راز عجیب ژن‌های زنی تا ۳۶ سالگی ۱۲ بار دچار سرطان شده است

وقتی دانشمندان با مورد عجیب زنی مواجه شدند که قبل از ۳۶ سالگی ۱۲ نوع تومور مختلف را تجربه کرده بود، تصمیم گرفتند وضعیت او را به‌طور عمیق‌تر بررسی کنند تا متوجه شوند چرا او تا این اندازه مستعد ابتلا به سرطان است.

این زن ۳۶ ساله اولین بار در سن دو سالگی تحت درمان سرطان قرار گرفت. در سن ۱۵ سالگی، او مبتلا به سرطان دهانه رحم تشخیص داده شد. در ۲۰ سالگی، تحت عمل جراحی برای خارج کردن تومور غده بزاقی قرار گرفت . یک سال بعد، عمل جراحی دیگری را برای حذف سارکومای درجه پایین انجام داد. در سال‌های بعد زندگی او نیز چندین تومور مختلف تشخیص داده شد. درمجموع، او ۱۲ تومور ازجمله پنج تومور بدخیم را تجربه کرده است.

با رضایت بیمار و خانواده‌اش، تیم بین‌المللی از پژوهشگران به سرپرستی مرکز تحقیقات سرطان اسپانیا نمونه‌های خون او را گرفتند و از توالی‌یابی سلول تک برای بررسی جهش‌های ژنتیکی درون هزاران سلول او استفاده کردند.

پژوهشگران چیز عجیبی را کشف کردند. بیمار جهش منحصربه‌فردی داشت که او را مستعد به ابتلا به سرطان می‌کرد. او جهشی را در هر دو نسخه ژن MAD1L1 داشت که در انسان‌ها بی‌سابقه است.

ژن MAD1L1 مسئول یکی از بخش‌های کلیدی ماشین‌آلاتی است که به هم‌راستا کردن کروموزوم‌ها پیش از تقسیم سلول کمک می‌کند. قبلا حدس زده شده بود که ژن MAD1L1 در سرکوب تومورها نقش داشته باشد.

جهش در این ژن ناشناخته نیست. درواقع، اعضای خانواده بیمار حاملی یکی از این جهش‌ها هستند؛ اما این اولین بار است که دو نسخه از این ژن که هر دو حامل این تغییر خاص هستند، در یک فرد دیده می‌شود.

جهش مضاعف (هموزیگوت) ژن MAD1L1 برای رویان موش کشنده است، بنابراین، این یافته‌ای بسیار شگفت‌انگیز در انسان است.

در بیمار مذکور جهش باعث اختلال در تکثیر سلولی و تولید سلول‌هایی با تعداد کروموزوم‌های متفاوت می‌شد. تعداد کروموزوم‌های حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از سلول‌های خونی او غیرطبیعی بود.

در هسته سلول های بدن انسان‌ها معمولاً ۲۳ جفت کروموزوم وجود دارد. کروموزوم‌ها بسته‌های متراکمی از DNA هستند که هنگام تقسیم سلول به شکل X در می‌آیند. از هر جفت کروموزوم، یکی از مادر و دیگری از پدر فرد می‌آید.

افرادی که دچار اختلال نادری به نام آنیوپلوئیدی موزاییکی چندگانه (MVA) هستند، در سلول‌های مختلف تعداد متفاوتی از کروموزوم‌ها را دارند. این اختلال می‌تواند ناشی از چند جهش مختلف ازجمله جهشی باشد که در زن مبتلا به ۱۲ سرطان دیده می‌شود. افراد دچار MVA اغلب تأخیر رشد، میکروسفالی (که در آن سر کودک کوچک‌تر از حد طبیعی است)، ناتوانی ذهنی و سایر نقایص مادرزادی را تجربه می‌کنند. علاوه‌بر‌این، آن‌ها اغلب مستعد ابتلا به سرطان هستند.

در مورد تحت مطالعه، زن ناتوانی ذهنی نداشت و با درنظر گرفتن دفعاتی که درمان سرطان را انجام داده بود، زندگی عادی داشت. مارکوس مالومبرس، زیست‌شناس مولکولی و از نویسندگان مقاله و رئیس گروه سرطان و تقسیم سلولی در مرکز تحقیقات سرطان اسپانیا که مطالعه در آنجا انجام شد، می‌گوید: «هنوز نمی‌دانیم این فرد چگونه توانسته است در دوران رویانی رشد کند و بر این آسیب‌شناسی‌ها غلبه کند.»

درحالی‌که نقش آنیوپلوئیدی در سرطان به خوبی شناخته نشده است، می‌دانیم که حدود ۹۰ درصد از تومورها دارای سلول‌های سرطانی با تعداد غیرطبیعی کروموزوم (بیشتر یا کمتر از حد طبیعی) هستند. همچنین می‌دانیم درجه بالاتر آنیوپلوئیدی با پیامدهای بدتر سرطان همراه است.

به‌گفته پژوهشگران، این مطالعه نشان می‌دهد افراد دارای نقایص آنیوپلوئیدی مانند زن حاضر در این مطالعه موردی، پاسخ ایمنی تقویت‌شده‌ای دارند که می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای مدیریت بالینی این بیماران فراهم کند.

این مقاله در مجله Science Advances منتشر شد.