گروه خونی افراد با خطر سکته زودهنگام ارتباط دارد

گروه‌های خونی، تنوعی غنی از مواد شیمیایی نمایش‌داده‌شده روی سطح گلبول‌های قرمز خون ما را توصیف می‌کنند. در میان آشناترین‌‌ها، نام‌های A و B هستند که می‌توانند با هم به صورت AB یا به صورت جداگانه درقالب A یا B یا اساسا به‌صورت O وجود وجود داشته باشند.

حتی در گروه‌های خونی اصلی، تغییرات ظریف ناشی از جهش در ژن‌های مسئول وجود دارد. اکنون، تحقیقات ژنومیک رابطه واضحی را بین ژن زیر گروه A1 و شروع زودهنگام سکته مغزی نشان داده است. محققان داده‌های ۴۸ مطالعه ژنتیکی را جمع‌آوری کردند که شامل داده‌های مربوط به تقریباً ۱۷ هزار فرد مبتلا به سکته مغزی و نزدیک به ۶۰۰ هزار گروه کنترل غیردرگیر با سکته مغزی بود. همه‌ی شرکت‌کنندگان بین ۱۸ تا ۵۹ سال سن داشتند.

یک جست‌وجو در سراسر ژنوم، دو محلی را نشان داد که به‌شدت با خطر اولیه سکته مغزی مرتبط هستند. یکی از این محل‌ها درست منطبق با نقطه‌ای بود که ژن‌های گروه خونی هم در آن قرار دارند.

در ادمه‌ی پژوهش، تجزیه و تحلیل دیگر روی انواع خاصی از ژن‌های گروه خونی نشان داد افرادی که ژنوم آن‌ها برای یکی از تنوع‌های گروه A کدگذاری شده، در مقایسه با جمعیتی از گروه‌های خونی دیگر، به مقدار ۱۶ درصد احتمالی بیشتری برای تجربه سکته مغزی در قبل از سن ۶۰ سالگی را داشتند.

برای افرادی که دارای ژن گروه O1 بودند، این خطر به‌میزان ۱۲ درصد کمتر بود. هرچند محققان خاطرنشان می‌کنند که خطر افزایش‌یافته‌ی سکته مغزی در افراد دارای گروه خونی A کم است و از همین روی، نیازی به مراقبت یا غربالگری اضافی در این گروه نخواهد بود.

استیون کیتنر، نویسنده ارشد مقاله پژوهشی اخیر و متخصص مغز و اعصاب عروقی از دانشگاه مریلند می‌گوید:

ما هنوز نمی‌دانیم که چرا گروه خونی A خطر بیشتری را به همراه دارد. اما این پدیده احتمالاً با عوامل انعقاد خون مانند پلاکت‌ها و سلول‌هایی پوشاننده‌ی رگ‌های خونی و همچنین سایر پروتئین‌های در حال گردش که همگی در ایجاد لخته‌های خون نقش دارند، ارتباط داشته باشد.

یافته‌های مطالعه‌ی اخیر ممکن است نگران‌کننده به نظر برسد؛ اما این که گروه خونی می‌تواند خطر سکته اولیه را تغییر دهد، به آن میزانی که در ابتدا به‌نظر می‌رسد ساده و نگران‌کننده نیست. در ادامه سعی می‌کنیم این نتایج را در چارچوبی منطقی قرار داده و بیشتر بررسی کنیم.

هر سال در ایالات متحده کمتر از ۸۰۰ هزار نفر سکته مغزی را تجربه می‌کنند. بیشتر این رویدادها (تقریباً سه نفر از هر چهار نفر) در افراد ۶۵ سال و بالاتر از آن رخ می‌دهد. از سویی باید توجه داشت که خطر پیرامون سکته مغزی پس از ۵۵ سالگی هر دهه دو برابر می‌شود.

از طرفی افراد حاضر در این مطالعه از ساکنان آمریکای شمالی، اروپا، ژاپن، پاکستان و استرالیا بودند و افراد با تبار غیراروپایی تنها ۳۵ درصد از شرکت‌کنندگان را تشکیل می‌دادند. مطالعات آینده با نمونه‌های متنوع تر می‌تواند به روشن شدن اهمیت نتایج کمک کند. کیتنر می‌گوید:

ما به وضوح به مطالعات بعدی بیشتری به‌منظور روشن شدن مکانیسم‌های افزایش خطر سکته مغزی نیاز داریم.

یکی دیگر از یافته‌های کلیدی مطالعه، از مقایسه افرادی که قبل از ۶۰ سالگی‌شان سکته کرده بودند با افرادی به دست آمد که بعد از آن سن دچار سکته شده بودند. پژوهشگران برای این کار، از مجموعه داده‌ای مربوط به حدود ۹۳۰۰ شخص بالای ۶۰ سالی که دچار سکته شده بودند و همچنین حدود ۲۵ هزار فرد کنترل بالای ۶۰ سال بدون تجربه سکته مغزی بهره بردند.

پژوهشگران دریافتند که افزایش خطر سکته مغزی در گروه خونی A در گروه سکته مغزی دیررس ناچیز است و این نشان می‌دهد سکته‌هایی که در اوایل زندگی اتفاق می‌افتند ممکن است مکانیسم متفاوتی نسبت به سکته‌هایی داشته باشند که بعدتر رخ می‌دهند.

به‌باور نویسندگان، سکته مغزی در افراد جوان، به میزان کمتری برآمده از دلایل مرتبط با تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها (فرآیندی به نام تصلب شرایین) است و بیشتر به‌دلیل عوامل مرتبط با تشکیل لخته ایجاد می‌شود.

این مطالعه همچنین نشان داد که افراد دارای گروه خونی B بدون در نظر گرفتن سن، حدود ۱۱ درصد بیشتر درمعرض سکته مغزی در مقایسه با افراد بدون تجربه سکته مغزی هستند.

مطالعات قبلی نشان می‌دهند آن بخشی از ژنوم که مسئول کد کردن گروه خونی فرد است و از آن به نام «منبع ABO» یاد می‌شود، با کلسیفیکاسیون عروق کرونر و حمله قلبی مرتبط است؛ کلسیفیکاسیون عروق کرونر جریان خون را محدود می‌کند. توالی ژنتیکی برای گروه‌های خونی A و B نیز اندکی با خطر بالاتر پیرامون لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها موسوم به ترومبوز وریدی مرتبط است.

یافته‌های مطالعه در نشریه Neurology منتشر شده است.