دردسرهای رجیستری آیفون ۱۴؛ از بلاتکلیفی فروشندگان تا سکوت مسئولان
رجیستر کردن گوشی‌های آیفون۱۴ مشکلی که در یک ماه گذشته به‌وجود آمده، به معضلی جدی تبدیل شده است که فروشندگان این مدل گوشی و افرادی را که خارج از ایران آیفون۱۴ خریده‌اند با چالش مواجه کرده است.
با رونمایی و عرضه خانواده آیفون۱۴، حالا درست یک ماه است که این گوشی به دست افراد در سراسر دنیا رسیده و مورد استفاده قرار گرفته است، اما در ایران از فرایند واردات تا رجیستری این گوشی‌ها با مشکلاتی مواجه شده که استفاده از آن را سخت و حتی می‌توان گفت ناممکن کرده است.
از یک سو، مسئله تأمین ارز گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار وجود دارد که براساس مقررات جدید، این تأمین ارز صرفاً برای شرکت‌های واردکننده‌ای امکان‌پذیر است که صادرات نیز انجام می‌دهند. طرحی که به گفته محمدرضا عالیان، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، خالی از مشکل نیست:
نکته اول در خصوص این طرح این است که اساساً کسی که واردکننده است نمی‌تواند صادرکننده باشد. علاوه بر این، تعداد شرکت‌های واردکننده‌ای که کالاهای غیر موبایلی صادر می‌کنند بسیار کم است؛ طبیعتاً این تعداد کم نمی‌تواند به‌تنهایی بازار گوشی‌های پرچم‌دار را تأمین کنند.
ماندن پشت سد رجیستری
مسئله رجیستری هم از سوی دیگر گریبان‌گیر کسانی شده که با رویه مسافری گوشی آیفون۱۴ را به کشور وارد کرده‌اند. نه فقط واردات عمده بلکه کسانی که برای استفاده شخصی خودشان این گوشی را از کشورهای دیگر خریده و به ایران آورده‌اند، با وجود گذراندن آن از گمرک فرودگاه، برای رجیستری گوشی با مشکل مواجه شده‌اند. یکی از این اشخاص درباره این موضوع به دیتاسنتر من گفت:
من برای خودم اول مهرماه آیفون۱۴ خریدم. یکی از دوستانم این گوشی را با رویه مسافری از ترکیه برایم آورد، آن را ثبت کرده‌ام اما هنوز رجیستری آن انجام نشده است.
علاوه بر اشخاص، بسیاری از فروشندگان گوشی‌های تلفن همراه نیز با رویه مسافری این گوشی‌ها را به کشور وارد کرده‌اند اما با رجیستر نشدن آن، عملا با معضل بدون استفاده ماندن گوشی‌ها و عدم امکان فروششان روبه‌رو هستند. صاحب یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای فروش محصولات اپل از این وضعیت گلایه کرده و گفت:
ما از ۲۵ شهریور که عرضه آیفون۱۴ را شروع کردیم تا همین دو روز قبل مدل‌های مختلف این گوشی را با شیوه مسافری وارد کرده‌ایم. هر بار از مامور گمرک در فرودگاه‌های تهران، شیراز، بوشهر و… پرسیده‌ایم این گوشی‌ها رجیستر می‌شوند؟ و همه پاسخ داده‌اند که بله، رجیستر می‌شود.
معضل رجیستری در حالی همچنان حل‌نشده باقی مانده است که نزدیک به ۱۰ روز قبل برخی رسانه‌ها از رفع مشکل رجیستری در سامانه همتا خبر داده بودند. پس از اعلام این خبر، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی در پاسخ به پیگیری‌های دیتاسنتر من در این خصوص اظهار داشت که این مشکل هنوز هم رفع نشده و تا آن روز (۲۰ مهر) موردی را ندیده است که توانسته باشد گوشی آیفون۱۴ را ازطریق سامانه همتا رجیستر کند.
یکی از فروشندگان خبر حل شدن معضل رجیستری را شایعه‌ای دانست که توسط یکی از فروشگاه‌های آنلاین مطرح شده بود و گفت: «بیشتر از یک هفته قبل یکی از فروشگاه‌های آنلاین موبایل خبر کذبی درباره باز شدن امکان رجیستری آیفون۱۴ منتشر کرد. ما به سامانه مراجعه کردیم و دیدیم هنوز امکان رجیستر کردن وجود ندارد.»
پیگیری‌های انجام‌شده توسط دیتاسنتر من نشان می‌دهد این مشکل هنوز هم وجود دارد. فروشنده دیگری که در فرایند رجیستری با مشکل مواجه شده، عکسی برای دیتاسنتر من ارسال کرده و توضیح داده است: «گوشی‌ها در گمرک ارزش‌گذاری شده‌اند ولی نمی‌شود هزینه‌ای پرداخت کرد.»
او پیگیری‌هایی را از مراجع مربوطه، مانند گمرک، سامانه همتا و… انجام داده که تا امروز بی‌نتیجه مانده است:
با همتا تماس می‌گیریم، می‌گویند هیچ دستوری برای ما نیامده است. این در حالی است که ارزش‌گذاری آیفون۱۴ پرومکس با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت در گمرک انجام شده اما این موضوع به همتا ابلاغ نشده است. از گمرک هم که پیگیری می‌کنیم می‌گویند خطای «استعلام IMEI از همتا برای آیفون۱۴ نامتعارف است» مشکل سامانه همتاست و به ما مربوط نمی‌شود.
آنتن گوشی‌ها یکی‌یکی قطع می‌شود
معضل اصلی در رجیستر نشدن گوشی‌ها این است که یک ماه بعد از خرید گوشی و رجیستر نکردن، آنتن آن قطع شده و امکان استفاده از گوشی وجود نخواهد داشت. مسئله‌ای که از همین حالا برای تعدادی از فروشندگان تلفن همراه به وجود آمده است. یکی از این مغازه‌داران در این رابطه اعلام کرد:
از بیست‌وپنجم شهریور تا امروز هر بار که گوشی آورده‌ایم از ماموران گمرک در فرودگاه درباره رجیستری سؤال کرده‌ایم و گفته‌اند هفته دیگر، سه روز دیگر، فردا و… مشکل حل می‌شود اما هنوز حل نشده و الان آنتن گوشی شخصی من که یک ماه پیش خریدم قطع شده است. اینترنت‌ها که قطع است، همان امکان تماس و اس‌ام‌اس هم که داشتیم دیگر نداریم.
این فروشنده با نگرانی درباره این موضوع، از این که پیش از وارد شدن این گوشی‌ها هیچ هشداری درباره وجود مشکل یا ممنوعیت رجیستری داده نشده بود، گلایه کرده و گفت: «اگر قرار بود رجیستر نشود می‌توانستند مثل پاسپورت عراق برای مراسم اربعین، که اطلاع داده بودند این پاسپورت‌ها قابل استفاده برای رجیستر کردن گوشی نیست، اعلام کنند گوشی‌های آیفون۱۴ واردشده ازطریق مسافری رجیستر نمی‌شود، ما هم نمی‌خریدیم و نمی‌آوردیم.»
اوج‌گیری مشکلات مالی فروشندگان
حالا این گوشی‌ها به کشور وارد شده‌اند، آنتن بعضی از آن‌ها قطع شده و بعضی دیگر هم در آستانه قطعی است. فروشندگان در حالی برای واردات هزینه کرده‌اند که عملاً امکان فروش گوشی و کسب درآمد ندارند. موضوعی که منجر به نگرانی جدی آن‌ها و مشکلات مالی متعددشان شده است. فروشنده تخصصی محصولات اپل به همین موضوع اشاره کرده و اظهار داشت:
با توجه به این که همیشه نزدیک ماه مهر گوشی‌های آیفون عرضه می‌شود، ما فروشندگان تخصصی محصولات آیفون، بیشترین درآمد را در ماه‌های مهر و آبان داریم و به همین خاطر چک‌های خود را برای این تاریخ می‌نویسیم. الان با وضعیتی که پیش آمده من به اندازه یک دفتر صد برگ چک برگشتی دارم و نمی‌دانم باید چه کار کنم.
به گفته این فروشنده، علاوه بر فروشندگان گوشی واردکنندگان و فروشندگان لوازم جانبی محصولات شرکت اپل هم با مشکل مواجه شده‌اند: «فروشگاه‌های عمده‌فروشی لوازم جانبی، مانند موشی، یونیک، اسپیجن و… هم چند کانتینر قاب آیفون۱۴ وارد کرده‌اند اما با این وضعیت چه کاری می‌توانند انجام دهند؟»
کسی پاسخ‌گو نیست
در این میان برخی فروشندگان از رفع معضل رجیستری در روزهای آتی خبر دادند. یکی از فروشندگان موبایل به این که شنیده است تا حدود یک هفته دیگر این مشکل حل خواهد شد، اشاره کرد و افزود:
براساس تجربه‌ای که دارم، فکر می‌کنم با توجه به این که رجیستر کردن هر گوشی هفت تا هشت میلیون هزینه دارد و منبع درآمد مهمی برای نهادهای متولی این حوزه محسوب می‌شود، امکان رجیستری هم فراهم خواهد شد. علت این که تا الان این امکان فراهم نشده هم انتظار برای واردات توسط شرکت‌ها است.
هرچند پیگیری‌های دیتاسنتر من و تماس مکرر با مسئولان سازمان گمرک در روزهای اخیر به نتیجه نرسیده و سوالات ما در خصوص علت بروز مشکل در فرایند رجیستری گوشی‌های آیفون۱۴ و زمان رفع این مشکل بدون پاسخ مانده است، اما فروشندگان تحلیل‌های خاص خود را درباره این موضوع دارند. یکی از این فروشندگان معضل رجیستر نشدن این گوشی‌ها را انتظار برای واردات آیفون۱۴ با رویه تجاری و ازطریق شرکت‌ها دانسته و گفت:
شنیده‌های ما حاکی از آن است که قرار است پس از ورود گوشی‌هایی که با رویه تجاری و ازطریق شرکت‌ها وارد می‌شوند، امکان رجیستری فراهم شود تا سود واردات و سود اولیه فروش این گوشی‌ها نه به اشخاص و فروشندگان، بلکه به شرکت‌ها برسد.
البته این نظرات صرفاً گمانه‌زنی فعالان بازار است که با تکیه بر تجربه چندین ساله خود و البته با استناد به شنیده‌هایشان مطرح می‌شود. پاسخ قطعی به این که چرا چنین مشکلاتی برای رجیستر کردن آیفون پیش آمده، چه اقداماتی برای حل آن صورت گرفته و چه زمانی خریداران و فروشندگان با خیال راحت می‌توانند برای خرید و فروش بی‌دردسر اقدام کنند، نزد مسئولان گمرک است که البته تا امروز ترجیح داده‌اند سکوت کنند و وضعیت رجیستر کردن گوشی‌های خانواده آیفون۱۴ را مبهم بگذارند.
