دیدگاه‌های ابراهیم رئیسی درباره اینترنت و فضای مجازی

وعده ها و برنامه هایی که نامزدها پیش از برگزاری انتخابات مطرح می کنند، می تواند ابزار مناسبی برای شناخت رویکردهای آنان به مسائل مختلف، سنجش عملکرد و مطالبه از آنها پس از آغاز دوره ریاست جمهوری باشد. اکنون با مشخص شدن نتیجه انتخابات و معرفی «سید ابراهیم رییسی» به عنوان رییس جمهور بعدی کشور، قصد داریم اظهارات و اقدامات مدت اخیر وی نسبت به فضای مجازی را مرور کرده مروری بر برنامه‌های او در این حوزه داریم.

حواشی فیلترینگ ایسنتاگرام و صدور حکم جلب «جاویدنیا»

به گزارش روزنامه اعتماد، «دقیقا همان روزی که حسن روحانی که تنها ۷۴ روز تا پایان دور دوم ریاست جمهوری اش باقی مانده، در یکی از آخرین جلسات هیات دولت با اشاره به اینکه «کاندیداها استراتژی خودشان را برای مردم بگویند، مردم باید بفهمند که این شخص تعاملی است یا تقابلی» و تاکید بر اینکه «باید پرسید که رای مردم فقط در ۲۸ خرداد مهم است یا رای مردم تا ۴ سال آینده و برای هر روز مهم است»، گفت «نه اینکه مثلا امروز چون انتخابات است، بگوییم فضای مجازی عالی است و فردای انتخابات به دنبال فیلتر کردن با دست و پا بگردیم»، نامه ای منتشر شد که نشان می داد دادگستری استان تهران دستور فیلتر کردن اینستاگرام، گوگل پلی، وی پی ان ها و فیلترشکن ها را به مراجع ذی ربط ابلاغ کرد و آنها یک هفته از تاریخ ۲۵ اردیبهشت وقت دارند که این دستورات را اجرایی کنند. پای نامه ای ۹ صفحه ای که توسط یکی از پژوهشگران ایرانی مقیم خارج از کشور منتشر شد، امضای جواد جاویدنیا، معاون قضایی رییس کل دادگستری استان تهران دیده می شد و از شرکت ارتباطات زیرساخت، مدیران همراه اول، ایرانسل و رایتل و شرکت های دارنده پروانه ارائه خدمات دسترسی خواسته بود تا دستورات صادره پالایش فضای مجازی شامل اینستاگرام، گوگل پلی و وی پی ان ها و فیلتر شکن ها را در اسرع وقت اجرا کنند.»

پس از انتشار این در شبکه های اجتماعی و رسانه های مختلف، مرکز رسانه قوه قضائیه به سرعت اعلام کرد همان روزی که این نامه از سوی این فرد صادرشده، از سوی حشمتی رئیس کل دادگستری استان تهران بلااثر شده است. این مرکز همچنین اعلام کرد که اقدام جاویدنیا در نوشتن چنین نامه‌ای یک تخلف اداری و مداخله‌ای خارج از وظایف و اختیارات نامبرده بوده است. بنابراین گزارش، پس از اقدام رئیس کل دادگستری تهران در بلااثر کردن نامه فوق‌الذکر، نامبرده (جاویدنیا) به جهت انجام اقدام غیرقانونی، تحت تعقیب دادسرای انتظامی قضات قرار گرفته است.

رویکرد رییسی به فضای مجازی در سمت رییس قوه قضاییه

برای آَشنایی بیشتر با رویکرد رییسی به نسبت به فضای مجازی می توان به عملکرد وی طی دوران پیش از نامزدی ریاست جمهوری نیز اشاره کرد. سه ماه پس از انتخاب رییسی به سمت ریاست قوه قضاییه، وی با انتشار فراخوانی خطاب به مردم  از آنها خواست در دوره تحول قوه قضائیه مشارکت کنند. وی در بخشی از این فراخوان که در تاریخ 25 خرداد 1398 منتشر شد گفت: «امروزه با گسترش دسترسی‌های ارتباطاتی، فارغ از چارچوبهای سنتیِ خشک و دیوان‌سالارانه، فضای مجازی و رسانه‌های‌ اجتماعی به فرصتی بزرگ برای کم ‌کردن فاصله‌های زمانی و مکانی در ارتباطات و به اشتراک‌گذاری نظرات تبدیل شده است. از این فرصت باید برای دریافت نظرات مردم و نخبگان از «ایده تا بازخورد» به بهترین نحو استفاده کرد.»
در بخشی دیگر اظهار شده بود: « آسیبهای فضای مجازی ــ که در جای خود باید به‌طور جدی دنبال و رفع شود ــ نباید ما مسئولان را دچار خطای محاسباتی کند و موجب شود که خود را از فرصت کم‌نظیر ارتباط با مردم در این بستر محروم کنیم. به‌تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی باید از فرصت باارزش فضای مجازی استفاده کرد و با اطلاع از نظرات و سؤالهای افکار عمومی، یک حضور مؤثر و جریان‌ساز را به‌نفع مردم رقم زد»

سرفصل وعده های انتخاباتی رییسی درباره فضای مجازی

در ادامه تعدادی از مهم ترین رویکردهای ابراهیم رییسی نسبت به فضای مجازی را که در سخنرانی ها و صحبت های وی در بخش های مختلف منتشر شده است ذکر می شود:

• امروز اینترنت به حق مردم تبدیل شده و مسائل آموزشی و اقتصادی و تحقیق و پژوهش در اقصی نقاط کشور در بستر فضای مجازی انجام می‌شود.
• باید استفاده از اینترنت برای دهک‌های پایین رایگان شود.
• دولت آینده زیرساخت‌های لازم برای تامین اینترنت در کشور را کامل می‌کند.
• با اشاره به امکان درآمدزایی از طریق اینترنت) چرا نگذاریم مردم در فضای مجازی اشتغال داشته باشند؟
• یک خانم خانه‌دار که آشپزی می‌کند یا یک معلم که تولید محتوا انجام می‌دهد، باید سهم خود را از کاری که انجام می‌دهد ببرد.
• امروز هند به اندازه درآمد نفتی ما از اینترنت سود اقتصادی می‌برد و دولت مردمی برای درآمدزایی مردم از اینترنت برنامه‌های روشنی دارد.

رییسی در برنامه های انتخاباتی خود درباره فضای مجازی چه گفت؟

در مجموعه صحبت هایی که در ماه های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری به نقل از ابراهیم رییسی و با موضوعات فضای مجازی، اینترنت و فیلترینگ مطرح شد، به موضوعات مختلفی اعم از «اینترنت ارزان»، «تقویت زیرساخت های اینترنتی»، «اشتغال زایی و کسب درآمد از اینترنت» و … اشاره شد. وی همچنین فضای مجازی را بهترین ابزار برای نظارت مردم بر دولت و مسئولان خواند.

1. فضای مجازی و نظارت ملت بر دولت

در گفتگوهای انتخاباتی اخیر، سید ابراهیم رییسی نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به سوال دانشجویی درباره دیدگاهش درخصوص فضای مجازی اظهار کرد: فضای مجازی بهترین ظرفیت برای نظارت ملت بر دولت است. رییسی ادامه داد: اینترنت و فضای مجازی از مهمترین ساخته‌های بشر است که با سرعتی بیش از دیگر اختراعات و ابداعات لایه‌های زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است. وی با اشاره به گسترش ارتباطات در جهان امروز گفت: زیرساخت‌های فضای مجازی باید متناسب با گستره آن توسعه یابند و در صورت اعتماد مردم این کار در دولت آینده پیگیری خواهد شد.

2. تاکید بر اهمیت فضای مجازی در اشتغال زایی

نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در عین حال افزود: فضای مجازی یک فضای مهم برای کار و درآمدزایی است و امروز هند و پاکستان به اندازه پول نفت برخی کشورها از اقتصاد فضای مجازی درآمد کسب می‌کنند. وی با اشاره به فعالیت زنان و مردان در تولید محتوا در فضای مجازی گفت: امروز می‌بینیم یک معلم بسته آموزشی ایجاد می‌کند یا یک خانم خانه دار آموزش آشپزی می‌دهد اما درآمد آن به جیب دیگران می‌رود. عدالت ایجاب می‌کند تا سازوکاری طراحی کنیم که درآمد حاصل از این نوع اشتغال به کسانی برسد که در این حوزه فعالیت دارند. نامزد انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم با اشاره به فقدان زیرساخت‌های لازم برای توسعه و تقویت فضای مجازی گفت که دولت آینده تأمین زیرساخت‌ها و اجرا طرح‌هایی چون تخصیص اینترنت تخصصی به اقشار خاص را پیگیری می‌کند.

3. اینترنت ارزان و رایگان

رئیس قوه قضائیه همچنین در فواصل مختلف و به فراخور موضوع، نظراتی درباره موضوع فضای مجازی داشته که جدیدترین نظرات وی مربوط به فعالیتهای انتخاباتی در ماه اخیر است: «او روز 15 خرداد در گفتگویی رادیویی در پاسخ به سوالی درباره برنامه دولت برای عرضه اینترنت رایگان گفت: اینترنت و فضای مجازی مانند برق و تلفن از مهم‌ترین ساخته‌های دست بشر است که زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. البته سرعت و گستره فراگیری اینترنت نسبت به دیگر ساخته‌های بشری بیشتر است و امروز می‌بینیم که بسیاری از امور زندگی شهری و روستایی و باسواد و بی‌سواد و زن و مرد و پیر و جوان و کودکان در فضای سایبری انجام می‌شود.» وی ادامه داد: برخی اقشار در جامعه امکان پرداخت هزینه اینترنت را ندارند و ما برای تأمین نیازها و تسهیل دسترسی آنها به اینترنت و فضای سایبر، یک میزان حداقلی از اینترنت را به صورت رایگان ارائه می‌دهیم. وی در بخشی دیگر اظهار کرد : در صورت اعتماد مردم برای تقویت اقتصاد فضای مجازی حداقل اینترنت را برای دهک‌های پایین جامعه رایگان خواهم کرد.

4. تقویت زیرساخت های ارتباطی

وی همچنین تصریح کرده بود که: « در کشور زیرساخت‌های اینترنت و فضای مجازی ضعیف است در حدی که در ادارات و سازمان ها، دانشگاه‌ها و حتی بازی بچه‌ها در فضای مجازی دچار مشکل است. باید قسمتی از اینترنت به صورت ویژه و تخصصی برای دانشجویان و دانشگاه‌ها و استادان ایجاد شود تا بتوانند بهره‌های خاص خود را ببرند.»