آینده پردازش در فضا: گوگل و اسپیس‌ایکس مراکز داده را به مدار زمین می‌برند

پروژه «سان‌کچر» گوگل: یادگیری ماشین در مدار زمین

«ساندار پیچای»، مدیرعامل گوگل، در پادکست تخصصی این شرکت از برنامه‌ای بلندپروازانه با نام «پروژه سان‌کچر» خبر داد. بر اساس این طرح، گوگل قصد دارد فرآیندهای پیچیده یادگیری ماشین را با بهره‌گیری از انرژی خورشیدی نامحدود در فضا انجام دهد. پیچای این ایده را در نگاه اول شبیه به داستان‌های علمی-تخیلی توصیف کرد، اما تأکید کرد که با توجه به رشد تصاعدی نیاز به محاسبات، این مسیر می‌تواند تنها راه‌حل منطقی برای آینده باشد. گوگل برنامه‌ریزی کرده تا سال ۲۰۲۷ نخستین تراشه‌های پردازشی تخصصی هوش مصنوعی خود (TPU) را در مدار زمین مستقر کند؛ اقدامی که پیچای از آن به عنوان یک «تیراندازی به ماه» استراتژیک یاد می‌کند.
 

ایلان ماسک و چشم‌انداز استارشیپ برای دیتاسنترهای فضایی

در سوی دیگر، «ایلان ماسک»، مدیرعامل اسپیس‌ایکس، از قابلیت‌های موشک‌های «استارشیپ» برای انتقال زیرساخت‌های محاسباتی به فضا سخن گفته است. به ادعای وی، این موشک‌ها قادر خواهند بود سالانه ماهواره‌هایی با توان پردازشی معادل ۳۰۰ تا ۵۰۰ گیگاوات را در مدار قرار دهند.

این رقم در مقایسه با کل ظرفیت کنونی دیتاسنترهای سراسر جهان ــ که طبق گزارش «گلدمن ساکس» حدود ۵۹ گیگاوات برآورد شده ــ حکایت از تحولی بنیادین دارد. ماسک با اشاره به پیش‌بینی دوبرابر شدن تقاضای جهانی برق تا سال ۲۰۵۰، هشدار داده که زیرساخت‌های زمینی دیگر پاسخ‌گوی نیازهای فزاینده صنعت فناوری نخواهند بود.
 

حمایت گسترده از چرخش به سمت فضا

این جریان تنها به گوگل و اسپیس‌ایکس محدود نمی‌شود. چهره‌های شاخصی مانند «جف بزوس» (آمازون)، «سم آلتمن» (OpenAI) و «مارک بنیوف» (Salesforce) نیز از ضرورت جستجوی راه‌حل‌های فراتر از زمین حمایت کرده‌اند.

سم آلتمن در یکی از مصاحبه‌های خود به طرح‌هایی نظیر «کره دایسون» اشاره کرده و خواستار تحقق رویای دسترسی نامحدود به انرژی ستاره‌ای شده است.

مارک بنیوف نیز فضای خارج از جو را «مقرون‌به‌صرفه‌ترین مکان برای استقرار دیتاسنترها» خوانده و دلیل آن را دسترسی دائمی به انرژی خورشیدی، حذف نیاز به سیستم‌های پشتیبان باتری و بهره‌گیری از سرمای طبیعی فضای عمیق برای خنک‌سازی سرورها عنوان کرده است.
 

تحلیل پایانی: عصر جدید رقابت، در آستانه فراتر از زمین

به نظر می‌رسد صنعت فناوری در آستانه گذار به عصر تازه‌ای قرار گرفته است؛ عصری که در آن رقابت اصلی نه تنها بر سر توسعه الگوریتم‌های پیشرفته، بلکه بر سر دستیابی به منابع انرژی نامحدود در فضا و ایجاد زیرساخت‌های پردازشی در مدار زمین متمرکز خواهد بود. موفقیت این پروژه‌ها می‌تواند علاوه بر حل چالش انرژی، جغرافیای دسترسی به فناوری‌های پیشرفته را نیز برای همیشه تغییر دهد.