7 مومیایی مشهور و اسراری که از دنیای باستان برملا می‌کنند
انسان‌ها طی دوره‌های متمادی تصورات و عقاید خاصی را برای زندگی پس از مرگ بیان کرده‌اند، برای مثال مصریان باستان به واسطه مراسم ختم پیچیده و عقایدشان در خصوص مرگ شهرت دارند. با این حال عمل حفظ اجساد درگذشتگان از 3500 سال پیش از مصریان نیز موجود بوده و دفن مومیایی به همراه ثروت و متعلقاتش در سراسر دنیا جریان داشته و برخی از این مومیایی‌ها که امروزه نیز سالم باقی مانده‌اند حاوی جزئیات شگفت‌انگیزی از عقاید و فرهنگ‌های باستانی هستند.
مومیایی‌ها و اشیای دفن شده با آنها به خوبی نشان می‌دهند چه مواردی برای مردمان آن دوران حائز اهمیت بوده یا از چه شکل نماد عرفانی استفاده می‌کردند. این بقایای باستانی و ارزشمند همچنین مشخص می‌کنند که مردمان باستانی به چه نوعی از زندگی پس از مرگ اعتقاد داشته‌اند.
از سوی دیگر دانشمندان می‌توانند با استفاده از کالبد‌شکافی مدرن، مواد غذایی مورد استفاده توسط مردم دوران باستان، بیماری‌های آنها و در نهایت علت مرگ آنان را هم کشف کنند. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به 7 مومیایی مشهور که با سفر در زمان اطلاعات بسیار ارزشمندی را همراه خود آورده‌اند.
اوتسی – مومیایی منجمد
هنگامی که مومیایی «اوتسی» مرد یخ‌زده، طی سال 1991 در رشته کوه آلپ کشف شد، مقامات اتریشی به دلیل وضعیت خوب جسد در ابتدا گمان کردند مومیایی مذکور متعلق به یک کوهنورد امروزی است، با این حال پس از جداسازی شتاب‌زده مومیایی از یخ و برف کوهستان مشخص شد که قدمت آن به عصر مس باز‌می‌گردد.
این مومیایی که در ارتفاع 3210 متری کوهستان آلپ یافت شد، حدود 5300 سال پیش می‌زیسته؛ زمانی که سلسله مراتب پیچیده اجتماعی تازه در حال شکل‌گیری در اروپا بوده است. با استناد به کالبد‌شکافی‌ها، اوتسی مرگ خشونت‌باری داشته و به دلیل جراحت ناشی از تیر و کمان زندگی را ترک گفته است.
مومیایی مذکور اطلاعات بسیاری را از عصر مس به همراه داشت، آزمایشات ژنتیکی نشان دادند وی بومی اروپای مرکزی بوده و ظاهرا آخرین غذای او نیز گوشت بزکوهی بوده است. این مرد حدودا 40 ساله همچنین از آرتروز، تصلب شرایین و انگل‌های روده‌ای رنج می‌برده، با این حال وی از طریق طب سوزنی و گیاهان درمانی سعی در علاج آنها داشته است.
امروزه ما حتی می‌دانیم او چند روز قبل مرگش اقدام به تیز نمودن ابزار خود کرده است، با این حال مشخص نیست که آیا او در انتظار یک مبارزه بوده و یا اینکه تنها طبق روال زندگی خود رفتار کرده است.
مرد تولندی – مومیایی باتلاقی
مرد تولندی جسدی بود که سال 1940 در دانمارک کشف شد و احتمال دارد که این فرد یک قربانی انسانی بوده باشد. مرد تولندی که بقایای آن به شکل حیرت‌انگیزی سالم باقی مانده در طول عصر آهن می‌زیسته، زمانی بین سال 405 الی 380 پیش از میلاد مسیح.
گفتنی است که وی پیش از مرگش فرنی جو به همراه ماهی میل کرده بوده، سپس حق‌آویز شده و به علت خفگی جان خود را از دست داده است. محققان باور دارند این نوع از مرگ در واقع بخشی از یک مراسم قربانی بوده است.
مردمان آن دوره دانمارک عموما اجساد خود را می‌سوزاندند اما زمین دفن باتلاقی این جسد به همراه حالت قرارگیری بدن وی بیش از پیش فرضیه کشته شدن در مراسم قربانی را تقویت می‌کنند.
به گفته محل نمایش این مومیایی یعنی موزه سیلکبورگ در دانمارک، مرد تولندی حدودا بین 30 الی 40 سال سن و 163 سانتی‌متر قد داشته و هنگام کشف علاوه بر کلاهی از جنس پوست گوسفند و یک کمربند چرمی، هنوز طناب دار خود را هم به گردن داشت.
توت‌آنخ‌آمون – مومیایی جوان
در دنیای باستان‌شناسی کمتر جسدی از شهرت توت‌آنخ‌آمون، فرعون جوان مصری برخوردار است که بیش از 3 هزار سال پیش در سن 19 سالگی فوت کرد. مقبره وی در سال 1922 گشوده شد و از آنجایی که مورد دستبرد سارقان مقبره قرار نگرفته بود، به سرخط اخبار و نقل محافل علمی در سراسر جهان بدل شد.
مومیایی این فرعون جوان هنگام کشف در 3 تابوت قرار داشت که یکی از آنها با طلای خالص ساخته شده بود. محتویات مقبره وی نیز اطلاعات زیادی از تفاوت‌های فرهنگی سال 1324 پیش میلاد مسیح را به همراه داشتند.
همچنین بررسی DNA جسد نشان داد که پدر وی احتمالا «آخناتن» بوده است و فرعون جوان مبتلا به مالاریا و نوعی اختلال استخوانی نادر بوده که راه رفتن را برای وی دشوار می‌ساخته است. علت مرگ او نیز یا به دلیل مالاریا و یا به علت یک عفونت دیگر بوده است.
شین‌زویی – بانوی مومیایی
مومیایی‌ها با گذشت زمان عموما ظاهری چرم‌گونه پیدا می‌کنند اما چنین موردی در خصوص مومیایی شین‌زویی که با نام «بانو دای» هم شناخته می‌شود مصداق ندارد. مومیایی بانو دای که در طول سلسله هان در چین می‌زیسته، سال 1971 کشف شد.
گفته شده شرایط مقبره وی به گونه‌ای بوده که تقریبا اکسیژنی در آن وجود نداشته است و تابوت او نیز با مایعی پر شده بود که جسد را به شکل جالب توجهی سالم نگاه داشته بود.
قدمت مومیایی بانو دای به سال 168 پیش از میلاد مسیح باز‌می‌گردد. همچنین در کنار او اشیای زیادی شامل ظروف غذاخوری، آلات موسیقی و ابریشم‌های رنگ‌آمیزی شده ارزشمند قرار داده شده بود. بنا بر اطلاعات بدست آمده این زن همسر «لی کانگ» یک از اشراف دربار بوده است.
بررسی‌های بیشتر در ادامه مشخص کردند بانو دای حدودا در سن 50 سالگی و به علت حمله قلبی جان سپرده است.
مجموعه چین‌چورو – مومیایی‌های آمریکای جنوبی
مومیایی‌های چین‌چورو که در شیلی امروزی کشف شده‌اند، با قدمتی 7000 ساله در میان برخی از قدیمی‌ترین مومیایی‌های ایجاد شده به دست انسان قرار دارند زیرا این مردمان 2000 سال قبل از مصریان مومیایی نمودن مردگان خود را آغاز کردند.
مومیایی‌های مذکور با همان دقت و تجمل اشراف‌زادگان مصری برای خاکسپاری آماده شده‌اند، طوری که امعا و احشای درونی آنان خارج شده‌اند و ماهیچه‌های آنها هم از استخوان‌ها جدا شده‌اند. این مردمان در ادامه اجساد را با نی، مواد گیاهی و گل پر می‌کردند تا جای اندام و اعضای حذف شده پر شود.
مراسم مذکور با همراهی مواردی مانند رنگ‌آمیزی پوست به رنگ مشکی یا قرمز، استفاده از کلاه‌گیس و نقاب‌های گلی تکمیل می‌شده است.
لازم به ذکر است مردمان چین‌چورو که در صحرای آتاکاما سکونت داشتند، هیچ گونه سوابق نوشتاری از خود به جای نگذاشته‌اند، بنابراین مومیایی‌های این تمدن حامل اطلاعات بسیار اندکی هستند. با این حال به نظر می‌رسد آنها همه مردگان را صرف نظر از مقام و جایگاه‌شان مومیایی می‌کرده‌اند و این امر حتی نوزادان مرده به دنیا آمده را هم شامل می‌شده است.
محققان می‌گویند این مردم فرایند مومیایی کردن را به عنوان یک «شانس دوباره» برای فرد متوفی تلقی می‌کردند از همین رو بین مردگان خود تفاوتی قائل نمی‌شدند.
رامسس دوم – مقتدرترین فرعون مصر
رامسس دوم که تحت عنوان رامسس کبیر هم شناخته می‌شود، 68 سال در مقام فرعون بر سرزمین مصر حکمرانی کرد. از او به دلیل سیاست‌ها و جنگ‌های پیروزمندانه‌اش به عنوان قدرتمندترین فرعون مصر هم یاد می‌شود.
گفتنی است که با آغاز فروپاشی پادشاهی نوین مصر (1070 الی 1550 ق م) کاهنان مصری جابجایی مومیایی‌های سلطنتی را آغاز کردند تا هم آنها را از شر سارقان در امان نگاه دارند و هم در ادامه ظاهرا قصد داشتند تا ناخنکی هم به طلا و باقی موارد ارزشمند موجود در مقبره‌ها بزنند زیرا آن دوره با کمبود طلا مواجه شده بودند.
به همین خاطر مومیایی رامسس دوم نیز نهایتا از یک تابوت ساده سر در آورد که کشف آن نیز در سال 1881 صورت گرفت.
بنا به بررسی‌های انجام شده رامسس کبیر 1.80 سانتی‌متر قد داشته و پس از عمری طولانی، حدودا در 90 سالگی به علت یک ناراحتی استخوانی (Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis) از دنیا رفته است.
دوشیزه منجمد – مومیایی سیبریایی
دوشیزه منجمد سیبریایی از قرار معلوم در طول دوره حیات خود شخصیت مهمی بوده است. وی عضوی از فرهنگ پازیریک و تمدن بزرگ‌تر سکاها بوده که در قرن پنجم پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کرده است.
مقبره وی سال 1993 در جمهوری آلتای روسیه کشف شد، گفته شده که هنگام کشف جسد وی در یک تابوت از جنس چوب صنوبر قرار داشته و همچنین 6 اسب قربانی شده در نزدیکی وی قرار داشته‌اند.
این مومیایی که تحت نام «شاه‌دخت اوکوک» هم شناخته می‌شود احتمالا هنگام مرگ 25 سال سن داشته است، گفتنی است که جسد وی با ذغال‌سنگ نارس پوشیده شده بود، مغز و چشمانش خارج شده بودند و کاسه چشم‌ها نیز با پشم حیوانات پر شده بود.
از سوی دیگر سر مومیایی نیز به تاجی طلاکوب مزین شده بود، پوشاکی از جنس پشم و موی شتر به تن داشت و همچنین با رنگ‌های قرمز، سرخ و زرد آرایش شده بود.
خاص‌ترین ویژگی این مومیایی شاید خالکوبی روی بدنش باشد که سر یک گوزن، یک پلنگ و منقار پرنده افسانه‌ای گریفین در آن مشهود است.
در پایان باید گفت این مومیایی نیز حامل اطلاعات بسیاری از فرهنگ پازیریک بود، به عنوان مثال پیراهن ابریشمی وی که احتمالا از هند تهیه شده نشان می‌دهد که راه‌های طولانی داد و ستد از 2400 سال پیش در این منطقه وجود داشته‌اند.
