قدیمی‌تری دارید، ممکن است به فکر اورکلاک کردن آن‌ها باشید تا با نیازهای مدرن همگام شوید.

آیا می‌توان رم را اورکلاک کرد؟

بله. اورکلاک GPU ،CPU، رم و مانیتور انواع اصلی اورکلاک کامپیوتر هستند.

آیا اورکلاک گارانتی را باطل می‌کند؟

معولا اورکلاک تحت پوشش گارانتی نیست. بنابراین اگر به دلیل اورکلاک شدید به یک قطعه آسیب وارد کنید، گارانتی به آن تعلق نمی‌گیرد. از نظر فنی O.C ضمانت CPU و GPU را باطل می‌کند زیرا شما از مشخصات پیش‌فرض پردازنده فراتر رفته‌اید. بااین‌حال هیچ راهی وجود ندارد که متوجه شوند آسیب وارده به قطعه به علت اورکلاک بوده است،‌ مگر اینکه شما به آن‌ها بگویید که اورکلاک کرده‌اید.

چگونه می‌توان با خیال راحت اورکلاک کرد؟

بهترین راه برای اورکلاک ایمن این است که محدودیت‌های سیستم خود و محدودیت‌های هر کدام از اجزای رایانه‌ای را که در حال افزایش سرعتش هستید، بدانید. اگر به کنترل دما دقت داشته باشید، می‌توانید در اکثر موارد به‌طور ایمن اورکلاک کنید.

آیا اورکلاک ایمن است؟

اورکلاک CPU و GPU نسبت به چند سال پیش که سیستم‌های خنک‌کننده به‌اندازه امروز کارآمد نبودند، بسیار ایمن‌تر هستند. همیشه باید در حین اورکلاک مراقب دمای CPU خود باشید تا مطمئن شوید که گرما عملکرد آن را کاهش نمی‌دهد.

آیا اورکلاک‌برگشت پذیر است؟

در بیشتر موارد، اورکلاک به‌راحتی قابل برگشت است. تمام نرم‌افزارهای اورکلاک CPU و GPU که در این مقاله توضیح دادیم به شما امکان می‌دهد تنظیمات اورکلاک خود را با فشار دادن یک دکمه بازنشانی کنید. بااین‌حال، اگر CPU شما راه‌اندازی نشد، می‌توانید تنظیمات بایوس خود را بازنشانی کنید تا همه چیز به حالت پیش‌فرض کارخانه برگردد.