فروپاشی احتمالی توییتر، ۱۶ سال تاریخ انسان را یک‌شبه پاک می‌کند

تقریباً از زمان پست شدن اولین توییت در سال ۲۰۰۶، توییتر نقش پر اهمیتی در رویدادهای دنیا ایفا کرده است. کاربران سال‌ها است از توییتر برای پوشش وقایع مهم استفاده می‌کنند، از بهار عربی گرفته تا جنگ فعلی در اوکراین. توییتر همچنین سال‌ها است که مکالمات عمومی ما را در خود ذخیره می‌کند.

کارشناسان نگرانند که در صورت نابودی توییتر به دست ایلان ماسک، گنجینه‌ای غنی از محتواهای چندرسانه‌ای و مکالمات متنی برای همیشه از بین برود. با در نظر گرفتن اشاره‌ی ایلان ماسک به احتمال ورشکسته شدن توییتر در اولین جلسه‌ی عمومی با کارکنان این شرکت، نابودی شبکه‌ی اجتماعی متن‌محور خطری واقعی است.

ایلان ماسک مشخصاً می‌داند که توییتر انجمنی عمومی است و همین جنبه‌ی این شبکه‌ی اجتماعی باعث می‌شود نابودی احتمالی توییتر اتفاقی بسیار مهم باشد. توییتر بخشی جدایی‌ناپذیر از تمدن امروز است. توییتر پلتفرمی است که مردم از آن برای مستند کردن جرایم جنگی، بحث درباره‌ی مسائل مهم و گزارش جدیدترین اخبار استفاده می‌کنند.

براساس نوشته‌ی MIT Technology Review، عملیات نظامی نیروهای آمریکایی که نتیجه‌اش مرگ بن لادن بود، نخستین بار در توییتر اطلاع‌رسانی شد. توییتر پلتفرمی است که جدیدترین خبرهای جنگ بین روسیه و اوکراین را به دست مردم می‌رساند. نخستین بار در توییتر بود که گزارش‌های مربوط به سرنگونی هواپیمای MH17 مالزی در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. توییتر یک سند تاریخی زنده است و بسیاری از مردم نگرانند که این پلتفرم پر اهمیت در آینده‌ای نزدیک به پایان راه برسد.

کیارن اوکانر، تحلیلگر ارشد مؤسسه‌ی ISD، می‌گوید: «اگر توییتر فردا صبح از دسترس خارج شود، تمامی شواهد مستقیم اعمال خشونت‌آمیز یا جنایات جنگی احتمالی،‌ به‌سادگی ناپدید خواهد شد.» اطلاعاتی که ازطریق روش اوسینت (OSINT یا جست‌و‌جوی پیشرفته در منابع اطلاعاتی آزاد) به دست می‌آیند، برای تعقیب قانونی جرایم جنگی استفاده می‌شوند. این اطلاعات تا مدت‌ها پس از پاک شدن از ذهن انسان، همچنان باقی می‌مانند.

یکی از دلایلی که باعث می‌شود نابودی احتمالی توییتر اتفاقی چالش‌برانگیز باشد این است که شبکه‌ی اجتماعی موردبحث بر پایه‌ی سرورهای شرکتی خصوصی بنا شده‌ است. یکی از تحلیلگران ISD که بر اوسینت تمرکز دارد، می‌گوید در دهه‌های پیش رو باید به دفعات با چنین چالشی دست‌و‌پنجه نرم کنیم: «این احتمالاً اولین آزمونِ واقعاً بزرگِ این چالش است.»

توییتر در طول ۱۶ سال فعالیت توانسته است حدودا ۲۵۰ میلیون کاربر به سمت خود بکشاند. توییتر عملا یک آرشیو عمومی بسیار عظیم است. میزان فراگیربودن توییتر باعث شده است این شبکه‌ی اجتماعی معدنی طلا برای اطلاعات باشد.

یکی از تحلیلگران مؤسسه‌ی ISD می‌گوید توییتر فرصتی عظیم دردسترس مورخان آینده قرار می‌دهد، چون تا پیش از فرا رسیدن شبکه‌ای اجتماعی مثل توییتر، هرگز ظرفیت لازم برای ذخیره‌سازی این حجم قابل توجه از اطلاعات دردسترس ما انسان‌ها نبود. البته همین مقیاس عظیم، سازمان‌ها را برای ذخیره‌سازی اطلاعات دچار مشکلاتی جدی می‌کند.

کتابخانه‌ی کنگره‌ی ایالات متحده به مدت هشت سال نسخه‌ای از تمامی توییت‌ها را ذخیره می‌کرد، اما در سال ۲۰۱۸ پروژه‌ی جمع‌آوری تمامی توییت‌ها را متوقف کرد و به جای آن سراغ ثبت توییت‌های یک‌سری از حساب‌های به‌خصوص رفت.

ویلیام کیلبراید، مدیر اجرایی ائتلاف حفاظت دیجیتال، می‌گوید چنین روشی هرگز جواب‌گو نبوده است. داده‌هایی که کتابخانه‌ی کنگره‌ی آمریکا به‌دنبال ذخیره‌سازی آن‌ها بود حجم عظیمی داشتند. کیلبراید می‌گوید: «بگذارید این قضیه را بهتر توضیح دهم. در حال صحبت درباره‌ی کتابخانه‌ی کنگره هستیم. آن‌ها در این زمینه تخصص زیادی داشتند. عدم توانایی کتابخانه‌ی کنگره برای انجام این کار، حاوی پیامی پر اهمیت است.»

عدم توانایی شرکت‌ها و مؤسسه‌ها برای ذخیره‌سازی اطلاعات موجود در توییتر، مشکل‌ساز است. توییتر دربرگیرنده‌ی حجم عظیمی از اطلاعات قابل‌توجه درباره‌ی وقایع ۱۶ سال اخیر است، اطلاعاتی که می‌توانند به مورخان آینده برای درک بهتر دنیای امروز ما کمک شایانی کنند.

الیوت هیگینز، بنیان‌گذار گروه روزنامه‌نگاری Bellingcat که با تحقیقاتش به محاکمه‌ی عاملان سقوط هواپیمای MH17 کمک کرد، می‌گوید: «توییتر به نوعی تبدیل به جمع‌کننده‌ی اطلاعات شده است. بسیاری از این چیزهایی که درباره‌ی اوکراین می‌بینید از کانال‌های تلگرام نشئت می‌گیرند، اما مردم این محتواها را روی توییتر به اشتراک می‌گذارند.»

توییتر دسته‌بندی و مصرف محتوا را در تقریباً تمامی حوزه‌ها ساده‌تر کرده و به نوعی فید خبری بلادرنگ برای سازمان‌های بزرگ و کوچک و گروه‌های مستقل تبدیل شده است. نبود توییتر به‌شدت احساس خواهد شد.

ناپدید شدن حجم عظیم اطلاعات از اینترنت مشکل جدیدی نیست. در سال ۲۰۱۷، یوتیوب متهم شد که ازطریق حذف دائمی برخی از حساب‌های کاربری، به روند تحقیقات بازرسان درباره‌ی وضعیت جنگ در سوریه لطمه می‌زند. یوتیوب در نهایت با درک اهمیتی که در میزبانی از اطلاعات تاریخی دارد، از حذف حساب‌ها منصرف شد.

الیوت هیگینز می‌گوید: «فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی دررابطه‌با ایلان ماسک رخ دهد.» توییتر پس از تعدیل نیمی از نیروها در هفته‌ی گذشته، اکنون تیم روابط عمومی ندارد و به درخواست رسانه‌ها برای اظهارنظر درباره‌ی مسائل مختلف پاسخ نمی‌دهد. رسانه‌ی MIT Technology Review از ایلان ماسک پرسید که در صورت ورشکستگی توییتر اقدامی برای ذخیره‌ی اطلاعات باارزش این شبکه‌ی اجتماعی انجام می‌دهد یا نه، اما هیچ پاسخی دریافت نکرد.

نگرانی درباره‌ی آینده‌ی توییتر صرفاً محدود به پژوهشگران اوسینت نیست. نگرانی‌ سازمان‌های دولتی ایالات متحده درباره‌ی از دست دادن حساب‌های کاربری‌شان بار دیگر نشان می‌دهد بسیاری از بیانیه‌های رسمی دولت‌ها و نهادهای دولتی نخستین بار در توییتر منتشر می‌شود. ویلیام کیلبراید می‌گوید هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد بیانیه‌های منتشرشده توسط سازمان‌های دولتی در توییتر، در جای دیگری بایگانی شده باشد.

بسیاری از کاربران از همین حالا شروع‌به تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از داده‌های حساب توییتر خود کرده‌اند. در همین حین می‌توان از کتابخانه‌ی عمومی Internet Archive برای ذخیره‌ی دائمی تصویری کلی از صفحات توییتر در سرورهایی که ایمن‌تر و آینده‌دارتر از سرورهای این شبکه‌ی اجتماعی به نظر می‌رسند استفاده کرد.

متأسفانه هر دو روش دارای مشکلات مختص‌به خود هستند: معمولاً محتواهای چندرسانه‌ای توییتر در پلتفرم‌هایی مثل Internet Archive ذخیره نمی‌شوند و همین موضوع روی تعداد قابل توجهی از حساب‌هایی که عکس و ویدیوی وقایع مهم را منتشر می‌کنند اثر می‌گذارد. در صورت آرشیو صفحات توییتر، برای دسترسی به اطلاعات مدنظر باید لینک URL دقیق هر توییت را بدانید.

شماری از کاربرانی که به سرویس‌های متفرقه‌ی غیررسمی نظیر Thread Reader اتکا می‌کنند، به استفاده از این سرویس‌ها برای فهم بهتر مباحث طولانی توییتر عادت کرده‌اند، بااین‌حال تبدیل کردن این سرویس‌ها به ابزار آرشیو نیز ایده‌ی بی‌نقصی نیست. شرکت‌هایی که چنین سرویس‌هایی ارائه می‌دهند به احتمال زیاد بسیار کوچک‌تر از شرکت‌هایی مثل توییتر هستند و همواره با خطر فروپاشی مواجه‌اند. هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم چنین سرویس‌هایی محتواهای توییتر را تا ابد نگه می‌دارند، خصوصا در صورتی که توییتر نابود شود.

ویلیام کیلبراید که شدیدا نگران روزهای پیش روی توییتر است می‌گوید «راهکار بهتری برای خاموش کردن چراغ‌ها وجود دارد.» او از ماسک می‌خواهد که در صورت تعطیل شدن توییتر، این شبکه‌ی اجتماعی را به کلی از دسترس خارج نکند: «تعطیلی مدیریت‌شده و ساختاریافته‌ی این سرویس باید به هرج و مرجی که اکنون در آن هستیم ترجیح داده شود.»

تحلیلگران می‌گویند اگر توییتر بدون هشدار قبلی تعطیل شود، حجم قابل توجهی از تاریخچه‌ی دیجیتالی دو دهه‌ی اخیر از بین می‌رود.