مأموریت دانوری؛ کره جنوبی نخستین کاوشگر خود را برفراز موشک اسپیس ایکس به ماه می‌فرستد

کره جنوبی قصد دارد فردا ۲ آگوست ۲۰۲۲ (۱۱ مرداد ۱۴۰۱) برای اولین بار در تاریخ خود کاوشگری به سمت ماه بفرستد. این کاوشگر با نام Danuri (به معنی از ماه لذت ببر) احتمالاً اواسط ماه دسامبر (اواخر آبان) به مقصدش می‌رسد تا به مدت یک سال به دور ماه گردش کند. پژوهشگران کره‌ای در رابطه‌ با پروژه‌ی پرتاب کاوشگر دانوری بسیار هیجان‌زده‌اند.

به‌نقل از وب‌سایت نیچر، ساخت دانوری بیش از ۶ سال طول کشیده و ۲۳۷ میلیارد وون (۱۸۰ میلیون دلار آمریکا) هزینه داشته است. کره‌ای‌ها امیدوار هستند که به‌لطف دانوری بتوانند قمر زمین را از جنبه‌های مختلف نظیر میدان مغناطیسی اسرارآمیزش مورد بررسی قرار دهند. پژوهشگران همچنین انتظار دارند این کاوشگر که با نام رسمی «مدارگرد قمری رهیاب کره» شناخته می‌شود، منابع پنهان آب و یخ را در مکان‌هایی نظیر مناطق همیشه سرد و تاریک نزدیک قطب‌های ماه پیدا کند.

دانشمندان کره‌‌ای می‌گویند مأموریت پرتاب کاوشگر دانوری راه را برای برنامه‌های بلندپروازانه‌تر کره جنوبی و فرود روی ماه تا سال ۲۰۳۰ همواره می‌کند. کیئونگ‌یا کیم، زمین‌شناس سیاره‌ای و از اعضای مؤسسه‌ی علوم زمین و منابع معدنی کره در شهر دائجون که به‌عنوان محقق اصلی یکی از ابزارهای کاوشگر دانوری به نام طیف‌سنج پرتوی گاما شناخته می‌شود، می‌گوید موفقیت دانوری کاوش‌های فضایی آینده را تضمین می‌کند. کیئونگ‌یا کیم می‌گوید مردم در حین انتقال دانوری به فرودگاه در تاریخ ۵ جولای ۲۰۲۲ (۱۴ تیر ۱۴۰۱) صف کشیدند و با این کاوشگر که به دقت درون محفظه‌ای ویژه قرار داده شده بود خداحافظی کردند. او افزود در کره «همه بسیار خوشحال و هیجان‌زده‌اند.»

دانوری پس از انتقال به فرودگاه، از کره جنوبی به ایالات متحده‌ی آمریکا برده شد و اکنون در کیپ کاناورال فلوریدا منتظر پرتاب است. در روز ۲ آگوست (۱۱ مرداد)، موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس کاوشگر دانوری را رهسپار ماه می‌کند.

یونهیوک کیم، از اعضای مؤسسه‌ی تحقیقات هوافضای کره جنوبی در دائجون، می‌گوید دانوری آماده‌ی پرتاب به فضا است، اما او همچنان نگرانی‌هایی درباره‌ی مأموریت دارد و نمی‌داند تیم مسئول این پروژه از آمادگی لازم برخوردارند یا نه: «تا زمان پرتاب دانوری، بارها و بارها همه‌ی سیستم‌ها را بررسی خواهیم کرد.»

مهندسان مؤسسه تحقیقات هوافضای کره جنوبی درحال بررسی مدارگرد قمری رهیاب کره.

کاوشگر ۶۷۸ کیلوگرمی کره جنوبی یک ساعت پس از آغاز پرتاب، از موشک فالکون ۹ جدا می‌شود و مؤسسه‌ی تحقیقات هوافضای کره جنوبی کنترل مأموریت را به دست می‌گیرد. در این مرحله پنل‌های خورشیدی دانوری باز و آنتن سهموی مستقر می‌شود.

ریچل کلایما، زمین‌شناس سیاره‌ای و از اعضای آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز در مریلند که یکی از اعضای تیم علمی پروژه‌ی دانوری محسوب می‌شود، می‌گوید: «دیدن این‌که تعداد بیشتری از کشورها در حال پرتاب مدارگردهای خود هستند و شناخت جهانی درباره‌ی اتفاقات رخ‌داده در ماه را افزایش می‌دهند، بسیار هیجان‌انگیز است.»

قصر پریان

کاوشگر دانوری قرار است پنج ابزار علمی با خود حمل کند که یکی از هیجان‌انگیزترین آن‌ها PolCam خواهد بود. کره جنوبی می‌گوید PolCam اولین دوربین در مدار ماه با توانایی ترسیم بافت سطح این قمر ازطریق نور پلاریزه خواهد بود. ریچل کلایما می‌گوید قطبنده‌ها (پلرایزها) برای مشاهدات در زمین نظیر بررسی پوشش گیاهی محبوب‌اند اما تاکنون به ماه فرستاده نشده‌اند. PolCam با ثبت نحوه‌ی بازتاب نور از سطح ماه می‌تواند ویژگی‌هایی مثل اندازه و چگالی ذرات خاک و سنگ را که در سطح ماه وجود دارند مشخص کند.

کلایما می‌گوید توانایی‌های دوربین PolCam می‌تواند به پژوهشگران کمک کند تا روی اجرام غیرعادی نظیر برج‌های کوچک و متخلخل ساخته‌شده از ذرات خاک که اصطلاحاً سازه‌های «قصر پریان» نامیده می‌شوند، مطالعه انجام دهند. امکان بازسازی این سازه‌ها در زمین وجود ندارد، چون سیاره‌ی ما دارای گرانش قوی‌تری نسبت‌ به ماه است.

ویلیام فرند، زمین‌شناس سیاره‌ای در مؤسسه‌ی علوم فضایی در بولدر کلرادو که قرار است روی داده‌های PolCam کار کند، می‌گوید: «این، ابزاری انقلابی است.» فرند امیدوار است که بتواند از داده‌هایی که PolCam جمع‌آوری می‌کند برای مطالعه‌ی بقایای خاکسترهای آتشفشانی و بهبود درک تاریخچه‌ی فوران‌های انفجاری ماه بهره بگیرد.

یکی دیگر از ابزارهای بسیار مهم کاوشگر کره جنوبی دوربینی فوق حساس به نام ShadowCam است که توسط ناسا ارائه شده و می‌تواند از مناطقی در ماه که به‌طور دائمی در سایه هستند و نور خورشید به آنجا نمی‌رسد تصویربرداری کند. دوربین فوق حساس ShadowCam برای تصویربرداری از توپوگرافی سطح ماه باید از نوری که از ستاره‌های دور دست می‌رسد استفاده کند.

مدت کوتاهی پس از شکل‌گیری ماه، مواد فرار نظیر آب دنباله‌دارها از سطح این قمر ناپدید شدند و در مناطقی بسیار سرد به دام افتادند. ریچل کلایما می‌گوید: «میلیاردها سال تاریخچه‌ی منظومه‌ی شمسی در لایه‌های این تله‌های سرد به دام افتاده است.» ShadowCam با ارائه‌ی نمایی از سطح این منطقه‌ها و شناسایی مناطق روشن‌تر که ممکن است توده‌هایی یخی باشند، مزایای زیادی برای مأموریت‌های بعدی به همراه می‌آورد.

خاصیت مغناطیسی

پژوهشگران امیدوار هستند داده‌های جمع‌آوری‌شده ازطریق مغناطیس‌سنج کاوشگر دانوری به حل شدن معمایی قدیمی کمک کند. سطح ماه شامل ناحیه‌هایی بسیار مغناطیسی است. ایان گریک‌بتل، سیاره‌شناس در دانشگاه کالیفرنیا در سانتا کروز، می‌گوید وجود این مناطق احتمالاً بدین معنی است که صدها میلیون سال پیش هسته‌ی ماه توانست ازطریق فرایندی ویژه یک میدان مغناطیسی تقریباً هم‌قدرت‌ با میدان مغناطیسی زمین ایجاد کند.

دانشمندان هنوز توضیح دقیقی درباره‌ی چگونگی ایجاد چنین میدان مغناطیسی پرقدرتی توسط هسته‌ی ماه نیافته‌اند. از نظر دانشمندان توانایی هسته‌ی ماه در تولید این میدان مغناطیسی متحیرکننده است، چون هسته‌ی ماه نسبت‌ به هسته‌ی زمین بسیار کوچک‌تر و دورتر از سطح است. مغناطیس‌سنج کاوشگر دانوری اندازه‌گیری دقیقی روی میدان مغناطیسی ماه انجام می‌دهد تا به دانشمندان برای فهم این موضوع کمک کند. گریک‌بتل امیدوار است که دانوری در مراحل پایانی عمر خود به ماه نزدیک‌تر شود تا بتواند میدان مغناطیسی را بهتر اندازه بگیرد.

مؤسسه‌ی تحقیقات هوافضای کره جنوبی هنوز در رابطه‌ با نزدیک‌تر کردن دانوری به ماه پس از پایان مأموریت یک‌ساله تصمیم‌گیری نکرده است. در پایان مأموریت، دانوری روی سطح ماه سقوط می‌کند. یونهیوک کیم می‌گوید که اعضای تیم تحقیقاتی می‌توانند پس از اتمام مأموریت یک‌ساله‌ی دانوری این کاوشگر را به مدار بالاتری بفرستند تا بتواند چندین سال دیگر به دور ماه گردش کند.