کدام واکسن کرونا در سال ۲۰۲۱ جان انسان‌های بیشتری را نجات داد؟

رقابت برای ساخت واکسنی علیه کووید ۱۹ مسئله مرگ و زندگی بود. مطالعه اخیر دانشمندان کالج سلطنتی لندن نشان داد که در سال ۲۰۲۱، واکسن‌های کووید جان ۲۰ میلیون نفر را نجات دادند.

پژوهشگران شرکت داده‌های علوم زیستی ایرفینیتی (Airfinity) با استفاده از اعداد مطالعه بریتانیایی همراه با اطلاعات مرتبط با این موضوع که کدام واکسن‌ها در هر کشور بیشتر استفاده شده بود، تخمین زدند که کدام واکسن بیشتر از همه از مرگ‌و‌میر ناشی از کرونا پیشگیری کرده است.

تجزیه‌‌و‌تحلیل شرکت ایرفینیتی نشان داد واکسن آسترازنکا آکسفورد و واکسن فایزر بیوان‌تک هر دو در مقام اول قرار دارند و بیش از نیمی از موارد نجات‌یافته را می‌توان به این دو واکسن نسبت داد. هرکدام از این واکسن‌ها از ۵ تا ۷ میلیون مرگ جلوگیری کردند. در جایگاه سوم، واکسن سینوواک (CoronoVac) قرار داشت که جان حدود ۱٫۷ میلیون تا ۲٫۲ میلیون نفر را نجات داده بود و پس از آن مدرنا قرار داشت که جان ۱٫۵ تا ۲ میلیون نفر را نجات داده بود.

ایرفینیتی برای تخمین اینکه هر نوع واکسن جان چند نفر را نجات داده است، از مطالعه اخیر همه‌گیرشناسان کالج سلطنتی لندن استفاده کرد. این مطالعه تعداد مرگ‌و‌میری را برآورد کرده بود که در سال اول واکسیناسیون و از ۸ دسامبر ۲۰۲۰، به‌خاطر استفاده از واکسن‌ها از آن‌ها پیشگیری شده بود.

پژوهشگران شرکت سپس موارد نجات‌یافته را بین واکسن‌های مختلف تقسیم کردند. به‌منظور این کار، آن‌ها از میزان واکسیناسیون در هر کشور هنگام پایان مطالعه استفاده کردند. آن‌ها همچنین تفاوت‌های جزئی در کارایی واکسن‌ها در پیشگیری از مرگ‌و‌میر را که در کارآزمایی‌های بالینی نشان داده شده بود، درنظر گرفتند.

تخمین مطالعه شرکت ایرفینیتی از نجات جان مردم (میلیون نفر) به‌خاطر استفاده از واکسن‌های کووید ۱۹ از ۸ دسامبر ۲۰۲۱

در مطالعه ایرفینیتی چند فرض درنظر گرفته شد. اول اینکه وقتی کشوری چند نوع واکسن ارائه کرده بود، همه به‌طور هم‌زمان مورد استفاده قرار گرفته بودند. درواقع، همیشه این‌طور نبود. برای مثال، در بریتانیا در ابتدا کل واکسیناسیون با استفاده از واکسن فایزر انجام می‌شد و پس از مدتی واکسن‌های مدرنا و آسترازنکا نیز مورد استفاده قرار گرفتند.

همچنین ایرفینیتی این واقعیت را درنظر نگرفت که برخی واکسن‌ها به‌طور نامتناسبی به گروه‌های آسیب‌پذیرتر (مثلاً افراد بسیار سالخورده) داده شدند که ممکن است موجب نجات جان تعداد بیشتری از مردم شده باشد.

از مطالعه‌ی ایرفینیتی، چین که داده‌های کمتری از آن دردسترس بود و نیز کشورهایی با جمعیت کمتر از ۹۰ هزار نفر حذف شدند. براین‌اساس، همه اعداد و خصوصاً اعداد مربوط به واکسن‌های چینی، باید کمی بیشتر باشند. اگرچه شیوع محدود ویروس در چین همچنین به این معنا است که احتمالاً تأثیر ناشی از غیبت آن‌ها در مطالعه خیلی زیاد نیست.

این موضوع که آسترازنکا و فایزر تا پایان سال ۲۰۲۱ به‌عنوان واکسن‌های پیشگام ظاهر شدند، عجیب نیست. هر دو شرکت از همان اوایل تولید واکسن‌های کووید خود را افزایش دادند و تا پایان دوره مطالعه بیشترین دوزهای به‌کاررفته در خارج از چین را شامل می‌شدند (با حدود ۲ میلیارد و ۱ میلیارد دوز به‌ترتیب). علاوه‌بر‌این، بخش زیادی از این واکسن‌ها در جمعیت‌های مسن استفاده شد که به‌طورخاص دربرابر کووید آسیب‌پذیر بودند.

این اعداد فقط نشان‌دهنده نرخ پیشگیری از موارد مرگ‌و‌میر تا پایان سال ۲۰۲۱ است. واکسن‌ها همچنان جان مردم را نجات می‌دهند و به بیشتر این کشورها کمک کرده‌اند تا به وضعیت پیش از دنیاگیری برگردند. در رقابت برای ساخت واکسن‌های کووید، حداقل ۲۰ میلیون تماشاگر و عزیرانشان برندگان نهایی بودند.