هرآنچه باید درباره عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) بدانید

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نوعی عفونت ویروسی است که ازطریق تماس پوست با پوست بین انسان‌ها منتقل می‌شود. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی وجود دارد که بیش از ۴۰ مورد از آن‌ها ازطریق تماس جنسی منتقل می‌شوند و می‌توانند اندام تناسلی، دهان یا گلو را درگیر کنند.

بنا به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده (CDC)، اچ‌پی وی شایع‌ترین عفونت مقاربتی (STI) یعنی عفونت‌های منتقله از راه جنسی است. این عفونت چنان شایع است که بیشتر افرادی که ازنظر جنسی فعال هستند، حتی اگر شرکای جنسی کمی داشته باشند، در مقطعی از زمان به نوعی از آن دچار می‌شوند.

برخی از موارد عفونت اچ‌پی‌وی تناسلی ممکن است موجب هیچ‌گونه مشکل سلامتی نشوند. اگرچه برخی انواع اچ‌پی‌وی می‌توانند موجب ایجاد زگیل‌های تناسلی و حتی سرطان دهانه رحم، سرطان مقعد و سرطان گلو شوند.

ویروسی که موجب عفونت اچ‌پی‌وی می‌شود، ازطریق تماس پوست با پوست منتقل می‌شود. بیشتر افراد طی تماس جنسی مستقیم ازجمله رابطه جنسی واژینال، رابطه جنسی مقعدی و رابطه جنسی دهانی دچار عفونت HPV تناسلی می‌شوند. ازآن‌جا که HPV عفونتی است که ازطریق تماس پوست با پوست منتقل می‌شود، برای انتقال نیازی به مقاربت نیست.

بسیاری از افراد دچار HPV هستند و از آن خبر ندارند، بنابراین، حتی اگر شریک جنسی شما نشانه‌ای نداشته باشد، ممکن است به آن مبتلا شوید. همچنین امکان ابتلا به چند نوع HPV وجود دارد. در موارد نادر، مادر مبتلا به اچ‌پی‌وی می‌تواند ویروس را حین زایمان به کودک خود منتقل کند. در این صورت، کودک ممکن است دچار وضعیتی به نام پاپیلوماتوز تنفسی عود کننده شود که طی آن درون گلو یا مجاری هوایی او زگیل‌های مرتبط با اچ‌پی‌وی ایجاد می‌شود.

علائم و نشانه های HPV

اغلب عفونت HPV علامت محسوسی ندارد یا مشکلات سلامتی خاصی ایجاد نمی‌کند. بنا به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، ۹۰ درصد از عفونت‌های HPV طی یکی دو سال به‌طور خودبه‌خود از بین می‌روند. اگرچه ازآنجا که ویروس در طول این مدت در بدن فرد وجود دارد، آن فرد ممکن است ناآگاهانه HPV را به دیگران منتقل کند. وقتی ویروس به‌خودی‌خود از بین نرود، می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. این مشکلات شامل زگیل‌های تناسلی و زگیل‌هایی در گلو می‌شود.

اچ‌پی‌وی همچنین می‌تواند موجب سرطان دهانه رحم و سرطان‌های دیگر اندام تناسلی، سر، گردن و گلو شود. انواع HPV که موجب زگیل می‌شوند، از انواعی از HPV که موجب سرطان می‌شوند، متفاوت هستند. بنابراین، داشتن زگیل تناسلی ناشی از HPV به معنای ابتلا به سرطان نیست.

سرطان‌های ناشی از HPV اغلب تا زمانی که سرطان در مراحل آخر رشد قرار نداشته باشد، علائمی را نشان نمی‌دهند. غربالگری‌های منظم می‌تواند به تشخیص زودتر مشکلات سلامتی مرتبط با اچ‌پی‌وی کمک کند. این امر می‌تواند پیش‌آگهی را بهبود بخشد و شانس بقای فرد را افزایش دهد.

HPV در مردان

بسیاری از مردانی که به عفونت HPV دچار می‌شوند، علائمی ندارند، اگرچه برخی ممکن است دچار زگیل‌های تناسلی شوند. درصورت مشاهده هرگونه برآمدگی یا ضایعات غیرعادی روی آلت تناسلی، کیسه بیضه یا مقعد به پزشک مراجعه کنید.

برخی از سویه‌های HPV می‌توانند در مردان موجب سرطان آلت تناسلی، سرطان مقعد و سرطان گلو شوند. برخی از مردان ممکن است بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با HPV قرار داشته باشند، ازجمله مردان مفعول در رابطه مقعدی و مردانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. سویه‌های HPV که موجب زگیل تناسلی می‌شوند، با سویه‌هایی که موجب سرطان می‌شوند، یکسان نیستند.

HPV در زنان

تخمین زده می‌شود که ۸۰ درصد از زنان در طول زندگی خود حداقل به یک نوع HPV دچار می‌شوند. مانند مردان، بسیاری از زنان مبتلا به HPV هیچ علامتی ندارند و عفونت بدون اینکه مشکلی برای سلامتی ایجاد کند، از بین می‌رود.

برخی از زنان ممکن است دچار زگیل‌های تناسلی شوند که می‌تواند درون واژن، داخل یا اطراف مقعد و روی دهانه رحم ایجاد شود. درصورت مشاهده هرگونه برآمدگی یا زائده ناشناخته درون یا اطراف ناحیه تناسلی خود به پزشک مراجعه کنید.

برخی از سویه‌های اچ‌پی‌وی می‌توانند موجب سرطان دهانه رحم، سرطان واژن، سرطان مقعد یا سرطان گلو شوند. غربالگری منظم می‌تواند به تشخیص تغییرات مرتبط با سرطان دهانه رحم در زنان کمک کند. علاوه‌بر‌این، تست‌های DNA روی سلول‌های دهانه رحم می‌تواند سویه‌های اچ‌پی‌وی مرتبط با سرطان‌های تناسلی را شناسایی کند.

تست‌های HPV

آزمایش HPV در زنان و مردان متفاوت است.

تست HPV در زنان

طبق دستورالعمل‌های به‌روزشده کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده (USPSTF)، زنان باید اولین تست پاپ اسمیر خود را در سن ۲۱ سالگی صرف‌نظر از این مسئله که فعالیت جنسی را شروع کرده‌اند یا نه، انجام دهند. آزمایش‌های پاپ اسمیر منظم به شناسایی سلول‌های غیرطبیعی در زنان کمک می‌کند. این‌ سلول‌ها می‌توانند نشانه سرطان دهانه رحم یا دیگر مشکلات مرتبط با اچ‌پی‌وی باشند. زنان ۲۱ تا ۲۹ ساله باید هر سه سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر بدهند. از سن ۳۰ تا ۶۵ سالگی، زنان باید یکی از موارد زیر را انجام دهند:

• هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند.
• هر پنج سال یک‌بار آزمایش HPV انجام دهند. این آزمایش انواع پرخطر HPV را غربالگری می‌کند.
• هر پنج سال یک بار هر دو آزمایش را با هم انجام دهند که آزمایش هم‌زمان نامیده می‌شود.

طبق دستورالعمل USPSTF، آزمایش‌های جدا بهتر از آزمایش هم‌زمان است. اگر کمتر از ۳۰ سال سن داشته باشید، درصورتی‌که نتایج پاپ اسمیر شما غیرعادی باشد، پزشک ممکن است درخواست آزمایش اچ‌پی‌وی بدهد.

حداقل ۱۴ سویه از اچ‌پی‌وی وجود دارد که می‌تواند موجب سرطان شود. اگر به یکی از این سویه‌ها آلوده باشید، پزشک ممکن است ازنظر تغییرات دهانه رحم شما را تحت‌نظر قرار دهد. همچنین ممکن است نیاز باشد که تست پاپ اسمیر را بیشتر تکرار کنید. پزشک همچنین ممکن است درخواست انجام رویه پیگیری مانند کولپوسکوپی کند. ایجاد تغییرات دهانه رحم که موجب سرطان می‌شود، اغلب سال‌های زیادی طول می‌کشد و عفونت‌های اچ‌پی‌وی اغلب بدون اینکه موجب سرطان شوند، از بین می‌روند.

تست HPV در مردان

تست دی‌ان‌ای اچ‌پی‌وی فقط برای تشخیص اچ‌پی‌وی در زنان دردسترس قرار دارد. درحال‌حاضر، هیچ آزمایش موردتایید سازمان غذا و دارو برای تشخیص اچ‌پی‌وی در مردان وجود ندارد. بنا به اطلاعات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، درحال‌حاضر غربالگری منظم برای سرطان مقعد، گلو یا آلت تناسلی در مردان توصیه نمی‌شود. برخی از پزشکان ممکن است تست پاپ اسمیر مقعدی را برای مردانی که خطر ابتلا به سرطان مقعد در آن‌ها بالا است، انجام دهند. این گروه از مردان شامل مردان مفعول در رابطه جنسی مقعدی و مردان مبتلا به عفونت HIV می‌شود.

HPV چگونه درمان می‌شود؟

بیشتر موارد اچ‌پی‌وی به‌طور خودبه‌خود از بین می‌روند، بنابراین درمانی برای خود عفونت وجود ندارد. درعوض، پزشک احتمالاً از شما می‌خواهد که در طول یک سال آزمایش مجدد بدهید تا ببیند که آیا عفونت اچ‌پی‌وی ادامه دارد یا نه و آیا تغییرات سلولی ایجاد شده است که به پیگیری بیشتر نیاز داشته باشد.

زگیل‌های تناسلی را می‌توان با داروهای تجویزی، سوزاندن به کمک جریان الکتریکی یا انجماد با استفاده از نیتروژن مایع درمان کرد؛ اما رهایی از زگیل‌ها به معنای از بین رفتن ویروس نیست و زگیل‌ها ممکن است برگردند.

سلول‌های پیش‌سرطانی ممکن است طی رویه کوتاهی که در مطب دکتر انجام می‌شود، برداشته شوند. سرطان‌های ناشی از اچ‌پی‌وی ممکن است با روش‌هایی مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا جراحی درمان شود. گاهی اوقات ممکن است از چند روش استفاده شود.

درحال‌حاضر، درمان طبیعی برای عفونت اچ‌پی‌وی وجود ندارد که از حمایت پزشکی برخوردار باشد. غربالگری منظم برای اچ‌پی‌وی و سرطان دهانه رحم به منظور شناسایی، نظارت و درمان مشکلات سلامتی ناشی از عفونت اچ‌پی‌وی مهم است.

راه‌های انتقال HPV

هر کسی که تماس جنسی پوست به پوست داشته باشد، درمعرض خطر ابتلا به عفونت HPV قرار دارد. عوامل دیگری که ممکن است فرد را درمعرض خطر ابتلا به عفونت HPV قرار دهد، عبارت‌اند از:

• شرکای جنسی زیاد
• رابطه جنسی محافظت‌نشده واژینال، دهانی یا مقعدی
• سیستم ایمنی ضعیف
• شریک جنسی مبتلا به HPV

اگر دچار نوع پرخطری از اچ‌پی‌وی باشید، عواملی وجود دارند که احتمال ادامه عفونت و تبدیل شدن به سرطان را افزایش می‌دهند:

• سیستم ایمنی ضعیف
• ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک، کلامیدیا و هرپس سیمپلکس
• التهاب مزمن
• داشتن فرزند زیاد (سرطان دهانه رحم)
• استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی برای مدت طولانی (سرطان دهانه رحم)
• استفاده از محصولات تنباکو (سرطان دهان یا گلو)
• دریافت رابطه جنسی مقعدی (سرطان مقعد)

روش‌های پیشگیری از HPV

ساده‌ترین راه برای پیشگیری از ابتلا به HPV استفاده از کاندوم و داشتن رابطه جنسی ایمن است. علاوه‌بر‌این، واکسن گارداسیل ۹ برای پیشگیری از زگیل‌های تناسلی و سرطان‌های ناشی از HPV دردسترس قرار دارد. این واکسن می‌تواند دربرابر ۹ نوع HPV که با سرطان یا زگیل تناسلی مرتبط هستند، محافظت کند.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری واکسن HPV را برای پسران و دختران ۱۱ تا ۱۲ ساله توصیه می‌کند. دو دوز از این واکسن به فاصله حداقل شش ماه تزریق می‌شود. زنان و مردان ۱۵ تا ۲۶ ساله نیز می‌توانند طبق برنامه سه دوزی واکسینه شوند. علاوه‌بر‌این، افراد ۲۷ تا ۴۵ ساله که قبلا واکسن HPV را دریافت نکرده‌اند، اکنون واجد شرایط دریافت واکسن Gardasil 9 هستند. برای پیشگیری از بروز مشکلات سلامتی مرتبط با HPV، اطمینان حاصل کنید که معاینات سلامتی منظم، غربالگری و تست پاپ اسمیر را انجام می‌دهید.

HPV و بارداری

ابتلا به HPV شانس باردار شدن را کاهش نمی‌دهد. اگر باردار هستید و به HPV مبتلا هستید، ممکن است بخواهید درمان را تا پس از زایمان به تعویق بیندازید. اگرچه در مواردی عفونت HPV می‌تواند موجب عوارضی شود. تغییرات هورمونی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، ممکن است موجب رشد زگیل‌های تناسلی و در مواردی موجب خونریزی زگیل‌ها شود. اگر زگیل‌های تناسلی منتشر شده باشند، ممکن است زایمان طبیعی دشوار شود. اگر زگیل‌های تناسلی مجرای تولد را مسدود کرده باشند، ممکن است به سزارین نیاز باشد.

در موارد نادر، زن مبتلا به HPV می‌تواند آن را به نوزاد خود منتقل کند. در این صورت، ممکن است کودک دچار بیماری نادر اما جدی به نام پاپیلوماتوز تنفسی عودکننده شود. در این شرایط، در مجاری هوایی کودک زائده‌های مرتبط با HPV رشد می‌کند. تغییرات دهانه رحم ممکن است در طول بارداری هم رخ دهد، بنابراین هنگام بارداری باید غربالگری روتین برای سرطان و HPV را ادامه دهید.

HPV دهانی

بیشتر افرادی که ازنظر جنسی فعال هستند، در مقعطی از زندگی خود به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می‌شوند. بیش از ۱۰۰ نوع اچ‌پی‌وی وجود دارد و بیش از ۴۰ زیرگونه از اچ‌پی‌وی می‌توانند ناحیه تناسلی و گلو را درگیر کنند. اچ‌پی‌وی ازطریق تماس پوست با پوست منتشر می‌شود. بیشتر افراد ازطریق مقاربت به HPV در ناحیه تناسلی مبتلا می‌شوند. اگر رابطه جنسی دهانی داشته باشید، ممکن است در ناحیه دهان یا گلو دچار آن شوید. این نوع عفونت به‌عنوان HPV دهانی شناخته می‌شود.

علائم HPV دهانی چیست؟

اچ‌پی‌وی دهانی اغلب علامتی ندارد. این بدان معنی است که افراد متوجه نمی‌شوند دچار عفونت هستند و احتمال اینکه اقدامات لازم برای محدود کردن انتشار بیماری را انجام دهند، کمتر است. در برخی موارد، زگیل‌ها ممکن است در ناحیه دهان یا گلو رشد کنند؛ اما این وضعیت شیوع کمتری دارد.

اچ‌پی‌وی دهانی می‌تواند به سرطان اوروفارنکس (سرطان بخش میانی گلو که گلوی دهانی نامیده می‌شود) تبدیل شود، هرچند نادر است. در این نوع سرطان، سلول‌های سرطانی در بخش میانی گلو ازجمله روی زبان، لوزه‌ها و دیواره حلق تشکیل می‌شوند. این سلول‌ها می‌توانند از اچ‌پی‌وی دهانی منشا بگیرند. علائم اولیه سرطان اوروفارنکس عبارت‌اند از:

• مشکل بلع
• گوش‌درد مداوم
• سرفه خونی
• کاهش وزن غیر قابل‌توضیح
• بزرگ شدن گره‌های لنفاوی
• گلودرد مداوم
• وجود توده‌هایی‌ روی گونه‌ها
• وجود توده‌هایی روی گردن
• خشن شدن صدا

اگر متوجه هریک از این علائم شدید و می‌دانید یا فکر می‌کنید که ممکن است به اچ‌پی‌وی مبتلا باشید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

علت HPV دهانی چیست؟

اچ‌پی‌وی دهانی زمانی رخ می‌دهد که ویروس معمولاً ازطریق بریدگی یا پارگی‌های کوچک داخل دهان وارد بدن می‌شود. افراد معمولاً طی رابطه جنسی دهانی به آن مبتلا می‌شوند. پژوهش‌های بیشتری برای تعیین دقیق چگونگی ابتلا و انتقال عفونت‌های اچ‌پی‌وی دهانی نیاز است.

عوامل خطر ابتلا به HPV دهانی چیست؟

عوامل خطر ابتلا به HPV دهانی شامل موارد زیر می‌شود:

رابطه جنسی دهانی: شواهد حاکی از آن است که افزایش رابطه جنسی دهانی ممکن است یکی از عوامل خطر باشد و مردان خصوصا اگر سیگار بکشند، درمعرض خطر بالاتری قرار دارند.

شرکای جنسی متعدد: داشتن چندین شریک جنسی ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد. بنا به‌گفته کلینیک کلیولند، داشتن بیش از ۲۰ شریک جنسی در طول زندگی، احتمال ابتلا به عفونت اچ‌پی‌وی دهانی را تا ۲۰ درصد افزایش می‌دهد.

سیگار کشیدن: نشان داده شده است که سیگار کشیدن به تهاجم اچ‌پی‌وی کمک می‌کند. استنشاق دود داغ موجب می‌شود فرد بیشتر مستعد ایجاد پارگی و بریدگی در دهان شود و این عامل همچنین یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان‌های دهان است.

نوشیدن الکل: پژوهش‌ها نشان داده است که مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به عفونت اچ‌پی‌وی را در مردان افزایش می‌دهد. اگر سیگار می‌کشید و الکل هم مصرف می‌کنید، خطر ابتلای شما به عفونت مذکور بالاتر است.

بوسیدن دهان باز: برخی پژوهش‌ها گفته‌اند که بوسیدن با دهان باز از عوامل خطر ابتلا به اچ‌پی‌وی است؛ زیرا ویروس می‌تواند از دهان به دهان منتقل شود؛ اما پژوهش‌های بیشتری برای تعیین این مسئله نیاز است که آیا این امر خطر ابتلا به اچ‌پی‌وی دهانی را افزایش می‌دهد.

مرد‌بودن: خطر ابتلای مردان به HPV دهانی بیشتر از زنان است.

سن: سن نیز یکی از عوامل خطر سرطان اوروفارنکس است. این سرطان در افراد مسن شایع‌تر است؛ زیرا سال‌های زیادی طول می‌کشد تا ایجاد شود.

HPV دهانی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آزمایشی برای تعیین وجود اچ‌پی‌وی در دهان وجود ندارد. پزشک ممکن است طی غربالگری برای سرطان ضایعاتی را ببیند یا ممکن است خود فرد متوجه ضایعات دهانی شده و به پزشک مراجعه کند. درصورت وجود ضایعات، پزشک می‌تواند نمونه‌برداری انجام دهد تا مشخص شود که آیا آن ضایعات سرطانی هستند. آن‌ها احتمالاً نمونه‌ها را برای اچ‌پی‌وی نیز آزمایش می‌کنند. درصورت حضور اچ‌پی‌وی، سرطان ممکن است بهتر به درمان پاسخ بدهد.

نحوه درمان HPV دهانی چگونه است؟

بیشتر انواع اچ‌پی‌وی دهانی قبل از اینکه موجب مشکلات سلامتی شوند، از بین می‌روند. اگر به علت HPV دچار زگیل‌های دهانی شوید، پزشک احتمالاً آن‌ها را از بین می‌برد. درمان این زگیل‌ها به کمک درمان‌های موضعی می‌تواند دشوار باشد؛ زیرا ممکن است دسترسی به آن‌ها دشوار باشد. پزشک ممکن است از یکی از دو روش زیر برای درمان زگیل‌ها استفاده کند:

• برداشتن به کمک جراحی
• کرایوتراپی یا سرمادرمانی که در آن زگیل‌ها منجمد می‌شوند
• داروی اینترفرون آلفا ۲-ب (اینترون آ یا روفرون آ) که به شکل تزریقی استفاده می‌شود

پیش‌آگهی سرطان ناشی از HPV

درمان و پیش‌آگهی به مرحله و محل سرطان و این مسئله که آیا با HPV ارتباط دارد یا نه، بستگی دارد. سرطان‌های اوروفارنکس اچ‌پی‌وی مثبت، نسبت‌به سرطان‌های اچ‌پی‌وی منفی، نتایج بهتری دارد و احتمال عود آن‌ها پس از درمان کمتر است. درمان برای این نوع سرطان می‌تواند شامل پرتودرمانی، جراحی، شیمی‌درمانی یا ترکیبی از این موارد باشد.

چگونه می‌توان از HPV دهانی پیشگیری کرد؟

بیشتر سازمان‌های پزشکی و دندانپزشکی غربالگری برای HPV دهانی را توصیه نمی‌کنند. تغییر سبک زندگی از ساده‌ترین راه‌ها برای کمک به پیشگیری از ابتلا به HPV است. در ادامه چند نکته برای پیشگیری از آن آمده است:

• با انجام رابطه جنسی ایمن مانند استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی از بیماری‌های مقاربتی پیشگیری کنید.
• تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید.
• با شرکای جنسی خود درباره رابطه جنسی صحبت کنید و از آن‌ها درباره آخرین باری که برای بیماری‌های مقاربتی آزمایش داده‌اند، سؤال کنید.
• اگر ازنظر جنسی فعال هستید، باید به‌طور منظم برای بیماری‌های مقاربتی آزمایش بدهید.
• اگر شریک جنسی شما ناآشنا است، از رابطه دهانی پرهیز کنید.
• هنگام رابطه جنسی دهانی برای پیشگیری از هرگونه بیماری مقاربتی دهانی از دنتال دم یا کاندوم استفاده کنید.
• طی معاینات شش ماهه خود نزد دنداپزشک، خصوصا اگر غالبا رابطه جنسی دهانی دارید، از او بخواهید دهان شما را برای هر مورد غیرطبیعی بررسی کنند.
• عادت کنید که هر ماه یک بار دهان خود را به‌دنبال هرگونه ناهنجاری بررسی کنید.
• واکسن HPV را دریافت کنید.

واکسن HPV

برای افراد ۹ تا ۱۴ ساله، واکسیناسیون علیه HPV شامل دو دوز با فاصله شش ماه است. افراد دارای سن ۱۵ سال و بیشتر سه دوز در طول شش ماه دریافت می‌کنند. برای اینکه واکسن مؤثر باشد، باید تمام دوزهای آن را دریافت کنید.

واکسن HPV واکسن مؤثر و ایمنی است که می‌تواند از شما دربرابر بیماری‌های مرتبط با HPV محافظت کند. این واکسن قبلا فقط برای افراد تا ۲۶ ساله دردسترس بود. طبق دستورالعمل‌های جدید، اکنون افراد دارای سن ۲۷ تا ۴۵ سال که قبلا واکسن HPV را دریافت نکرده‌اند، واجد شرایط دریافت واکسن گارداسیل ۹ هستند.

در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۷ منتشر شد، گفته شد که عفونت‌های اچ‌پی‌وی در میان بزرگسالانی که حداقل یک دوز واکسن HPV را دریافت می‌کنند، ۸۸ درصد پایین‌تر است. این واکسن‌ها به پیشگیری از سرطان اوروفارنکس مرتبط با اچ‌پی‌وی کمک می‌کنند.

واکسن HPV در ایران

واکسن‌ گارداسیل ۴، واکسن سرواریکس و واکسن گارداسیل ۹ از واکسن‌های HPV هستند که برای پیشگیری از ویروس پاپیلومای انسانی تولید شده‌اند. گارداسیل ۴ درحال‌حاضر در ایران وجود دارد و گارداسیل ۹ در فهرست دارویی ایران وجود ندارد.

واکسن HPV در بسیاری از کشورها مقرون‌به‌صرفه است و این کشورها واکسن اچ‌پی‌وی را در برنامه واکسیناسیون ملی خود گنجانده‌اند. با‌این‌حال، بیشتر کشورهای منطقه مدیترانه شرقی واکسن HPV را در برنامه واکسیناسیون خود وارد نکرده‌اند. مطالعات مختلف هنوز مقرون‌به‌صرفه‌بودن واکسن HPV را در ایران نشان نداده‌اند و شاید به همین دلیل باشد که این واکسن در برنامه ملی واکسیناسیون ایران در نظر گرفته نمی‌شود.

طبق برخی مطالعات، واکسن گارداسیل ۴ (واکسن چهار ظرفیتی HPV) در ایران مقرون‌به‌صرفه نیست. با‌این‌حال، براساس اطلاعات وزارت بهداشت و درمان ایران، فروش گارداسیل در ایران در چند سال اخیر به میزان چشمگیری افزایش پیدا کرده است.

واکسن ایرانی HPV پاپیلوگارد (Papilloguard) نام دارد که به‌منظور کمک به محافظت دربرابر بیماری‌های ناشی از برخی از انواع ویروس پاپیلوم انسانی، به افراد ۹ تا ۲۶ ساله تزریق می‌شود. واکسن پاپیلوگارد در سه نوبت تزریق می‌شود.

به‌گفته شرکت نویان پژوهان زیست دارو که شرکت تولیدکننده واکسن ایرانی HPV یا واکسن پاپیلوگارد است، طبق نتایج مطالعه بالینی انجام‌شده برای مقایسه واکسن پاپیلوگارد و واکسن موردتایید سازمان غذا و داروی آمریکا، این دو واکسن اثربخشی مشابهی دارند.

با‌‌توجه‌‌‌به تولید نمونه داخلی واکسن گارداسیل یعنی واکسن پاپیلوگارد، واکسن گارداسیل نایاب است و قیمت دقیقی برای آن وجود ندارد؛ اما قیمت واکسن پایپلوگارد حدود ۴۰۰ هزار تومان است. تا تاریخ اردیبهشت ۱۴۰۱، واکسن پاپیلوگارد تحت پوشش بیمه‌های اصلی خدمات درمانی و تأمین اجتماعی قرار ندارد.

تفاوت بین HPV و هرپس چیست؟

اچ‌پی‌وی و هرپس هر دو ویروس‌های شایعی هستند که می‌توانند ازطریق رابطه جنسی منتقل شوند. هرپس و اچ‌پی‌وی شباهت‌های زیادی دارند و برخی از افراد ممکن است ندانند به کدامیک مبتلا هستند.

اچ‌پی‌وی و هرپس هر دو می‌توانند موجب ضایعات تناسلی شوند؛ اما می‌توانند بدون علامت نیز ظاهر شوند. به‌طورکلی، شیوع HPV نسبت‌به هرپس بالاتر است. درواقع، تقریباً همه افراد فعال ازنظر جنسی، حداقل یک بار در طول زندگی دچار HPV خواهند شد؛ اما همه افرادی که ازنظر جنسی فعال هستند، ممکن است در مقطعی از زمان به یک یا هر دوی این ویروس‌ها دچار شوند.

علائم و نشانه‌های زگیل تناسلی (HPV) و تبخال تناسلی (هرپس)

علائم HPV

بسیاری از افراد مبتلا به اچ‌پی‌وی هیچ علائمی ندارند. ممکن است به اچ‌پی وی مبتلا شوید و هرگز متوجه نشوید. زگیل شایع‌ترین علامت HPV است. اگرچه بیش از ۱۰۰ نوع اچ‌پی‌وی وجود دارد، بنابراین علائم به نوع آن بستگی خواهد داشت. برای مثال، برخی از انواع HPV موجب زگیل می‌شوند. برخی دیگر فرد را درمعرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با HPV قرار می‌دهند. اگر زگیل‌ها ناشی از HPV باشند، معمولاً به صورت زگیل تناسلی ظاهر می‌شوند. اینها می‌توانند به شکل زیر ظاهر شوند:

• زگیل‌های تکی
• زگیل‌های خوشه‌ای
• زگیل‌هایی که ظاهری شبیه گل‌کلم دارند

همان انواع HPV که موجب زگیل تناسلی می‌شوند، می‌توانند موجب ایجاد زگیل در دهان و گلو شوند که HPV دهانی نامیده می‌شود.

علائم هرپس یا تبخال

دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد: ویروس‌های هرپس سیمپلکس ۱ و ۲ (HSV-1 و HSV-2). هریک از این دو نوع ویروس می‌توانند هر قسمتی از بدن را تحت‌تأثیر قرار دهند و هم موجب تبخال دهانی و هم موجب تبخال تناسلی شوند. هرپس نیز مانند HPV ممکن است علامتی نداشته باشد. گاهی‌اوقات، علائم چنان خفیف هستند که تشخیص داده نمی‌شوند. این احتمال نیز وجود دارد که علائم خفیف هرپس با موارد دیگری ازقبیل موارد زیر اشتباه گرفته شود:

• جوش‌ها یا بیماری‌های پوستی
• موهای زیرپوستی
• آنفلوانزا

وقتی علائم در اطراف لب‌ها، دهان و گلو ظاهر شود، به آن تبخال دهانی گفته می‌شود. علائم تبخال دهانی آن عبارت‌اند از:

• علائم شبیه علائم آنفلوانزا مانند تورم گره‌های لنفاوی و سردرد
• قرمزی، تورم، درد یا خارش در محلی که عفونت فوران می‌کند
• تاول‌های دردناک پر از مایع روی لب‌ها یا زیر بینی
• زخم‌های سرد (تبخال) رو یا اطراف دهان

وقتی علائم در اطراف ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود، تبخال تناسلی نامیده می‌شود. علائم تبخال تناسلی عبارت‌اند از:

• علائم شبیه علائم آنفلوانزا ازقبیل تورم غدد، تب، لرز و سردرد
• احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در محلی که عفونت فوران می‌کند
• درد و خارش در اطراف ناحیه تناسلی
• برجستگی‌های قرمز یا تاول‌های دیگر در ناحیه تناسلی که ممکن است دارای تراوش باشد
• پادرد یا کمردرد
• ادرار همراه با درد و سوزش

هم تبخال و هم اچ‌پی‌وی می‌توانند حالت نهفته داشته باشند، یعنی عفونت بدون علامتی در بدن وجود داشته باشد.

مقایسه اچ‌پی وی و هرپس سیمپلکس

چگونه به تبخال و HPV مبتلا می‌شوید؟

اچ‌پی‌وی و هرپس هر دو ازطریق تماس پوست به پوست منتقل می‌شوند. که شامل تماس جنسی مانند رابطه جنسی واژینال، رابطه جنسی مقعدی و رابطه جنسی دهانی است. لمس هر چیزی که با هر یک از ویروس‌ها در تماس قرار گرفته باشد، شما را درمعرض خطر قرار می‌دهد. ویروس‌های هرپس سیمپلکس که موجب تبخال می‌شوند، می‌توانند ازطریق روش‌های زیر نیز منتقل شوند:

• استفاده از ظروف مشترک
• استفاده از بالم لب مشترک
• بوسیدن

اگر فرد آلوده به HSV رابطه جنسی دهانی داشته باشد، می‌تواند ویروس را به شریک خود منتقل کند. تبخال تناسلی حتی اگر علائم محسوسی وجود نداشته باشد، می‌تواند انتقال پیدا کند. به همین دلیل است که داشتن رابطه جنسی ایمن اهمیت دارد. در موارد نادر، HPV یا هرپس هر دو ممکن است در طول بارداری یا حین زایمان از مادر به فرزند منتقل شوند. اگر پیش از بارداری این ویروس‌ها تشخیص داده شده باشند، پزشک می‌تواند طی بارداری فرد را تحت نظارت ویژه قرار دهد.

عوارض تبخال

عوارض تبخال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی که راحت‌تر می‌تواند ازطریق زخم‌های تبخال منتقل شود.
• عفونت‌های دستگاه ادراری و سایر مشکلات مثانه مانند تورم مجرای ادراری.
• مننژیت، به این علت که عفونت HSV موجب التهاب مغز و مایع نخاعی می‌شود؛ اگرچه این مورد نادر است.
• التهاب راست روده، به‌ویژه در مردان
• در نوزادانی که طی بارداری درمعرض ویروس قرار می‌گیرند، عوارضی ممکن است رخ دهد که منجر به آسیب مغزی، نابینایی یا حتی مرگ شود.

جمع‌بندی

ویروس پاپیلومای انسانی ازطریق تماس پوست با پوست بین انسان‌ها منتقل می‌شود. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی وجود دارد که بیش از ۴۰ مورد از آن‌ها ازطریق تماس جنسی منتقل می‌شوند.

برخی از موارد عفونت اچ‌پی‌وی تناسلی ممکن است موجب هیچ‌گونه مشکل سلامتی نشوند. اگرچه برخی انواع اچ‌پی‌وی می‌توانند موجب ایجاد زگیل‌های تناسلی و حتی سرطان شوند. اغلب عفونت HPV علامت محسوسی ندارد یا مشکلات سلامتی خاصی ایجاد نمی‌کند. وقتی ویروس به‌خودی‌خود از بین نرود، می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند.

واکسنی علیه HPV وجود دارد که می‌تواند از شما دربرابر بیماری‌های مرتبط با HPV محافظت کند. این واکسن قبلا فقط برای افراد تا ۲۶ ساله دردسترس بود. طبق دستورالعمل‌های جدید، اکنون افراد دارای سن ۲۷ تا ۴۵ سال که قبلا واکسن HPV را دریافت نکرده‌اند، واجد شرایط دریافت واکسن گارداسیل ۹ هستند.