پلتفرم‌های خدمات و معاملات رمز ارز که این روزها در ایران و جهان بیشتر بر بستر آنلاین فعالیت میکنند به یکی از مهم‌ترین ارکان بازار ارزهای رمزنگاری تبدیل شده‌اند. با این حال یک اشتباه رایج در نامگذاری آنها وجود دارد که ممکن است سیاستمداران، قانونگذاران یا افراد تازه‌کار این حوزه را به دچار خطای برداشت کند.
شاید تا کنون عنوان صرافی آنلاین، صرافی ارز دیجیتال یا صرافی رمز ارز به گوشتان خورده باشد. اما در واقع اینجا منطور از صرافی، پلتفرم‌ها، اپلیکیشن‌ها یا وبسایت‌هایی هستند که به کاربران خدماتی در زمینه معاملات رمز ارزها می‌دهند.
کارشناسان اعتقاد دارند این پلتفرم‌ها، صرافی نیستند و اطلاق عنوان صرافی برای آنها درست نیست.
تفاوت عملکرد و ماهیت
ثمین موتمن‌فر، کارشناس فناوری و فعال حوزه رمز ارزها در زمینه تفاوت صرافی‌های سنتی با صرافی‌های رمز ارز می‌گوید: «بهتر است برای پلتفرم‌های معاملات و خدمات رمز ارزها از عبارت صرافی استفاده نکنیم، چون با توجه به اینکه ماهیت رمزارز تکنولوژی محور، از پیشرفته‌ترین مباحث فناوری تشکیل شده و معاملات آن و همچنین ایجاد بسترهای کبف پول، نیازمند دانش فنی و زیرساخت‌های پیشرفته است، از این رو عملکرد این ۲ با هم کاملا متفاوت وبده و هرگز نمی‌توانند در یک رسته کسب و کاری قرار بگیرند.»
موتمن‌فر ادامه می‌دهد: «در پلتفرم‌های آنلاین رمزارزها کاربران با دسترسی لحظه‌ای به قیمت کوین‌ها و توکن‌ها، امکان تعامل با ارزهای دیجیتال و رمزنگاری‌شده را دارا هستند و این ساده‌ترین راه برای وارد شدن به دنیای رمز ارزهاست.»
این فعال حوز رمز ارز می‌گوید: «پلتفرم‌های خدمات رمز ارز امکان مبادله رمز ارزها، خرید و فروش کوین و تبدیل پول به رمز ارز یا برعکس آنرا را فراهم میکنند. فعالیت در این پلتفرم‌ها اساسا مشابه فعالیت در پلتفرم‌های بورس است. تنها تفاوت آنها این است که معامله‌گران در بازار بورس دارایی یا سهم خرید و فروش میکنند تا از تغییر قیمت‌ها به سود برسند، در حالی که در پلتفرم‌های رمز ارزی، معمولا معامله‌گران از نرخ‌های متغیر ارزهای دیجیتال سود به دست می‌آورند.»
ثمین موتمن‌فر می‌گوید: «صرافی‌های سنتی با ارزها و مسکوکات غیردیجیتال مثل دلار و طلا سر و کار دارند و تجربه نشان داده که آنها نمی‌توانند وارد دنیای تخصصی و فناوری‌محور پلتفرم‌های مرتبط به رمز ارزها شوند. همانطور که یک آژانس تاکسی تلفنی (هرچند معتبر و خوب) احتمالا نمی‌تواند وارد دنیای تخصصی تاکسی‌های آنلاین شود.»
این کارشناس و نویسنده حوزه فناوری اعتقاد دارد: «در قانونگذاری و مباحث رگولاتوری نیز نباید پلتفرم‌های خدمات و معاملات رمز ارزها را هم صنف با صرافی‌های سنتی در نظر بگیریم و نهادها و اتحادیه‌های صنفی آنها باید از جنس خودشان باشند تا بتوانند به درستی این حوزه را مدیریت کنند.»
ثمین موتمن‌فر پیشنهاد می‌کند اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی تحت کمیته‌های تخصصی برای اموری مثل مجوز برای پلتفرم‌های خدمات و معاملات ارزهای دیجیتال وارد عمل شود.
انواع صرافی‌های سنتی و نهادهای ناظر
پارسا شیخ‌زاده یکی دیگر از فعالان حوزه رمز ارزها می‌گوید: «صرافی‌های سنتی به اصطلاح رایج در دو نوع اول و دوم فعالیت میکنند؛ نوع اول صرافی‌هایی هستند که صرفا به خرید و فروش نقدی ارز غیردیجیتال مثل دلار، لیر و یورو و مسکوکات طلا و نقره مبادرت میکنند و صرافی‌های نوع دوم علاوه‌بر این خرید و فروش‌ها به امور انتقال ارز مثل حواله ارزی و فعالیت‌های مشابه با بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری می‌پردازند.»
شیخ‌زاده ادامه می‌دهد: «در اصل بخاطر سر و کار داشتن این صرافی‌ها با بانک‌ها و موسسات مالی آنها نیاز به نظارت نهادهایی مثل بانک مرکزی دارند. حتی صرافی‌های نوع اول اجازه فعالیت در زمینه انتقال یا حواله ارزی ندارند.»
این فعال حوزه رمز ارز می‌گوید: «بر اساس قوانین داخلی و بخاطر پیچیدگی‌های خاص بازارهای ارزهای دیجیتال، نهادهای صنفی صرافی‌های سنتی مناسب فعالیت‌های صنفی برای صرافی‌های رمز ارزی نیستند.»
شیخ زاده ادامه می‌دهد: «روش کار صرافی‌های ارز دیجیتال متفاوت است و کاربران آنها به صورت آنلاین و برای خرید و فروش ارزهای رمزنگاری شده فعالیت میکنند. ماهیت فعالیت در این پلتفرم‌ها با خرید و فروش ازر غیردیجیتال کاملا متفاوت است. به همین دلیل پلتفرم‌های خدمات رمز ارز نیاژمند ایجاد زیرساخت‌های فناورانه پیشرفته و غیرقابل نفوذ از نظر امنیت فضای مجازی نیز هستند.»
این فعال حوزه ارزهای دیجیتال اضافه می‌کند: «در یک پلتفرم معاملات ارز دیجیتال شاید تا صدها نفر مشغول به کار تخصصی باشند اما یک صرافی سنتی ارز غیردیجیتال با چند متصدی هم می‌تواند اداره شود. این دقیقا مشابه آن است که یک بستر فنی انجام معاملات بازار بورس، در اختیار یک صرافی سنتی ارز غیردیجیتال قرار گیرد.»
شیخ‌زاده تاکید می‌کند که به دلیل فعالیت تخصصی حوزه رمزارزها و عدم ارتباط و آشنایی فعالان صرافی‌های سنتی با این حوزه، نوع نگاه، نظارت، قانونگذاری و فعالیت صنفی هرگز نمی‌تواند مشترک باشد.
