پیشنهاد دانشمندان: همگی باید مدفوع خود را برای استفاده در آینده ذخیره کنیم

در سال‌های اخیر مقوله‌ی پیوند مدفوع بارها خبرساز شده و نتایج امیدوارکننده‌ای در حوزه‌های مختلف نشان داده است، از درمان بیماری کووید ۱۹ گرفته تا آزمایش‌های ضدپیری در حیوانات. بااین‌حال دانشمندان می‌گویند فعلاً در اول راه هستیم.

تکنیک پیوند مدفوع در انسان شامل انتقال جوامع میکروبی (میکروبیوتا) مدفوع از یک فرد سالم به فرد بیمار است. به‌طور معمول از این تکنیک برای درمان وضعیت‌هایی نظیر انتروکولیت با غشای کاذب (CDI) و بیماری‌های التهابی روده (IBD) استفاده می‌شود، اما متخصصان حوزه‌ی پزشکی عقیده دارند که می‌توان از پیوند مدفوع برای مبارزه با طیف وسیع‌تری از بیماری‌ها استفاده کرد.

البته ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. کارشناسان می‌گویند با تولید سیستمی برای پیوند مدفوع به شکل اتولوگ (یعنی اهداکننده و گیرنده‌ هر دو یک شخص باشند) می‌توانیم از مشکلاتی در پیوندهای هترولوگ که گاهی به دلیل ناسازگاری در بین فرد اهداکننده و فرد گیرنده ایجاد می‌شود، جلوگیری کنیم.

برای عملی کردن این هدف، لازم است نمونه‌ی مدفوع افراد در زمانی که آن‌ها جوان و سالم هستند جمع‌آوری و سپس در مراکز مجهز به دستگاه‌های حفاظت انجمادی برای استفاده در آینده ذخیره شوند. به بیانی دیگر، همه‌ی ما باید مدفوع خود را در بانک‌های مخصوص ذخیره‌ کنیم تا اگر در آینده از لحاظ سلامتی به مشکل خوردیم، بتوانیم با بهره‌گیری از آن مدفوع بیماری خود را درمان کنیم. این ایده ممکن است در نگاه اول عجیب به نظر برسد اما به گفته‌ی محققان کاملاً جدی است.

یانگ‌یو لیو، زیست‌شناس سامانه‌ها در دانشگاه هاروارد، می‌گوید: «به لحاظ مفهومی، ایده‌ی ذخیره‌سازی مدفوع برای پیوند اتولوگ مشابه زمانی است که والدین خون بند ناف نوزاد خود را برای استفاده‌های احتمالی در آینده، در یک‌سری مراکز ذخیره می‌کنند. بااین‌حال مزایای احتمالی ذخیره‌ی مدفوع بیشتر است. ما پیش‌بینی می‌کنیم احتمال استفاده‌ی مجدد از نمونه‌ی مدفوع بسیار بیشتر از خون بند ناف باشد.»

جالب است بدانید که سیستم ذخیره‌سازی مدفوع همین حالا نیز ارائه می‌شود. اولین نهاد متمرکز بر این حوزه که شرکتی غیر انتفاعی به نام OpenBiome است، سال ۲۰۱۲ در شهر سامرویل ایالت ماساچوست تأسیس شد. از آن زمان تاکنون چند سازمان دیگر نیز در مناطق مختلف دنیا مراکز مشابهی احداث کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد اکثر این مراکز نمونه‌ی مدفوع را برای پروند هترولوگ و نه اتولوگ ذخیره کرده‌اند. البته این دو روش پیوند به‌طور کامل با هم ناسازگار نیستند.

یانگ‌یو لیو و اعضای تیمش در مقاله‌ی جدیدی گفته‌اند: «اصولاً می‌توان از همان روش غربال‌گری میزبان و جمع‌آوری نمونه‌ی مدفوع با هدف جوان‌سازی میکروبیوم ازطریق پیوند مدفوع به روش اتولوگ استفاده کرد. به‌جای این‌که از صفر شروع کنیم می‌توانیم کاربریِ مراکز فعلی ذخیره‌ی مدفوع را که استانداردهای بالایی دارند تغییر دهیم و از آن‌ها برای پیوند مدفوع اتولوگ استفاده کنیم.»

دانشمندان برای انجام این کار با چالش‌های زیادی مواجه هستند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها پیدا کردن بهترین راهکار برای نگه‌داری طولانی‌مدت از نمونه‌های مدفوع به شکلی مناسب است. اگر دانشمندان موفق شوند این چالش‌ها را پشت سر بگذارند و مردم با ایده‌ی ذخیره‌سازی مدفوع در بانک کنار بیایند، ممکن است در آینده اتفاقات مهمی را در صنعت پزشکی، به‌ویژه در زمینه‌ی درمان بیماری‌ها ازطریق روش اتولوگ شاهد باشیم.

اسکات وایس، همه‌گیرشناس در دانشگاه هاروارد، می‌گوید: «پیوند مدفوع اتولوگ از پتانسیل لازم برای درمان بیماری‌های خودایمنی مثل آسم، ام‌اس، بیماری‌های التهابی روده، دیابت، چاقی مفرط و حتی بیماری قلبی و پیری برخوردار است. ما امیدواریم این مقاله باعث روی کار آمدن کارآزمایی‌های طولانی‌مدتی با تمرکز بر پیوند مدفوع اتولوگ برای جلوگیری از بیماری شود.»

نتایج این مطالعه در مجله‌ی Trends in Molecular Medicine منتشر شده است.