دانشمندانی که نخستین عکس سیاه‌چاله را ثبت کردند، به‌زودی کشفی بزرگ درباره راه شیری اعلام می‌کنند

کمتر از دو هفته‌ی دیگر، رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) قصد دارد اطلاعاتی تازه درباره‌ی کهکشان راه شیری به جهان ارائه کند. هنوز همه‌چیز در حد حدس و گمان است؛ اما براساس آنچه درباره‌ی تلاش‌های اخیرشان می‌دانیم، باید هیجان‌زده باشیم. دانشمندانی که به‌زودی یافته‌های جدیدشان را منتشر خواهند کرد، تیم پروژه تلسکوپ ایونت هورایزن (EHT) هستند؛ همان کسانی که مسئول ثبت نخستین تصویر از سیاه‌چاله در سال ۲۰۱۹ بودند.

پروژه تلسکوپ ایونت هورایزن از سال‌ها پیش مشغول مطالعه‌ی قلب راه شیری، کهکشان خاستگاهمان بوده: محدوده‌ای که به احتمال فراوان میزبان سیاه‌چاله‌ای کلان‌جرم معروف به کمان ای* است. هرآنچه آن‌ها ارائه خواهند کرد، قطعاً کشف بزرگی خواهد بود.

ازآنجا که دانشمندان کنفرانس‌های مطبوعاتی هم‌زمان در سرتاسر جهان برگزار می‌کنند، احتمالاً آنچه قصد معرفی‌اش را دارند، قسمت بعدی لحظه‌ی تاریخی رونمایی نخستین تصویر سیاه‌چاله در سال ۲۰۱۹ خواهد بود.

کنفرانس مطبوعاتی درباره‌ی یافته‌های جدید ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) در ساعت ۱۷:۳۰ به وقت ایران به صورت آنلاین پخش خواهد شد. به‌دنبال آن می‌توانیم شاهد رویدادی دیگر در یوتیوب با حضور ۶ اخترشناس از سرتاسر جهان باشیم. بیانیه‌های مطبوعاتی نیز شامل محتوای سمعی و بصری گسترده خواهد بود. اگر اخترشناسان موفق به ثبت تصویر مستقیم از افق رویداد کمان ای* شده باشند، لحظه‌ای تاریخی رقم خواهد خورد که به هیچ‌وجه نباید از دستش بدهیم.

تصویربرداری از سیاه‌چاله‌ها امری به‌شدت دشوار است؛ زیرا آن‌ها اجرامی به معنای واقعی کلمه نامرئی هستند که تمام تابش الکترومغناطیسی را جذب می‌کنند. تمام آنچه می‌توانیم به دیدنش امید داشته باشیم، افق رویداد است؛ محدوده‌ی بیرونی سیاه‌چاله که در آن نور دیگر توان گریز از نیروهای گرانشی سیاه‌چاله را ندارد.

اما کمان ای* در احاطه‌ی ابری از غبار و گاز است که مطالعه‌ی آن را به‌طور ویژه دشوار می‌کند؛ اگر اخترشناسان از افق رویداد سیاه‌چاله تصویربرداری کرده باشند، عکس ثبت‌شده باید مانند دوناتی درخشان به نظر آید. این دونات درواقع قرص برافزایشی سیاه‌چاله است؛ حلقه‌ای از گاز و غبار که حین سقوط در پرتگاه سیاه‌چاله، تابش شدید از خود ساطع می‌کند.

بیانیه‌ی مطبوعاتی رصدخانه جنوبی اروپا، وعده کشفی «بی‌سابقه» را می‌دهد؛ همان عبارتی که آن‌ها پیش از ارائه‌ی نخستین تصویر مستقیم از سیاه‌چاله در سال ۲۰۱۹ استفاده کردند. سیاه‌چاله‌ای که تیم تلسکوپ ایونت هورایزن رصد کرد، در مرکز کهکشان مسیه ۸۷ است و ۶٫۵ میلیارد برابر خورشید ما جرم دارد. شعاع افق رویداد این سیاه‌چاله تقریباً ۲۰ میلیارد کیلومتر است و در فاصله‌ای واقعا دور قرار دارد.

متخصصان، ثبت مستقیم تصویر از سیاه‌چاله‌ی مرکز کهکشان مسیه ۸۷ را با رصد جرمی یک میلی‌متری از فاصله‌ی ۱۳ هزار کیلومتری مقایسه می‌کنند. کمان ای* با قرارگیری در مرکز کهکشان خودمان، به ما بسیار نزدیک‌تر است. بااین‌حال به‌عنوان سیاه‌چاله‌ای کلان‌جرم، نسبتاً کوچک و فقط تقریبا ۳۱ برابر بزرگ‌تر از خورشید ما است.

سیاه‌چاله‌ی مرکز راه شیری صرفاً بدین دلیل شناسایی‌پذیر است که در مقایسه با سیاه‌چاله‌ی مسیه ۸۷ در فاصله‌ای بسیار نزدیک‌تر به ما قرار دارد. درنتیجه اگر اخترشناسان سرانجام تصویری از افق رویداد این سیاه‌چاله ثبت کرده باشند، قطعاً بی‌سابقه خواهد بود.