راهنمای رصد آسمان شب؛ شهریور ۱۴۰۱
شاید تماشای آسمان شب از میان آلودگی نوری شهر‌ها را غیرممکن بدانید؛ ولی باید یادآوری کنیم که هنوز پدیده‌هایی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید و برای دقایقی از تنش‌های روزمره فاصله بگیرید. برای تماشای بسیاری از این رویدادها، به ابزار گران‌قیمتی نیاز ندارید و کافی است دست‌کم ۱۵ دقیقه پیش از شروع رصد به پشت‌بام یا هر فضای باز دیگری بروید تا چشم‌هایتان به شرایط تاریکی عادت کند.
حتی اگر با صورت‌های فلکی و جهت‌یابی در آسمان شب آشنا نیستید، جای نگرانی نیست؛ چراکه اپلیکیشن‌های نقشه‌ی آسمان برای گوشی‌های هوشمند با استفاده از حسگرهای موجود در این گجت‌ها، پس از تایپ نام هدف مدنظر، شما را به‌سمت آن هدایت می‌کنند. بسیاری از این اپلیکیشن‌ها به قابلیت دید در شب مجهز هستند تا با تبدیل تمام نور‌های موجود در صفحه‌نمایش به رنگ قرمز، به حفظ سازگاری چشم‌های شما با تاریکی کمک کنند.
| راهنمای نشان‌ها | |
|---|---|
| دشواری سطح ۱. رویدادهای قابل‌مشاهده با چشم غیرمسلح | |
| دشواری سطح ۲. رویدادهای قابل‌مشاهده با دوربین دوچشمی | |
| دشواری سطح ۳. رویدادهای قابل‌مشاهده با تلسکوپ کوچک (دهانه‌ی کوچک‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر) | |
| دشواری سطح ۴. رویدادهای قابل‌مشاهده با تلسکوپ بزرگ (دهانه‌ی بزرگ‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر) | |
| هشدار نزدیکی به خورشید: مشاهده‌ی خورشید با دوربین دوچشمی و تلسکوپ بدون فیلتر مناسب به چشمان شما آسیب دائمی می‌رساند. | |
آسمان شب در شهریور ۱۴۰۱
شهریور ۱۴۰۱، ماه هیجان‌انگیزی برای علاقه‌مندان به ستاره‌شناسی نیست ولی با چند رویداد رصدی سعی در سرگرم نگه‌داشتن دوستداران آسمان شب دارد. در ادامه، فهرست رویدادهای رصدی این ماه را با هم مرور می‌کنیم.
شنبه ۵ شهریور: ماه نو
ماه نو در ساعت ۱۲:۴۶ شنبه ۵ شهریور اتفاق می‌افتد ولی در این روز مشاهده‌ی هلال ماه فقط از بخش‌هایی از قاره‌ی آمریکا و غرب آفریقا و اروپا و با استفاده از ابزار اپتیکی امکان‌پذیر است.
یکشنبه ۶ شهریور، هلال ماه از سراسر زمین دیده می‌شود.
پنجشنبه ۱۷ شهریور: مقارنه ماه و سیاره زحل
در این شب، ماه که کمی پیش از غروب خورشید از افق شرقی بالا آمده، ۵ درجه پایین‌تر از سیاره زحل دیده می‌شود. سیاره زحل در ۲۳ مرداد به وضعیت مقابله با زمین رسیده بود و از این پس، شرایط مناسبی برای رصد در آسمان شامگاهی دارد. برای دیدن این رویداد تا زمان غروب سیاره زحل در ساعت ۴ بامداد فرصت دارید.
طرح زمینه برگرفته از میل رادکان در شهرستان چناران، خراسان رضوی.
شنبه ۱۹ شهریور: ماه کامل
یکشنبه ۲۰ شهریور: مقارنه ماه و سیاره مشتری
در شب ۲۰ شهریور، ماه ۲ و نیم درجه پایین‌تر از سیاره پر نور مشتری دیده می‌شود. برای رصد آن‌ها تا پیش از روشن شدن آسمان در صبح روز بعد زمان دارید.
پنجشنبه ۲۴ شهریور: مقارنه (اختفا) ماه و سیاره اورانوس
بامداد ۲۴ شهریور، ماه و سیاره اورانوس در مقارنه‌ای بسیار نزدیک، در آسمان به فاصله کمتر از یک درجه‌ای از یکدیگر می‌رسند. این فرصت مناسبی است تا اورانوس را به کمک ماه در آسمان پیدا کنید. اورانوس در این شب پایین‌تر از قرص ماه قرار دارد.
در مناطق شمال غربی ایران، این سیاره پشت ماه پنهان می‌شود که به این پدیده، اختفا گفته می‌شود. اختفای ۲۴ شهریور اورانوس، بسته به مکان رصدگر، حدود ساعت ۲ بامداد آغاز خواهد شد. طولانی‌ترین مدت این اختفا در ایران، در شهر ماکو استان آذربایجان غربی و به مدت تقریبی ۴۷ دقیقه دیده می‌شود.
نقشه اختفای اورانوس در ۲۴ شهریور
در مناطقی که در فاصله تقریبی ۲ کیلومتری از مرز ناحیه اختفا در نقشه قرار دارند، اختفا به‌صورت خراشان دیده می‌شود. در اختفای خراشان، قرص سیاره، از پشت کوه‌ها و عوارض سطحی لبه ماه عبور می‌کند و نمای شگفت‌انگیزی در میدان دید تلسکوپی ایجاد می‌کند.
تماشای این مقارنه و اختفا را به‌ویژه برای آن‌هایی که امکان رصد اختفای خراشان را دارند، شدیداً توصیه می‌کنیم.
مقاله‌ی مرتبط:
- آموزش جهت‌یابی در آسمان شب: اندازه‌گیری زاویه‌ها با استفاده از دست
شنبه ۲۶ شهریور: مقارنه ماه و سیاره مریخ
طرح زمینه برگرفته از آرامگاه علامه شهرستانی در شهرستان دَرگَز، خراسان رضوی
آخرین مقارنه شهریور ۱۴۰۱، مقارنه ماه و سیاره مریخ است. این دو در ۲۵ شهریور در ساعت ۲۳ طلوع می‌کنند و از ساعتی بعد تا طلوع آفتاب ۲۶ شهریور، در آسمان با فاصله ۳ درجه‌ای از یکدیگر در صورت فلکی گاو دیده می‌شوند. مریخ در آسمان، پایین‌تر از ماه دیده می‌شود.
* تصویر کاور مقاله، به کمک هوش مصنوعی Craiyon (با نام پیشین Dall.E Mini) طراحی شده است.
اگر به مقاله‌های راهنمای رصد آسمان شب علاقه دارید، دیدگاه خود را برای بهتر شدن آن با دیتاسنتر من به اشتراک بگذارید.
