چرا شیشه و پلاستیک گریبان‌گیر گوشی‌های اندرویدی شده‌اند؟ دلیل استفاده‌نکردن از مواد باکیفیت‌تر چیست؟

یکی از ویژگی‌های رشک‌برانگیز آیفون در سال‌های اخیر بهره‌مندی از بدنه‌ای از جنس استیل ضدزنگ بوده است؛ اما گوشی‌های اندرویدی درنهایت از موادی مثل آلومینیوم یا شیشه استفاده می‌کنند. این در حالی است که مواد باکیفیت و مقاوم و ممتاز فراوانی وجود دارد که به‌راحتی می‌توان از آن‌ها در ساخت بدنه‌ی گوشی استفاده کرد. به‌راستی چرا تقریباً تمامی گوشی‌های هوشمند اندرویدی از مواد نه‌چندان جذابی مثل پلاستیک و شیشه و آلومینیوم استفاده می‌کنند؟ وب‌سایت androidpolice برای بررسی این سؤال با کیندر لیو، مدیرعامل و رئیس بخش تحقیق‌وتوسعه‌ی شرکت وان پلاس، گفتگو کرده است.

ازآنجاکه وان پلاس از طیف گسترده‌تری از مواد مختلف در ساخت محصولاتش استفاده کرده است، تجربه‌ی بیشتری در این زمینه دارد. این شرکت طی فعالیت کمتر از ده‌ساله‌اش، محصولاتی از جنس پلاستیک، شیشه، آلومینیوم، فایبرگلاس، چوب، سرامیک، کبالت و یاقوت تولید کرده و همین عامل به آن‌ها بینش وسیع‌تری درباره‌ی مزایا و معایب استفاده از مواد ممتاز داده است تا همه چیز را در قیمت تمام‌شده خلاصه نکنند. جالب است که بعضی از مواد ممتاز و گران‌قیمت مذکور مزایا و معایب مخصوص به خودشان را دارند.

چرا گوشی اندرویدی استیل نداریم؟

بررسی‌مان را از جنس استیل و دلیل به‌کارنرفتنش در اندرویدی‌ها آغاز می‌کنیم. برای استفاده‌نکردن از استیل در گوشی‌های پرچم‌دار اندرویدی دلیل خوبی وجود دارد و همه چیز به قیمت مربوط نیست. نه وان پلاس و نه سامسونگ با افزایش قیمت محصولات تولیدی خود غریبه نیستند و به‌گفته‌ی لیو، دلیل دیگری برای بی‌بهرگی گوشی‌های اندروید از استیل وجود دارد و آن هم وزن است. این مشکلی نیست که بتوان به‌راحتی آن را حل کرد؛ زیرا تفاوت‌های مهمی در پلتفرم و انتظارات مشتریان وجود دارد.

توجه داشته باشید که گوشی‌های آیفون درمقایسه‌با رقبای اندرویدی‌ خود باتری‌های کوچک‌تری دارند که دلایل متعددی دارد؛ ولی به‌طور خلاصه، اپل کنترل بیشتری روی نرم‌افزار و سخت‌افزار محصولاتش دارد و محدودیت‌های بیشتری روی فعالیت اپلیکیشن‌ها اِعمال می‌کند که از بین آن‌ها می‌تواند به جلوگیری فعالیت اپلیکیشن‌ها در پس‌زمینه اشاره کرد؛ بنابراین، آیفون‌ها به انرژی کم‌تری نیاز دارند و این تجربه‌ای است که کاربران آیفون 11 پرو مکس و 12 پرو مکس آن را تصدیق می‌کنند. بسیاری از کاربران معتقدند تنها با یک‌بار شارژ ساعت‌ها و شاید روزها! بتوان از پرچم‌دارهای غول‌پیکر آیفون استفاده کرد. این درحالی است که ظرفیت باتری آیفون 12 پرو مکس تنها ۳۶۷۸ میلی‌آمپرساعت است که درمقایسه‌با باتری همتایان اندرویدی ظرفیتی معمولی و حتی ناچیز به‌شمار می‌رود. ظرفیت باتری اکثر گوشی‌های پرچم‌دار اندرویدی بسیار بیشتر است و امروزه به‌طور میانگین به ۴۵۰۰ میلی‌آمپرساعت می‌رسد.

گوشی‌های اندرویدی به‌دلیل تفاوت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، به باتر‌های بزرگ‌تری نیاز دارند که قطعاتی سنگین‌اند. استیل ضدزنگ نیز درمقایسه‌با آلومینیوم وزن بسیار بیشتری دارد و این مشکل را پیچیده‌تر می‌کند.

وزن آیفون 12 پرو مکس حدود ۲۲۸ گرم است که وزن چشمگیری است و حتی برای بعضی بسیار سنگین محسوب می‌شود. گوشی‌سازان اندرویدی ترجیح می‌دهند از باتری‌های بزرگ‌تر با عمر طولانی‌تر استفاده ‌کنند که در مدل‌های پرچم‌دار بزرگ به وزنی در حدود ۲۰۰ گرم می‌رسد.

لیو می‌گوید پیش‌تر، استفاده از استیل در محصولات وان پلاس بررسی شده است؛ ولی پس از درنظرگرفتن عوامل متعدد، سرانجام در وان پلاس 9 از آلیاژ آلومینیوم استفاده شد که وزن و ضخامتی کم‌تر دارد.

سرنوشت نمایشگرهای یاقوت کبود چه شد؟

یکی از قابلیت‌هایی که حتی اپل هم هنوز از آن استفاده نکرده است، نمایشگر یاقوتی است. بهره‌گیری از نمونه‌های مختلف گوریلا گلاس و گلس ویکتوس استاندارد طلایی گوشی‌های امروزی است که در دهه‌‎ی اخیر رایج بوده است؛ اما نباید آن را مقاوم‌ترین ماده‌ی موجود بدانید.

مدت‌ها است سفایر یا یاقوت کبود در ساعت‌های گران‌قیمت برای مقاوم‌سازی هرچه بیشتر صفحه‌شان به‌کار می‌رود و اخیراً نیز استفاده از آن در بعضی قطعات گوشی‌های هوشمند مثل پوشش لنز دوربین رایج شده است که البته درباره‌ی خلوص و به‌کار رفتن‌شان در گوشی‌ها سؤالاتی وجود دارد. سفایر بسیار مقاوم است و دربرابر خط‌‌وخش مقاومت زیادی نشان می‌دهد. بااین‌حال، برخلاف انتظارات، به جز محصولات کم‌تر شناخته‌شده‌ای مثل Kyocera، سفایر در دنیای گوشی‌های هوشمند رواج چندانی نیافته است.

به‌گفته‌ی رئیس بخش تحقیق‌وتوسعه‌ی وان پلاس، این اتفاق دلایل مختلفی دارد که یکی از آن‌ها قیمت است:

پوشش سفایر نه‌تنها در صنعت امروز محدود است؛ بلکه قیمت بسیار گرانی هم دارد، به‌ویژه برای نمایشگرهای بزرگ که سطح بسیار چشمگیری دارند. بنابراین، نمایشگرهای یاقوتی فعلاً برای دستگاه‌های کوچک‌تر مثل ساعت و لنز دوربین مناسب‌اند.

مشکل یادشده به نحوه‌ی تولید یاقوت کبود باز می‌گردد؛ سفایر به‌شکل صفحه‌ی گوشی‌ هوشمند و بدون ایراد و اعواج از زمین استخراج نمی‌شود؛ بلکه باید آن‌ را تولید کرد.

یاقوت کبود صنعتی در آزمایشگاه تحت شرایط بسیار دشواری از آلومینیوم اکسید تولید می‌شود و فرایند ساخت کُندی دارد. ابتدا، مواد تشکیل‌دهنده در دمای فوق‌العاده بالایی ذوب می‌شوند و از تکه‌ای کریستال یاقوت برای تحریک تشکیل سفایر استفاده می‌شود. سپس، سفایر با سرعت بسیار کندی در اطراف آن ایجاد می‌شود. شاید این کار آسان به‌نظر برسد؛ ولی کوچک‌ترین تغییرات دمایی می‌تواند سرعت تشکیل را تحت تأثیر قرار دهد یا حتی محصول نهایی را خراب کند. درنهایت، توده‌ای از یاقوت کبود به نام boule تشکیل می‌شود که پیش‌بینی ابعاد آن دشوار است که امکان استخراج لایه‌ای به‌اندازه‌ی نمایشگر گوشی‌های هوشمند را بسیار سخت می‌کند.

تولید هر محصولی با چنین فرایند سختی به‌معنی قیمت گزاف آن خواهد بود و درحال‌حاضر استفاده از سفایر در گوشی‌های هوشمند به صرفه نیست. بااین‌حال، قیمت تنها دلیل به‌کارنرفتن سفایر در گوشی‌ها نیست.

سفایر دو عیب دیگر نیز دارد: اولاً، این ماده اندکی از شیشه کِدِرتر است که هنگام استفاده در محیط‌های خارجی و نیاز به نور بیشتر، اهمیت زیادی دارد. به‌گفته‌ی لیو، ضریب انتقال نور یاقوت کبود حدود ۸۸ درصد و از شیشه ۹۲درصد است که باوجود تفاوت اندک، عدد چشمگیری است. همچنین، یاقوت کبود از بعضی نظرها از گوریلا گلاس ضعیف‌تر است:

افزون‌براین، اگرچه کریستال سفایر سختی و ضدخشی زیادی دارد، نسبتاً شکننده است و دربرابر ضربه به صفحه حساس است. به همین دلیل، صنعت گوشی‌سازی فعلاً تمایل بیشتری به استفاه از شیشه در نمایشگر گوشی‌های هوشمند دارد.

شاید سفایر سخت‌تر باشد؛ ولی احتمال شکستن گوریلا گلاس در زمان سقوط گوشی کم‌‍تر است. کدامیک مهم‌تر است؟ خش یا صفحه‌ی شکسته؟

چرا نقش سرامیک و تیتانیوم کم رنگ است؟

درحالی‌که شرکت Essential گوشی PH-1 را از جنس سرامیک و تیتانیوم ساخته است، این مواد در صنعت گوشی‌های هوشمند چندان رواج ندارند و صرفاً هرازگاهی مدل خاصی از یک گوشی با قطعات سرامیکی عرضه می‌شود. این مورد در گوشی وان پلاس X هم دیده شد و گوشی می 11 اولترا نیز اخیراً از مواد سرامیکی در قسمت پشتی استفاده کرده است؛ ولی ماده‌ی مذکور می‌تواند استفاده‌ای فراتر از این‌ها داشته باشد.

اگرچه واژه‌ی سرامیک چندان دقیق نیست و به مواد مختلفی اطلاق می‌شود، مزایای متعددی برای آن ذکر شده است. درحالی‌که شرکت‌ها علاقه‌ای به بیان جزییات ترکیبات سرامیکی ندارند، لیو می‌گوید گوشی‌هایی مثل وان پلاس X که از بدنه‌ی سرامیکی استفاده می‌کنند، درمقایسه‌با شیشه درجه‌ی سختی بالاتری دارند. باوجود این، مزایای سرامیک فراتر از ظاهر زیباتر و جنس مقاوم‌تر است. این ماده بافت صاف‌تر و صیقلی‌تر و انعکاس‌های درخشان‌تر و جذاب‌تری نیز دارد.

بااین‌حال، سرامیک محدودیت‌های زیادی دارد. با استفاده از شیشه و فلز می‌توان تقریباً گوشی‌ها را با هر رنگی تولید کرد؛ ولی به‌گفته‌ی لیو، درحال‌حاضر سرامیک صاف و صیقلی را می‌توان در دو رنگ سفید و مشکی تولید کرد و جلوه‌های بصری قابل استفاده آن نیز به اندازه‌ی شیشه نیست. این چیزی است که می‌توان با نگاه به گذشته آن را تأیید کرد: معمولاً گوشی‌های سرامیکی رنگ‌های کسل‌کننده‌تری داشته‌اند. شاید تنها استثنا را بتوان گوشی Essential PH-1 با رنگ آبی اقیانوسی دانست که به کمک فلز مس از بدنه‌ای سرامیکی با رنگ آبی خیره‌کننده‌ای بهره‌مند است.

وان پلاس قصد دارد برای به‌کارگیری سرامیک در گوشی‌هایش روش‌های جدیدی پیدا کند و ماده‌ی مذکور چندان با گوشی‌های هوشمند غریبه نیست و می‌توان محصولاتی را از این جنس در بازار پیدا کرد که البته فعلاً خیلی زیاد نیستند.

همچنین، تیتانیوم هم مثل سایر مواردی که در مقاله‌ی حاضر بررسی می‌کنیم از آلومینیوم گران‌تر است؛ ولی دلیل استفاده‌نشدنش تنها به قیمت باز نمی‌گردد؛ به‌دلیل مقاومت و دوام بالای این ماده، کارکردن با آن خیلی سخت است.

بااین‌حال، اکنون شرایط کمی متفاوت از گذشته است. تیتانویم تولیدشده با روش پخت لیزری (Laser-sintered) می‌تواند در ابعاد دقیقی تولید شود و سختی‌های تیتانیوم مذاب و قالب‌گیری را ندارد؛ ولی بازهم به پرداخت نیاز دارد. به‌گفته‌ی یکی از متخصصان، تیتانیوم پخت لیزری از آلومینیوم و استیل سخت‌تر است و قطعات هندسی پیچیده‌تری دارد؛ اما به‌دلیل قیمت‌تمام‌شده‌ی بیشتر، امکان استفاده‌ی انبوه در محصولات مختلف را ندارد. لیو می‌گوید زمان لازم برای فرآوری تیتانیوم دو تا سه برابر آلیاژ آلومینیوم است که به معنی افزایش قیمت نهایی است.

آیا استفاده از کبالت ممکن است؟

مواد بادوام و مقاوم به تیتانیوم و سرامیک و استیل محدود نیستند. فلزهای خاصی مثل آلیاژهای برپایه‌ی کبالت نیز درجه‌ی سختی و قدرت بالایی دارند و دربرابر خوردگی و سایش مقاوم‌اند که در بعضی از ساعت‌های گران‌قیمت می‌توان آن را مشاهده کرد. وان پلاس نیز مدلی خاص از ساعت هوشمند جدیدش به نام وان پلاس واچ را با بدنه‌ای از جنس کبالت عرضه کرده است و لیو می‌تواند در این زمینه هم حرفی برای گفتن داشته باشد.

کبالت ویژگی‌های مقاومتی و سختی کاملی دارد و برای وان پلاس واچ ماده‌ای عالی است؛ ولی فرایند ساخت آن کمی دشوار است. ابزارهایی که برای تولید آلیاژ کبالت استفاده می‌شوند عمر کوتاه‌تری درمقایسه‌با استیل دارند. درحال‌حاضر، اکثر تولیدکنندگان تجربه‌ی ناچیزی در زمینه‌ی ساخت آلیاژ کبالت دارند. همچنین، اِعمال فرایندهایی مثل پولیش روی آلیاژ کبالت درمقایسه‌با استیل سخت‌تر و وقت‌گیرتر است. به‌طور خلاصه، برای به‌کارگیری این ماده در گوشی‌های هوشمند موارد متعددی را باید در نظر گرفت.

مثل تیتانیوم و تمامی فلزهای بسیار مقاوم، هرچه ماده سخت‌تر باشد، به ابزارهای قوی‌تری برای شکل‌دهی نیاز دارد. وخامت این موضوع درباره‌ی کبالت بیشتر نیز هست؛ چراکه نه‌تنها ابزارهای سازنده‌ی آن عمر کوتاه‌تری دارند؛ بلکه تولیدکنندگان کمتری تجربه‌ی تولیدش را دارند.

مسلماً اگر وان پلاس توانسته است ساعتی از جنس کبالت بسازد، توانایی ساخت گوشی را هم دارد؛ اما بعید است توانایی و تحمل خواندن برچسب قیمت آن را داشته باشید!

چه خبر از چوب و چرم؟

به جز مواردی استثنایی مثل موتو X مدل‌های 2014 و 2015 و قاب مخصوص وان پلاس وان که جداگانه فروخته می‌شد، استفاده از موادی مثل چوب و چرم در گوشی‌های هوشمند چندان رایج نیست. این در حالی است که مواد طبیعی همواره جزو اجناس ممتاز و گران‌قیمت محسوب می‌شوند. پیش‌تر، شرکت‌هایی مثل اوپو و هواوی و شیائومی از چرم گیاهی در گوشی‌هایشان استفاده کرده‌اند که شباهت زیادی به چرم طبیعی ندارد؛ اما چرا پس‌ از تعطیلی Moto Maker، چوب و چرم طبیعی از گوشی‌های هوشمند ناپدید شدند؟

برخلاف موادی مثل تیتانیوم یا کبالت، ساختن قطعات گوشی با مواد طبیعی یادشده به دلیل مقاومت کمترشان کار دشواری نیست؛ اما این خود مشکل‌ساز است. نه‌تنها مواد طبیعی معایب خودشان را در زمان تولید دارند، بلکه نسبت به موادی مثل آلومینیوم دوام کمتری دارند. به‌گفته‌ی وان پلاس:

طی هشت سال گذشته، ما با انواع مواد طبیعی مثل چوب و بامبو و چرم برای ساختن گوشی‌های هوشمند و لوازم جانبی کار کرده‌ایم. کارکردن با این مواد از نظر فنی چندان دشوار نیست؛ ولی تجربه‌ی ما نشان می‌دهد موادی مثل شیشه و فلز بافت جالب‌تر و جلوه‌های بصری غنی‌تری ارائه می‌کنند و دوام بهتری نیز دارند، به‌ویژه برای دستگاه‌های حرفه‌ای و فوق حرفه‌ای. برای مثال، شاید چرم مصنوعی گزینه‌ی مقاوم‌تری درمقایسه‌با چرم طبیعی باشد؛ ولی عوامل بسیار دیگری را هم باید درنظر بگیریم که تجربه‌ی کاربری کاربران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

_{گوشی Moto X 2013 موتورولا با بدنه‌ی چوبی}

مهم‌تر از این، چرا باید با مواد طبیعی ضعیف‌تر که به‌راحتی ساییده می‌شوند، خش می‌خورند و شکسته می‌شوند گوشی تولید کرد؟ به‌ویژه، وقتی که می‌شود در عوض از کاورهای محافظتی قابل‌تعویض استفاده کرد. بیشتر ما برای گوشی‌هایمان از کیس و کاور استفاده می‌کنیم که به‌راحتی تعویض می‌شوند. بنابراین، با استفاده از قاب‌های چوبی و چرمی جانبی موجود در بازار، به‌راحتی می‌توان حس مواد طبیعی را به کاربر منتقل کرد.

موضوع فقط پول نیست؛ اما عامل مهمی است

درنهایت باید گفت اگرچه استفاده‌ی گسترده از آلومینیوم و شیشه تنها به هزینه‌ی تمام‌شده‌ی آن‌ها برنمی‌گردد، قیمت یکی از عوامل مهم است. لیو معتقد است:

هزینه‌ی نهایی معمولاً توسط طرح‌های ساختاری حقیقی و طراحی‌های صنعتی تعیین می‌شود و مواد تنها یکی از عوامل مؤثر است. استفاده از مواد گفته‌شده به‌دلیل افزایش سختی و زمان فرآوری گران‌تر تمام خواهد شد. به‌سختی می‌توان گفت تفاوت واقعی اعداد چقدر خواهد بود.

همچنین، مشکلات مهندسی و معایب پنهان دیگری نیز حتی برای بادوام‌ترین مواد وجود دارد؛ اما آلومینیوم و شیشه کمیت‌های شناخته‌شده‌ای هستند که به‌آسانی می‌توان با آن‌ها کار کرد و برای مشتریان عادی به‌اندازه‌ی کافی خوب و قوی هستند. به‌گفته‌ی لیو:

مواد فعلی از الزامات و پیش‌نیازهای صنعتی برخوردارند و برای بسیاری از کاربردها می‌توان از آن‌ها بهره گرفت.

اگر از سایر مواد گفته‌شده در بالا استفاده شود، ممکن است عمر برخی از قطعات افزایش پیدا کند؛ ولی در کل دستگاه بهبود چشمگیری نخواهد داشت. بهبودها بیشتر زمانی آشکار‌ند که در بافت و ظاهر بیرونی دیده شوند. برای مثال، اگرچه استیل ضدزنگ درجه‌ی سختی بالایی دارد، فریمی میانی از جنس آلیاژ آلومینیوم نیز به‌اندازه‌ی کافی سخت است. اگر از سفایر استفاده کنیم، نمایشگر گوشی مقاومت بیشتری دربرابر خش و سایش دارد؛ ولی دربرابر ضربه و سقوط آسیب‌پذیر است. برای محصولات وان پلاس، ما عوامل مختلفی مثل تقاضای کاربر و تجربه‌‎ی کاربری را پیش از انتخاب ماده‌ی مناسب برای ساخت گوشی‌های هوشمند درنظر می‌‌گیریم.

متأسفانه، این یعنی وان پلاس فعلاً هیچ برنامه‌ای برای تولید گوشی‌ هوشمند از جنس استیل ندارد.

در دنیای گوشی‌های اندرویدی، به جز موارد اندکی، تنها دو گزینه وجود دارد: شیشه و پلاستیک یا شیشه و آلومینیوم که معمولاً تحت تأثیر قیمت است؛ اما قیمت کمتر تنها عامل مهم نیست و مواردی مثل عمر باتری و مشکلات مهندسی نیز تأثیر گذارند که باعث شده‌اند فعلاً پلاستیک و شیشه و آلومینیوم در دنیای اندرویدی‌ها پادشاهی کنند.