رشد جایگاه جهانی ایران ازنظر استعدادهای انسانی در پژوهش

به‌گزارش «روابط‌عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران»، ایران‌داک، در تازه‌ترین اثر خود با عنوان «نمای ۲۰۲۱: جایگاه علم، فناوری و نوآوری ایران در جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی» به پایش و گزارش جایگاه جهانی ایران در اصلی‌ترین شاخص‌های علم و فناوری و نوآوری اشاره کرده است. این اثر با بهره‌برداری از داده‌های سامانه‌ی «جایگاه علم، فناوری و نوآوری ایران در جهان (نما)» (NEMA.IRANDOC.AC.IR) تنظیم شده است. برپایه گزارش «نمای ۲۰۲۱»، جایگاه ایران در بیشتر شاخص‌های جهانی در سال ۲۰۲۱ بهبود یافته است.

داده‌های «نما» نشان می‌دهند که جایگاه جهانی ایران از دیدگاه نیروی انسانی پژوهش و استعداد انسانی در سال ۲۰۲۱ رو‌به‌رشد بوده است. شمار پژوهشگران ایرانی در شاخص «پژوهشگران پراستناد» از ۸ به ۱۵ پژوهشگر در سال ۲۰۲۱ رسیده است. جایگاه جهانی ایران در «شاخص جهانی نوآوری» بهبود یافته و از رتبه ۶۷ در سال ۲۰۲۰ به رتبه ۶۰ در سال ۲۰۲۱ رسیده است.

جایگاه جهانی ایران درزمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در سال ۲۰۲۱ بهبود یافته است. در «شاخص کاربران اینترنت» ایران با ۳۸ پله پیشرفت به جایگاه ۵۰ جهان دست یافته است. در «شاخص آمادگی شبکه‌ای»، ایران بدون تغییر در رده‌ی ۷۹ جهان است.

بر‌پایه داده‌های «نما»، در سال ۲۰۲۱ شمار مؤسسه‌های آموزش عالی ایران در بیشتر نظام‌های فراگیر رتبه‌بندی جهانی افزایش یافته است (تایمز: ۵۸ مؤسسه؛ شانگهای: ۱۱ مؤسسه؛ کیو. اس.: ۶ مؤسسه؛ یورپ: ۵۹ مؤسسه؛ لایدن: ۳۶ مؤسسه؛ یومالتی ـ رنک: ۳۰ مؤسسه؛ تایوان: ۱۲ مؤسسه؛ یو.اس.نیوز: ۴۴ مؤسسه؛ سکیمگو: ۱۶۱ مؤسسه؛ راوند: ۱۲ مؤسسه و گرین‌متریک: ۴۲ مؤسسه).

همچنین، شمار مؤسسه‌های آموزش عالی ایران در نظام‌های موضوعی رتبه‌بندی نیز بیشتر شده است که برخی از این مؤسسه‌ها در میان ۱۰۰ مؤسسه و حتی ۱۰ مؤسسه‌ی برتر جهان هستند. نام مؤسسه‌های ایرانی در رتبه‌بندی‌های موضوعی «تایمز» ۱۴۶ بار، در «شانگهای» ۱۶۳ بار، در «کیو. اس.» ۵۴ بار، در «دانشگاه ملی تایوان» ۸۵ بار و در «یو. اس. نیوز» ۲۴۶ بار آمده‌اند. در رتبه‌بندی‌های موضوعی «شانگهای» و «تایوان» و «یو.اس.نیوز» نیز بیش از ۱۰ مؤسسه‌ی ایرانی در میان ۱۰۰ مؤسسه‌ی برتر جهان هستند.

افزون‌براین، شمار انتشارات ایران در نمایه‌نامه‌های استنادی جهانی، یعنی «واس» و «اسکوپوس» در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۱، ایران در جایگاه شانزدهم جهان در «واس» و پانزدهم جهان در «اسکوپوس» و نخست منطقه در هر دو نمایه‌نامه از دیدگاه شمار انتشارات است. جایگاه ایران از دیدگاه شمار استنادها (سنجه کیفیت آثار) نیز بهبود یافته است.

رشد شاخص «اچ» ایران و قرارگرفتن در جایگاه ۴۰ جهان سازگار با پیش‌بینی قانون برنامه است. علاوه‌بر‌این، جایگاه جهانی ایران از دیدگاه انتشار مقاله‌های «داغ» و «پراستناد» نیز بهبود یافته و به‌ترتیب در رتبه ۱۷ و ۲۴ جهان است. در رتبه‌بندی کشورهای «نیچر ایندکس» نیز، ایران در جایگاه سی‌وششم جهان و سوم منطقه است.

همه‌ی شاخص‌های پایش علم و فناوری و نوآوری در «نما» در کتاب «نمای ۲۰۲۱: جایگاه علم، فناوری و نوآوری ایران در جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی» گردآوری شده‌اند. ناگفته نماند نسخه‌ی الکترونیکی تمام‌متن این اثر نیز در پیوند yun.ir/irandoc115 دردسترس است.