کدام جانداران روی زمین طولانی‌ترین عمر را دارند؟

طول عمر برخی جانداران روی زمین حتی از میانگین طول عمر انسان هم بیشتر است. با اینکه حد مطلق طول عمر انسان به ۱۵۰ سال می‌رسد، این مقدار در مقایسه با طول عمر برخی جانوران که به قرن‌ها و هزاران سال می‌رسد، مانند چشم برهم‌زدنی است. برخی جانوران حتی می‌توانند فرایند سالخوردگی خود را متوقف یا معکوس کنند.

عروس دریایی فناناپذیر تیولا در کرانه‌ی ساحل سریعرمه‌ی ترکیه

گرچه تعداد زیادی جاندار با طول عمر طولانی روی خشکی‌ها زندگی می‌کنند (برای مثال قدیمی‌ترین سنگ‌پشت نزدیک به ۱۹۰ سال دارد)، هیچ‌کدام از آن‌ها در این فهرست قرار ندارند بلکه قهرمانان واقعی عمر طولانی در آب زندگی می‌کنند. در این مقاله به معرفی ۱۰ نمونه از جاندارهایی با بیشترین طول عمر می‌پردازیم.

نهنگ قطبی در آب‌های نزدیک به منطقه‌ی Quikiqtaaluk در نوناوت شمال کانادا زندگی می‌کند.

نهنگ قطبی: طول عمر بیش از ۲۰۰ سال

نهنگ‌های قطبی (Balaena mysticetus) از پستاندارانی با بیشترین طول عمر هستند. طول عمر دقیق نهنگ‌های قطبی نامشخص است اما براساس شواهد مربوط به نوک نیزه‌های شکار نهنگ، این گونه‌ها به‌راحتی بیش از ۱۰۰ سال عمر می‌کنند و به نقل از وزارت ملی جوی و اقیانوسی (NOAA) ممکن است طول عمر آن‌ها به بیش از ۲۰۰ سال هم برسد.

این نهنگ‌ها دارای جهش‌های ژنی به نام ERCC1 هستند که مرتبط با ترمیم DNA آسیب‌دیده است و به محافظت از این گونه‌ها دربرابر سرطان کمک می‌کند که عامل بالقوه‌ی مرگ‌ومیر آن‌ها است. علاوه بر این، ژن دیگری به نام PCNA دارد که می‌تواند تکثیر شود. این ژن در رشد و ترمیم سلول‌ها نقش دارد و تکثیر آن می‌تواند فرایند سالخوردگی را آهسته سازد.

سنگ‌ماهی چشم خشن (Sebastes aleutianus) که با عنوان سنگ‌ماهی گلو سیاه یا سنگ‌ماهی نوک سیاه هم شناخته می‌شود.

سنگ ماهی چشم خشن: طول عمر بیش از ۲۰۰ سال

به نقل از اداره‌ی ماهی و حیات وحش واشنگتن، سنگ ماهی گلوسیاه (Sebastes aleutianus) یکی از ماهیان با حداکثر طول عمر ۲۰۵ سال است. به نقل از کمیته‌ی وضعیت حیات وحش درمعرض خطر کانادا (COSEWIC)، هیئت مشاوره‌ای مستقلی که به ارزیابی گونه‌های درمعرض خطر انقراض در کانادا می‌پردازد، این ماهی قهوه‌ای و صورتی فام که در اقیانوس آرام در محدوده‌ی کالیفرنیا تا ژاپن زندگی می‌کند، تا ۹۷ سانتی‌متر رشد می‌کند و از میگو و ماهی‌های کوچک‌تر تغذیه می‌کند.

صدف‌های آب شیرین از دسته‌ی Marigaritifera

صدف مروارید آب شیرین: طول عمر بیش از ۲۵۰ سال

صدف‌های مروارید آب شیرین (Margaritifera margaritifera) از صدف‌های دوکپه‌ای هستند که ذرات غذا را از آب جدا می‌کنند. این صدف‌ها غالباً در رودخانه‌ها و جریان‌های اروپا و آمریکای شمالی ازجمله ایالات متحده و کانادا زندگی می‌کنند. به نقل از صندوق جهانی حیات وحش (WWF)، قدیمی‌ترین صدف مروارید شناخته‌شده‌ی آب شیرین ۲۸۰ سال عمر داشت. این بی‌مهره‌ها به لطف سوخت‌وساز کند، طول عمری طولانی دارند.

صدف‌های مروارید آب شیرین از گونه‌های درمعرض خطر هستند. به نقل از اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN)، جمعیت این صدف‌ها به دلایل مرتبط با انسان ازجمله خرابی و تغییر زیستگاه‌های رودخانه‌ای در حال کاهش است.

کوسه‌ی گرینلند در حال شنا در پس‌زمینه‌‌ای سیاه

کوسه‌ گرینلند: طول عمر بیش از ۲۷۲ سال

کوسه‌های گرینلند (Somniosus microcephalus) در اعماق اقیانوس‌های شمالگان و اقیانوس‌های اطلس شمالی زندگی می‌کنند. طول این کوسه‌ها به ۷٫۳ متر می‌رسد و از انواع جانداران دیگر ازجمله ماهی و پستانداران دریایی مثل فک‌ها تغذیه می‌کنند.

براساس پژوهش سال ۲۰۱۶ روی بافت چشم کوسه‌ی گرینلند که در مجله‌ی Science منتشر شد، این کوسه‌ها می‌توانند حداقل تا ۲۷۲ سال عمر کنند. براساس تخمین‌ها بزرگ‌ترین کوسه‌ی این پژوهش نزدیک به ۳۹۲ سال عمر دارد و پژوهشگرها نشان دادند این کوسه‌ها حتی می‌توانند تا ۵۱۲ سال هم زنده بمانند. تخمین‌های سنی تا اندازه‌ای با عدم قطعیت همراه هستند اما کمترین تخمین ۲۷۲ سال، بازهم این کوسه‌ها را در گروه جاندارانی با بیشترین طول عمر قرار می‌دهد.

کرم لوله‌ای در بستر اقیانوس

کرم لوله‌ای: طول عمر بیش از ۳۰۰ سال

کرم‌های لوله‌ای از بی‌مهرگانی هستند که در محیط‌های پایدار و سرد اعماق دریا به طول عمر‌های بالا می‌رسند. براساس پژوهشی در سال ۲۰۱۷ که در مجله‌ی The Science of Nature منتشر شد، گونه‌ی Escarpia Iaminata یکی از گونه‌های کرم لوله‌ای که در بستر اقیانوس خلیج مکزیک زندگی می‌کند معمولاً تا ۲۰۰ سال عمر می‌کند و برخی گونه‌ها حتی تا ۳۰۰ سال هم دوام می‌آورند. کرم‌های لوله‌ای به دلیل تهدید‌های محیطی اندک مثل نبود شکارچی‌ها، نرخ مرگ‌ومیر پایینی دارند و بدین‌ترتیب به طول عمرهای بالایی می‌رسند.

صدف ایسلندی در ساحل دماغه‌ی کاد در ماساچوست

صدف ایسلندی: طول عمر بیش از ۵۰۰ سال

صدف‌های ایسلندی (Arcitica islandica) در اقیانوس اطلس شمالی زندگی می‌کنند. این گونه‌های آب شور می‌توانند بسیار طولانی‌تر از دیگر صدف‌های دوکفه‌ای مثل صدف مروارید آب شیرین زندگی کنند. به نقل از موزه‌ی ملی ولز در بریتانیا، در سال ۲۰۰۶ صدفی با طول عمر ۵۰۷ سال در ساحل ایسلند پیدا شد. دانشمندان نام مینگ را روی این صدف گذاشتند زیرا تاریخ تولد آن ۱۴۹۹ میلادی و هم‌زمان با حکمرانی سلسله‌ی مینگ در چین است.

شاخه‌های مرجان سیاه روی تپه‌ای دریایی

مرجان سیاه: طول عمر بیش از ۴۰۰۰ سال

مرجان‌ها به سنگ‌ها و گیاه‌های رنگارنگ کف دریا شباهت دارند اما در واقع از اسکلت‌ خارجی بی‌مهرگانی به نام پلیپ ساخته شدند. این پلیپ‌ها به صورت پیوسته با ایجاد کپی‌های ژنتیکی یکسان خود را تکثیر و جایگزین می‌کنند و به‌این‌ترتیب به‌مرورزمان ساختار اسکلت خارجی مرجانی بیشتر رشد می‌کند. درنتیجه مرجان‌ها ترکیبی از چند جاندار زنده‌ی یکسان هستند نه یک جاندار زنده مثل کوسه‌ی گرینلند یا صدف‌های ایسلندی. به همین دلیل، طول عمر آن‌ها هم نتیجه‌ی تلاشی تیمی است.

مرجان‌ها می‌توانند به مدت صدها سال یا بیشتر زندگی کنند اما مرجان‌های سیاه اعماق دریا (Leiopathes) از گروه مرجان‌هایی با بیشترین طول عمر هستند. سن گونه‌های مرجانی که در کرانه‌های ساحل هاوایی کشف شدند تا ۴۲۶۵ سال تخمین زده شد.

تصویرسازی اسفنج‌ها به‌ویژه گونه‌ی Monorhaphis chuni

اسفنج شیشه‌ای: طول عمر بیش از ۱۰ هزار سال

اسفنج‌ها هم مشابه مرجان‌ها از کلونی‌های جانداران تشکیل ‌شده‌اند و می‌توانند تا هزاران سال زنده بمانند. اسفنج‌های شیشه‌ای از جاندارانی با بیشترین طول عمر هستند. اعضای این گروه را می‌توان در اعماق اقیانوس‌ها پیدا کرد و اغلب اسکلت‌هایی مشابه شیشه دارند، ازاین‌رو اسفنج شیشه‌ای نامیده می‌شوند. براساس پژوهش سال ۲۰۱۲ که در مجله‌ی chemical Geology منتشر شد، طول عمر اسفنج شیشه‌ای متعلق به گونه‌های Monorhaphis chuni یازده هزار سال تخمین زده شد. دیگر گونه‌های اسفنج می‌توانند مدت طولانی‌تری هم زنده بمانند.

عروس دریایی فناناپذیر تیولا در کرانه‌های ساحلی پالم بیچ فلوریدا

عروس دریایی تیولا: تقریباً فناناپذیر

گونه‌ی Turritopsis dohrnii که عروس دریایی فناناپذیر هم نامیده می‌شود، می‌تواند تا ابد زنده بماند. عروس دریایی در ابتدا به شکل لارو است و سپس در بستر دریا شکل می‌گیرد و به پلیپ‌هایی تبدیل می‌شود. این پلیپ‌ها سپس چترهای دریایی رها و آزادی را شکل می‌دهند. یک تیولای بالغ می‌تواند در صورت آسیب فیزیکی یا گرسنگی مجدداً به پلیپ تبدیل شود و سپس دوباره به حالت عروس دریایی بازگردد.

عروس دریایی تیولا که گونه‌ی بومی دریای مدیترانه است می‌تواند این چرخه‌ی زندگی را چندین مرتبه تکرار کند و درنتیجه هرگز بر اثر کهولت سن نمیرد. عروس‌های تیولا کوچک هستند و طول آن‌ها به کمتر از ۴٫۵ میلی‌متر می‌رسد. این گونه‌ها خوراک دیگر جانداران مثل ماهی‌ها هستند و ممکن است به دلایلی غیر از مرگ طبیعی بمیرند که مانع از فناپذیری آن‌ها می‌شود.

تصویری از یک هیدرا، بی‌مهرگانی کوچک که می‌توانند فناناپذیر باشند

هیدرا: پتانسیل فناناپذیری دارد

هیدرا به گروهی از بی‌مهرگان کوچک با بدن‌های نرم گفته می‌شود که از نظر ظاهری به عروس دریایی شباهت دارند. هیدراها هم مانند عروس دریایی تیولا پتانسیل فناناپذیری دارند. هیدراها هیچ علامتی از زوال یا سالخوردگی را نشان نمی‌دهند. این بی‌مهره‌ها از سلول‌های بنیادی ساخته شده‌اند که ازطریق تکثیر یا کلونی‌سازی به احیای خود ادامه می‌دهند. هیدراها در شرایط طبیعی به دلیل تهدیدهایی مثل شکارچی‌ها و بیماری نمی‌توانند تا ابد زنده بمانند اما بدون این تهدیدهای خارجی می‌توانند فناناپذیر شوند.