متخصصان قلب: ورزش‌ کردن تنها برای کاهش وزن و تناسب اندام نیست

ورزش چیزی فراتر از کاهش وزن است؛ اما در دنیایی که مقوله‌ی چاقی و اضافه وزن به‌شدت با تضعیف سلامتی افراد مرتبط می‌شود، حقیقتاً مشکل است که کاهش وزن را هدف اصلی در فعالیت ورزشی فرض نکنیم.

سرمقاله جدیدی از سه متخصص قلب آمریکایی توضیح می‌دهد که چرا این رویکرد، به‌زعم نگارندگان یک اشتباه بزرگ است. شواهد جدید نشان می‌دهد که حتی اگر طی فعالیت ورزشی چربی احشایی سوزانده نشود و ما به‌اصطلاح لاغرتر هم نشویم، بازهم فعالیت بدنی می‌تواند سلامت و تناسب قلب ما را بهبود بخشد و درنتیجه عمر ما را طولانی‌تر کند.

کارل لاوی، رابرت راس و ایان نیلند متخصصان قلب استدلال می‌کنند که وقتی صحبت از بهبود سلامتی می‌شود، افزایش میزان فعالیت بدنی مهم‌تر از تمرکز بر کاهش وزن است. چنین استدلالی بحث برانگیز است و بدون شک بحث‌های بیشتری را در آینده در محافل علمی به همراه خواهد داشت؛ اما نویسندگان شواهد آشکاری را به‌عنوان پشتیبان ادعاهای خود ارائه می‌کنند.

متخصصان قلب به‌طور خاص روی مطالعه‌ای که در ماه آگوست در International Journal of Obesity منتشر شد، تمرکز کردند؛ پژوهشی که نشان می‌دهد معیارهای ورزش در قیاس با معیارهایی همچون شاخص توده بدنی یا محتوای چربی بدن، پیش‌بینی‌کننده بهتری پیرامون سلامت طولانی‌مدت افراد است.

این مطالعه در میان ۱۱۶۲۲۸ بزرگسال نشان داد که افزایش فعالیت بدنی اساساً خطر مرگ‌و‌میر ناشی از تمامی علل و همچنین مرگ‌ومیرهای ناشی از مشکلات قلبی عروقی را در ۱۲ سال آینده از بین می‌برد.

این امر حتی در میان افرادی که فعالیت ورزشی داشتند، اما سایز دور کمرشان در همان دوره بیشتر شده بود نیز صادق بود. متخصصان قلب و عروق در سرمقاله خود می نویسند:

این یافته‌ کاملاً با مشاهدات متعدد مبنی بر ارتباط ورزش با طیف گسترده‌ای از فوایدی که لزوما به کاهش وزن نینجامیده‌اند، مطابقت دارد.

بااین‌حال، شواهد قابل‌توجهی نشان می‌دهد که تمرکز یکپارچه بر کاهش وزن به‌عنوان تنها عامل تعیین‌کننده‌ی موفقیت در استراتژی‌هایی که هدفشان کاهش چاقی در جامعه است، توجیه‌پذیر نیست و مهم‌تر اینکه چنین رویکردی، فرصت‌های تمرکز بر سایر رفتارهای بالقوه‌ی مهم سبک زندگی را که با سلامتی قابل توجه مرتبط هستند، از بین می‌برد.

به عبارت دیگر، پزشکان ممکن است با تأکید بیش از حد بر کاهش وزن و عدم توجه کافی به کاهش رفتارهای بی تحرک، بیماران را ناکام بگذارند.

درحالی‌که نویسندگان سرمقاله «شواهد قابل توجه و صریحی» را ارائه می‌کنند که برمبنای آن‌ها چاقی یک عامل خطر برای سلامتی است، ولی از سویی دیگر نیز به چیزی تحت عنوان «پارادوکس چاقی» اشاره می‌کنند؛ پاردوکسی پیرامون اینکه چاقی گاهی با خطر مرگ‌ومیر کمتری همراه است، اما چگونه؟

در سال‌های اخیر، دانشمندان رشته‌های مختلف از دیدگاه تنگ‌نظرانه پزشکی مدرن در مورد چاقی انتقاد کرده‌اند. سال ۲۰۲۱، دو فیزیولوژیست ورزشی در یک مقاله مروری درباره «استراتژی وزن خنثی» برای درمان چاقی بحث کردند.

مقاله سال ۲۰۲۱ نشان داد حتی اگر درجریان فعالیت ورزشی، کاهش وزن حاصل نشود، بازهم ورزش می‌تواند بیشتر عوامل خطر متابولیک قلبی مرتبط با چاقی را بهبود بخشد. در همین حال، کاهش وزن به‌طور مداوم با خطر کمتر مرگ‌و‌میر مرتبط نبود. در واقع، یک مطالعه جدید با بررسی ۱۰ هزار فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی نشان داد افرادی که آمادگی قلبی تنفسی بهتری دارند، فارغ از وضعیت BMI، چربی بدن یا دور کمر خود، شانس بیشتری برای زنده ماندن در ۱۵ سال آینده دارند.

این یافته که چاقی و خطرات مربوط به سلامتی را می‌توان با اتخاذ یک سبک زندگی فعال بدنی و رژیم غذایی سالم، حتی در صورت حصول کمترین مقادیر کاهش وزن، به میزان قابل توجهی کاهش داد، دلگرم کننده است و برای درمان موفقیت‌آمیز، گزینه‌های بیشتری پیرامون اضافه وزن و چاقی دراختیار پزشک و خود افراد درگیر با این عارضه‌ها قرار می‌دهد.

نویسندگان سرمقاله نیز این موضوع را بررسی کرده‌اند. به‌عنوان مثال، آن‌ها به تجزیه و تحلیلی که کارل لاوی و همکاران در سال ۲۰۱۸ انجام دادند اشاره می‌کنند. برپایه‌ی این تحلیل، تغییرات در فعالیت بدنی عامل تعیین‌کننده‌ی بهتری برای مرگ‌ومیر ناشی از تمام علل و مرگ‌و‌میر به‌ویژه دراثر بیماری‌های قلبی عروقی است؛ درحالی‌که کاهش وزن به‌خودی خود چنین کاهش خطری را نشان نمی‌داد.

شواهد بیشتری در حال جمع شدن هستند و بر مبنای آن‌ها، رابطه بین فعالیت بدنی، سلامت قلب و از دست دادن چربی آن‌طور که بسیاری از ما تصور می‌کنیم ساده نیست. برخی متخصصان باور دارند اگر یک انسان به اندازه کافی فعال باشد، بدون لحاظ‌کردن وزن، باید فرد سالم در نظر گرفته شود.

از سویی با در نظر گرفتن اینکه کاهش وزن و افزایش وزن تا چه اندازه می‌توانند ناهماهنگ یا متناقض با یکدیگر باشند، یافته های اخیر قدرت عمل بیشتری را دراختیار افراد قرار می‌دهد تا متناسب با شرایط خودشان برای سلامتی‌شان معیارهایی اتخاذ کنند.

اگر می‌خواهید احساس تناسب اندام و سلامتی داشته باشید، شاید فقط نیاز باشد که تحرک داشته باشید و چندان به وزنتان اهمیت ندهید. این سرمقاله در ژورنال International Journal of Obesity منتشر شده است.