چرا تصحیح خودکار آیفون از کار افتاد؟ نقش پنهان هوش مصنوعی در خطاهای جدید اپل

به گزارش دیتاسنتر من، این نارضایتی‌ها تنها در شبکه‌های اجتماعی بازتاب نیافته، بلکه بسیاری از کاربران با تصور اینکه مشکل به دستگاه آن‌ها محدود می‌شود، مستقیماً با پشتیبانی اپل تماس گرفتند. در نتیجه، حجم قابل توجهی از شکایات در انجمن‌های کاربران و بخش پشتیبانی فنی این شرکت به ثبت رسیده است.

اما پرسش اصلی این است که چرا ناگهان سیستم تصحیح خودکار در دستگاه‌های اپل از کار افتاده است؟ آیا این مشکل ممکن است در سایر سیستم‌ها و برندها نیز تکرار شود یا مختص محصولات اپل است؟
 

سازوکارهای گوناگون با هسته‌ای مشابه

یان پدرسن، از متخصصان پیشین مایکروسافت و از پیشگامان فناوری تصحیح خودکار، بر این باور است که سیستم‌های متنوعی برای این منظور توسعه یافته‌اند و بدون دسترسی به کدهای درونی اپل، نمی‌توان با اطمینان گفت این شرکت از چه مکانیسمی استفاده می‌کند.

کنت چرچ، زبان‌شناس محاسباتی که در دهه ۱۹۹۰ از پیشگامان توسعه فناوری‌های اولیه تصحیح خودکار بود، نیز با این دیدگاه موافق است و می‌گوید: «اپل به شکل کم‌نظیری از اسرار خود محافظت می‌کند؛ این شرکت در حفظ محرمانگی فناوری‌هایش از بهترین‌هاست.»

با وجود این ابهام، به‌نظر می‌رسد سیستم تصحیح خودکار اپل در اصل از همان منطق مشترکی بهره می‌برد که سایر سیستم‌های مشابه بر پایه آن عمل می‌کنند. این سیستم‌ها ترکیبی از آمار، یادگیری زبان‌شناسی رایانه‌ای و تحلیل زمینه گفتار را به کار می‌گیرند تا بتوانند معنای محتوا و احتمالات استفاده از واژه‌ها را تشخیص دهند.

به بیان ساده‌تر، تصحیح خودکار الزاماً معنای دقیق واژه‌ها را درک نمی‌کند، اما با تحلیل زمینه، می‌تواند حدس بزند کاربر قصد دارد چه کلمه‌ای بنویسد. برای نمونه، اگر واژه‌ای اشتباه تایپ شود اما از نظر تلفظ یا ساختار به واژه‌ای درست شباهت داشته باشد، سیستم با توجه به متن پیرامون، گزینه‌ای را پیشنهاد می‌کند که از نظر معنایی با محتوا سازگارتر است.

از بررسی املای ساده تا مدل‌های زبانی هوشمند

سیستم‌های تصحیح خودکار در واقع تکامل‌یافته‌ همان سیستم‌های ابتدایی بررسی املای دهه ۱۹۷۰ میلادی هستند که نخستین‌بار در سیستم‌عامل یونیکس (Unix) معرفی شدند. در آن زمان، سیستم با تطبیق متن با یک فرهنگ لغت داخلی، فهرستی از کلمات دارای خطای املایی را نمایش می‌داد، بدون آنکه به معنای جمله یا بافت کلی توجهی داشته باشد.

چرچ که در آزمایشگاه‌های «بل» بر روی این پروژه کار می‌کرد، می‌گوید: «نخستین گام من، دریافت مجوز استفاده از فرهنگ لغت‌های بریتانیایی بود.» این فرهنگ لغت‌ها، نخستین مجموعه داده‌هایی بودند که سیستم‌های رایانه‌ای برای آموزش و بهبود بررسی املا از آن‌ها استفاده کردند.

با رشد توان پردازشی رایانه‌ها، نسل جدیدی از سیستم‌های اصلاح‌کننده به نام اِن‌گرام (N-gram) ظهور کرد. این فناوری، تحلیل آماری را با بررسی زبانی ترکیب می‌کرد و با محاسبه احتمال تکرار یک واژه در بافت‌های مختلف، می‌توانست پیشنهادهای دقیق‌تری ارائه دهد؛ همان پیامی که کاربران بعدها در موتور جست‌وجوی گوگل با عنوان «آیا منظورتان این بود؟» مشاهده کردند.
 

از دوران پیش‌هوش مصنوعی تا عصر یادگیری عمیق

فناوری N-gram تا مدت‌ها پیشرفته‌ترین ابزار تصحیح متون به‌شمار می‌رفت، تا اینکه ظهور هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی عمیق (Deep Language Models) فصل تازه‌ای رقم زد.

در نسل جدید سیستم‌های تصحیح خودکار، به‌جای مقایسه واژه‌های تایپ‌شده با فرهنگ لغت، مدل‌های زبانی مبتنی بر هوش مصنوعی از میلیاردها واژه و جمله واقعی در متون گوناگون برای پیش‌بینی واژه‌ی بعدی استفاده می‌کنند. این تحول باعث شد تصحیح خودکار از یک ابزار صرفاً لغوی، به یک سیستم پیش‌بینی زبانی هوشمند تبدیل شود.

بر اساس بیانیه‌ای که اپل در اختیار روزنامه گاردین قرار داد، این شرکت اکنون از مدل زبانی اختصاصی خود استفاده می‌کند که به‌صورت محلی درون دستگاه‌های اپل تعبیه شده است و داده‌های کاربر را به فضای ابری ارسال نمی‌کند.

فناوری پیچیده‌تر از یک ابزار تصحیح

بیانیه اپل تأکید می‌کند که فناوری کنونی تصحیح خودکار این شرکت، صرفاً یک ابزار زبانی نیست، بلکه از زیرساخت هوش مصنوعی چندلایه بهره می‌برد که عملکردی فراتر از اصلاح تایپ دارد. با این حال، همانند بسیاری از فناوری‌های اپل، جزئیات فنی این سیستم محرمانه باقی مانده و هیچ منبع رسمی درباره ساختار دقیق آن اطلاعاتی منتشر نکرده است.

به‌بیان دیگر، می‌توان گفت اپل نسخه‌ای کوچک از یک چت‌بات هوشمند مشابه ChatGPT را درون سیستم‌عامل خود قرار داده است که وظیفه‌ پیش‌بینی و تصحیح خودکار واژه‌ها را بر عهده دارد.

به گزارش دیتاسنتر من، در پاسخ به پرسش گاردین درباره مشکلات اخیر، اپل اعلام کرده است که اختلال فعلی ناشی از نقص نرم‌افزاری در صفحه‌کلید است و ارتباطی به مدل زبانی یا مکانیسم هوش مصنوعی ندارد. به گفته این شرکت، تیم فنی در حال بررسی و رفع این خطا از طریق به‌روزرسانی نرم‌افزاری است.