معضل فراگیر سلامت: غذاها و نوشیدنی‌ها در یک دهه گذشته شیرین‌تر شده‌اند
انسان‌ها ازنظر تکاملی به شیرینی تمایل دارند. غذاهای شیرین مانند میوه و عسل از منابع مهم انرژی برای اجداد ما بودند. اگرچه در دنیای امروزی، غذاهای شیرین‌شده به‌راحتی دردسترس قرار دارند، بسیار ارزان هستند و به‌شدت تبلیغ می‌شوند.
اکنون، ما درحال مصرف قند بیش از اندازه‌ای در غذاها و نوشیدنی‌های خود هستیم؛ نوعی شیرینی که به‌جای اینکه به‌طور طبیعی در غذا وجود داشته باشد، به آن اضافه می‌شود. مصرف مقدار زیاد قند اضافه‌شده برای سلامتی خوب نیست و با چاقی، دیابت نوع دو و پوسیدگی دندان ارتباط دارد.
به دلیل نگرانی‌های سلامتی مرتبط با مصرف قند، تولیدکنندگان مواد غذایی نیز شروع به استفاده از شیرین‌کننده‌های غیرمغذی برای شیرین‌کردن غذاها کرده‌اند. این شیرین‌کننده‌ها کالری بسیار کمی دارند یا فاقد کالری هستند و شامل شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام و نیز شیرین‌کننده‌های با منشا طبیعی مانند استیویا می‌شوند (استیویا شیرین‌کننده‌ای است که از عصاره گیاه شیرین‌برگ به‌دست می‌آید).
پژوهشی که به‌تازگی در مجله‌ی Public Health Nutrition منتشر شده، نشان می‌دهد که مقدار قندهای اضافه‌شده و شیرین‌کننده‌های غیرمغذی در غذاها و نوشیدنی‌های بسته‌بندی‌شده طی دهه گذشته رشد زیادی داشته است. این امر خصوصاً در کشورهای با درآمد متوسط مانند چین و هند مشاهده می‌شود.
پژوهشگران با استفاده از داده‌های فروش در سراسر جهان، مقدار قند افزوده‌شده و شیرین‌کننده‌های غیرمغذی را در غذاها و نوشیدنی‌های بسته‌بندی‌شده‌‌ای که از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ به فروش رسیده بودند، محاسبه کردند. پژوهشگران دریافتند که در سطح جهان، به ازای هر فرد، حجم شیرین‌کننده‌های غیرمغذی موجود در نوشیدنی‌ها ۳۶ درصد و قند اضافه‌شده در غذاهای بسته‌بندی‌شده، ۹ درصد افزایش پیدا کرده است.
- کشف تأثیر وحشتناک شیرین‌کننده‌های مصنوعی
- وقتی قند را کنار می‌گذارید، چه اتفاقی برای مغزتان می‌افتد؟
- هشدار دانشمندان: غذاهای به‌شدت فرآوری‌شده سلامت ما کره زمین را نابود می‌کنند
شیرین‌کننده‌های غیرمغذی بیشتر به شیرینی‌ها اضافه می‌شوند. بستنی‌ها و بیسکویت‌های شیرین ازنظر شیرین‌کننده‌ها بالاترین سرعت رشد را در دسته مواد غذایی دارند.
گسترش استفاده از قندهای افزودنی و شیرین‌کننده‌های دیگر طی دهه گذشته به این معنا است که به‌طورکلی غذاهای بسته‌بندی‌شده ما شیرین‌تر شده‌اند.
تجزیه‌و‌تحلیل پژوهشگران نشان می‌دهد که مقدار قند اضافه‌شده برای شیرین‌کردن نوشیدنی‌ها در سطح جهان افزایش پیدا کرده است. اگرچه، این افزایش تاحد زیادی ناشی از افزایش ۵۰ درصدی در کشورهای با درآمد متوسط مانند چین و هند است. استفاده از این مواد در کشورهای پردرآمدی مانند استرالیا و ایالات متحده کاهش پیدا کرده است.
توصیه می‌شود که مردان کمتر از ۹ قاشق چایخوری قند در روز مصرف کنند، درحالی‌که زنان باید روزانه کمتر از ۶ قاشق چایخوری قند مصرف کنند. اگرچه، از آن‌جایی که قند به بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود، بسیاری از مردم بیش از حد توصیه‌شده قند مصرف می‌کنند.
کشورهای ثروتمند و فقیر
در مصرف قند افزوده‌شده و شیرین‌کننده بین کشورهای ثروتمند و فقیر تفاوت وجود دارد. بازار مواد غذایی و نوشیدنی‌های بسته‌بندی‌شده در کشورهای پردرآمد اشباع شده است و شرکت‌های بزرگ مواد غذایی و نوشیدنی برای تداوم رشد خود به کشورهای با درآمد متوسط روی آورده‌اند.
یافته‌های پژوهشگران حاکی از وجود استاندارد دوگانه‌ای در شیرین‌سازی مواد غذایی است، به این شکل که تولیدکنندگان، محصولات دارای شیرینی کمتر و سالم‌تر را در کشورهای ثروتمندتر عرضه می‌کنند.
عواقب غیرمنتظره کنترل
درراستای کاهش مضرات سلامتی ناشی از مصرف قند اضافه‌شده، بسیاری از دولت‌ها برای محدود کردن استفاده و مصرف آن‌ها اقداماتی انجام داده‌اند. بستن مالیات بر قند، کمپین‌های آموزشی، محدودیت‌های تبلیغاتی و برچسب‌گذاری ازجمله این اقدامات است.
اما چنین اقداماتی می‌تواند تولیدکنندگان را تشویق کند تا به‌طور جزئی یا کامل قند را با شیرین‌کننده‌های غیرمغذی جایگزین کنند تا از جریمه‌ها پیشگیری کنند یا ترجیحات مصرف‌کنندگان را برآورده سازند. پژوهشگران متوجه شدند که در مناطق دارای اقدامات سیاسی بیشتر درجهت کاهش مصرف قند، افزایش قابل‌توجهی در شیرین‌کننده‌های غیرمغذی نوشیدنی‌ها اتفاق افتاده است.
چرا افزایش مصرف شیرین‌کننده‌های غیرمغذی خوب نیست؟
درحالی‌که مضرات مصرف مقدار بیش‌ازحد قند اضافه‌شده به‌خوبی شناخته شده است، تکیه بر شیرین‌کننده‌های غیرمغذی به‌عنوان یک راه‌حل نیز با خطراتی همراه است.
اگرچه این مواد حاوی کالری نیستند، بررسی‌های اخیر نشان می‌دهند که مصرف شیرین‌کننده‌های غیرمغذی ممکن است با دیابت نوع دو و بیماری قلبی مرتبط باشد و می‌تواند میکروبیوم روده را به هم بریزد. علاوه‌بر‌این، ازآنجاکه شیرین‌کننده‌های غیرمغذی شیرین هستند، مصرف آن‌ها بر ذائقه ما اثر می‌گذارد و ما را تشویق به خوردن غذاهای شیرین می‌کند. این موضوع خصوصا برای کودکان نگران‌کننده است که ترجیحات چشایی آن‌ها درحال شکل‌گیری است. همچنین، برخی از شیرین‌کننده‌های غیرمغذی به‌عنوان آلاینده محیطی درنظر گرفته می‌شوند و به‌خوبی از فاضلاب حذف نمی‌شوند.
شیرین‌کننده‌های غیرمغذی فقط در غذاهای فوق‌فرآوری‌شده یافت می‌شوند. این غذاها به‌طور صنعتی ساخته می‌شوند و حاوی موادی هستند که در آشپرخانه خانه وجود ندارد و به گونه‌ای طراحی می‌شوند که بسیار خوش‌طعم باشند. مصرف غذاهای فوق‌فرآوری‌شده با خطر بالاتر ابتلا به بیماری قلبی، دیابت نوع دو، سرطان و مرگ همراه است.
غذاهای فوق‌فرآوری‌شده ازنظر محیط زیست نیز مضر هستند، زیرا از مقدار زیادی انرژی، آب و مواد بسته‌بندی استفاده می‌کنند و ضایعات پلاستیکی را نیز افزایش می‌دهند.
غذاهایی که حاوی شیرین‌کننده‌ها هستند، اگر حاوی قند نباشند، با این ایجاد تصور که غذاهای سالمی هستند، مردم را به اشتباه می‌اندازند و ممکن است جایگزین غذاهای کامل و مغذی موجود در رژیم غذایی آن‌ها شوند.
تمرکز روی تغذیه
هنگام اتخاذ سیاست‌های بهبود سلامت تغذیه عمومی، مهم است که پیامدهای ناخواسته درنظر گرفته شود. به‌جای تمرکز بر مواد مغذی خاص، حمایت از سیاست‌هایی که جنبه‌های گسترده‌تر غذا ازقیبل اهمیت فرهنگی، سطح فرآوری و اثرات زیست‌محیطی آن را درنظر بگیرد، ارزشمند است. چنین سیاست‌هایی باید غذاهای مغذی با حداقل فرآوری را ترویج کنند.
پژوهشگران می‌گویند، باید از نزدیک بر افزایش شیرینی غذاها و نوشیدنی‌ها و مصرف روزافزون قندهای اضافه‌شده و شیرین‌کننده‌های غیرمغذی نظارت داشته باشیم. این امر احتمالاً ترجیحات چشایی آینده، انتخاب‌های غذایی و سلامت انسان و سیاره را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
