چشم‌انداز آینده لنزهای تماسی هوشمند؛ فناوری واقعیت افزوده مقابل چشمان شما

تا یک دهه‌ی قبل، جاه‌طلبی‌های گوگل کنترل‌نشده به‌نظر می‌رسید. این شرکت ازطریق Waymo، اتومبیل‌های خودران طراحی می‌کرد. یکی دیگر از برنامه‌های این شرکت، ساخت لنزهای تماسی هوشمند برای اندازه‌گیری سطح گلوکز اشک کاربران و شاید کمک به کاهش آسیب‌های ناشی از دیابت بود. برایان اوتیس و بابک پرویز از گوگل در سال ۲۰۱۴ نوشتند:

هنوز در روزهای اولیه‌ی فناوری لنزهای تماسی به‌سر می‌بریم؛ اما مطالعات ما تحقیق‌های بالینی متعددی را تکمیل کرده است که به اصلاح نمونه‌ی اولیه‌ای که ساخته‌ایم، کمک می‌کند.

اکنون با گذشت چندین سال، تلاش‌های غول جست‌وجوی اینترنت درزمینه‌ی ساخت لنزهای تماسی هوشمند متوقف شده و چنین محصولی به بازار عرضه نشده است. درواقع، آلفابت، شرکت مادر گوگل، کار روی این پروژه‌ی جذاب را سال ۲۰۱۸ رسماً کنار گذاشت. بااین‌حال، لنزهای هوشمند سرانجام به‌لطف تلاش‌های دانشمندان و مهندسان بی‌شماری به واقعیت تبدیل شده‌اند و آینده‌ی این تکنولوژی هیجان‌انگیز هیچ شباهتی به انتظارات احتمالی ما ندارند.

تاکنون تلاش‌های بسیاری برای پیشرفت لنزهای تماسی انجام شده است. درحال‌حاضر، Acuvue لنز Oasys را عرضه می‌کند؛ محصولی که مثل برخی عینک‌های امروزی، زیر نور خورشید به‌طورخودکار تیره می‌شود. از سال‌ها قبل، محققان روی لنزهایی کار می‌کنند که تقاضا برای آن‌ها زیاد باشد. این نوع لنزها می‌توانند سطح شیمیایی مواد مختلف را در بدنتان اندازه‌گیری و درصورت نیاز، داروی مرتبط با آن را تجویز کنند. حال وضعیت لنزهای تماسی هوشمند چگونه است؟ در پاسخ، باید اشاره کنیم که چنین محصولاتی هنوز به بازار عرضه نشده‌اند.

InWith درشُرُف تغییر وضعیت موجود در حوزه‌ی لنزهای تماسی هوشمند است. در نمایشگاه CES 2021، این شرکت از روشی برای قراردادن تراشه‌های نمایشگر بینایی تقویت‌شده در لنزهای تماسی هیدروژل نرم پرده برداشت که میلیون‌ها نفر روزانه از آن‌ها استفاده می‌کنند. اوایل سال ۲۰۲۰، InWith اعلام کرد با همکاری Bausch و Lomb مدارهای الکترونیکی انعطاف‌پذیر را به‌طورمستقیم در لنزها قرار خواهد داد. البته امکان خرید این نوع لنزها هنوز وجود ندارد.

استیو سینکلر، معاون ارشد تولید در موجو ویژن (Mojo Visoin) می‌گوید:

لنزهای تماسی هوشمند از آنچه فکر می‌کنید، به ما نزدیک‌تر هستند؛ اما این محصولات به‌زودی دردسترس قرار نخواهند گرفت. موجو یکی از رقبای بزرگ InWith است و لنزهایی با مجموعه‌ای از فناوری‌های اختصاصی تولید کرده است که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به نمایشگر microLED تقریباً نامرئی با ابعاد کمتر از نیم میلی‌متر (درحد یک دانه‌ی شن)، حسگرهای کوچک مثل شتاب‌سنج و ژیروسکوپ، حسگری بسیار کارآمد برای اندازه‌گیری دنیای اطراف، باتری‌های بسیار کوچک و… اشاره کرد.

سینکلر می‌گوید لنزهای موجو مثل لنزهای InWith در مرحله‌ی نمونه‌های اولیه قرار دارند. حدود دوازده نفر در این شرکت جدیدترین نمونه‌های اولیه را پوشیده‌اند و مدل جدید آن تابستان امسال، نوید پیشرفت‌های بیشتری می‌دهد.

حال چه کارهایی می‌توان به این لنزها انجام داد؟ احتمالاً اولین چیزی که به‌ ذهن شما خطور می‌کند، برنامه‌های واقعیت افزوده است. برای مثال، هنگامی که در شهر هستید، فلش‌های راهنما شما را برای رسیدن به مقصد راهنمایی خواهند کرد یا اطلاعاتی درباره‌ی مکان‌ها و افرادی که از کنار آن‌ها عبور می‌کنید، مشاهده خواهید کرد.

بااین‌حال، قدرت اصلی نمایشگری که روی چشم قرار می‌گیرد، شبیه به آن چیزی نیست که انتظار دارید. سینکلر کاربردهای متفاوتی ارائه می‌دهد؛ ازجمله مشاهده‌ی سخنرانی بزرگ، مشاهده‌ی یادداشت‌های مربوط به ارائه‌ها در کنفرانس‌ها و مرور فهرست کارهای روزانه.

یکی از زمینه‌هایی که لنزهای تماسی هوشمند می‌تواند در آن بسیار کاربردی باشد، ورزش است. دوندگان امروزی دنیایی از معیارها را روی مچ دست خود دارند؛ اما چه کسی تمایل دارد هنگام دویدن با حداکثر سرعت، فهرست‌های مدنظرش را آن‌هم روی مچ دست مشاهده کند؟ این در حالی است که لنزهای تماسی می‌توانند داده‌های بیومتریک را به‌طورلحظه‌ای و مستقیم به او نشان دهند.

فناوری واقعیت افزوده

لنزهای تماسی هوشمند برای افراد کم‌بینا نیز مزیت‌هایی به‌ارمغان خواهند آورد. تراشه‌های موجو با بهره‌گرفتن از فناوری واقعیت افزوده می‌توانند صحنه‌های دلخواه را روی پس‌زمینه‌ی دنیای واقعی نمایش دهند و به‌عنوان مثال، به‌طورلحظه‌ای المان‌هایی را به محیط اطراف اضافه کنند. علاوه‌براین با تغییر کنتراست تصویر، دید کاربرانی تقویت خواهد شد که دچار مشکلات بینایی هستند. چنین محصولی می‌تواند به‌شدت کاربردی باشد و در کانون توجه همگان قرار گیرد؛ اما این تازه شروع کار است.

دید مادون‌قرمز

بینایی درواقع ارتباطی پیچیده میان سیستم چشم و مغز شما است که تکانه‌های الکتریکی ارسال‌شده از چشم را تفسیر و آن‌ها را به تصویر نهایی تبدیل می‌کند. در این روند، مغز شما تاحدودی ایرادهای موجود را می‌پذیرد؛ اما شاید این مورد در آینده تغییر کند.

لنزهای هوشمند روزی می‌توانند لنزهای ناقص را اصلاح کنند یا حتی به‌طورکامل جایگزین آن‌ها شوند؛ بدین‌ترتیب، قبل از ارسال تکانه‌های الکتریکی به مغز، ایرادهای احتمالی را برطرف خواهد کرد. لنزهای هوشمند هم می‌توانند داده‌های مختلف را قبل از ایجاد تداخل ارائه دهند یا امکان دید مادون‌قرمز را فراهم کنند. چنین ویژگی‌هایی شبیه فیلم‌های عملی‌‌تخیلی است و درواقع، قدرت بسیار جذابی دراختیار ما قرار خواهد داد.

تماشا در آپارات

سینکلر می‌گوید:

به کشف برخی از مزیت‌های بالقوه‌ی فناوری لنزهای تماسی هوشمند بسیار نزدیک شده‌ایم و محدودیت زیادی در کارکردهای این محصولات وجود نخواهد داشت.

اگر به دوران پس از گوشی‌های هوشمند نگاه کنید، لنزهای تماسی هوشمند می‌توانند جایگزینی ایدئال باشند. گری بنگر، فن‌شناس و نویسنده و فیلسوف سابق دره‌ی سیلیکون، دنیایی را در ۱۴۰ سال آینده تصور می‌کند که نمایشگرها در آن، نه‌تنها در لنزهای تماسی استفاده خواهند شد؛ بلکه درواقع بخشی از وجود شخص خواهند بود.

این ویژگی به‌لطف تراشه‌ای که پشت گوش افراد قرار می‌گیرد، دردسترس او خواهد بود. وی در کتاب جدیدش با عنوان «سفر بدون محدودیت» توضیح می‌دهد که هوش مصنوعی و رابط‌های میان ذهن و ماشین، چگونه با ایمپلنت‌های شبکیه‌ ترکیب می‌شوند تا اساساً دانش‌نامه‌ای مثل ویکی‌پدیا را به‌طورمستقیم روی بدن افراد بسازند.

بنگر اعتقاد دارد هوش مصنوعی هوشمندتر در آینده‌ای نه‌چندان دور، با داده‌های مرتبط به مکان افراد و حسگرهایی که تقریباًُ همه‌ی جنبه‌های بدن را بررسی می‌کنند، ترکیب خواهد شد. در آن زمان، شما می‌توانید به‌راحتی به پیتزا فکر کنید و نقشه‌ی کوچکی روی قرنیه‌ی چشم شما نشان خواهد داد کجا می‌توانید یک پیتزا بخرید.