کشف شهر گمشده ناتونیا از دوران امپراتوری اشکانیان در عراق
باستان‌شناسان به کمک پهپاد اکتشافاتی را در طی سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۲ در محوطه باستانی واقع در دامنه‌ی کوه پیره مگرون در رشته‌کوه‌های زاگرس انجام دادند. به نقل از خبرگزاری CNN، آن‌ها در بررسی‌های خود به قلعه سنگی کهنی به نام رابانا-مرقولی رسیدند. این قلعه مستحکم باستانی که نزدیک به ۴ کیلومتر طول دارد، دارای دو بناهای مسکونی، چند نقش برجسته و همین‌طور معبد است.
به باور باستان‌شناسان، حاکم آدیابن قلعه رابانا-مرقولی را در نزدیکی مرزهای شرقی پادشاهی کوچک خود ساخته است. براساس تحقیقاتی که مایکل براون، محقق مؤسسه باستان‌شناسی خاور نزدیک در دانشگاه هایدلبرگ آلمان انجام داده، پادشاهی آدیابن روزگاری بخشی از امپراتوری اشکانیان بود و پادشاهانش به این سلسله قدرتمند خراج می‌دادند.
امپراتوری اشکانیان که به امپراتوری پارت‌ها نیز مشهور است، یکی از قوی‌ترین سلسله‌های پادشاهی تاریخ ایران و جهان به حساب می‌آید. این امپراتوری قدرتمند بیش از ۴۷۰ سال بر قلمروی وسیعی از آسیای میانه و غرب آسیا حکمرانی کرد.
بخشی از قلعه ۲۰۰۰ هزار ساله رابانا-مرقولی را در این تصویر می‌بینید.
براون می‌گوید نقش‌‌برجسته‌هایی که در ورودی قلعه پیدا شدند، احتمالاً با توجه به لباس و به‌خصوص کلاه، حاکم آدیابن را به تصویر کشیده باشند. این حکاکی‌ها به سایر نقش‌‌برجسته‌هایی که از پادشاهان آدیابن باقی مانده، به‌خصوص نمونه‌ای در هترا، شباهت دارند. شهر باستانی هترا در فاصله ۲۳۰ کیلومتری قلعه رابانا-مرقولی قرار دارد، از این رو، ظاهراً گمانه‌زنی باستان‌شناسان صحیح باشد.
مقاله‌های مرتبط:
- کشف اسکلت حیرت‌انگیز نئاندرتال در غاری در کردستان عراق
- با شهر زخیکو آشنا شوید؛ سکونتگاهی باستانی که با خشک‌سالی در عراق از آب سر درآورد
براون به جز این یک فرضیه مهم دیگر نیز دارد و آن اینکه این قلعه باستانی احتمالاً بخشی از شهر سلطنتی معروف به «ناتونیا» یا «ناتونیساروکرتا» متعلق به پادشاهی آدیابن بوده باشد. براون می‌گوید ناتونیا شهر باستانی است که تنها از روی سکه‌های کمیاب شناخته می‌شود و در هیچ سند و مدرک تاریخی‌ای از آن صحبتی به میان نیامده است. اطلاعات به‌دست‌آمده از ۷ سکه باستانی از وجود شهری متعلق به خاندان پادشاهی ناتونیسار و در مکانی که حالا رود زاب اسفل (در روزگاران گذشته به آن رود کاپروس می‌گفتند) است خبر می‌دهد.
براون می‌گوید، نزدیکی قلعه به رود زاب اسفل، دوران کوتاه اشغال آن (حدود ۱۰۰ سال) و نقش برجسته‌ها همگی رابانا-مرقولی را به بهترین گزینه برای اینکه شهر گمشده ناتونیا باشد، تبدیل می‌کند.
به عقیده محققان حکاکی‌های کشف‌شده احتمالاً پادشاه آدیابن را نقش کرده‌اند.
پادشاهی که در نقش برجسته‌ها به چشم می‌خورد، احتمالاً بنیان‌گذار ناتونیا، ناتونیسار یا از نوادگان او باشد. باستان‌شناسان همچنین اشاره کرده‌اند که نام ناتونیساروکرتا در زبان اشکانی به معنای خندق یا قلعه است. این توصیف می‌تواند در مورد رابانا-مرقولی صحیح باشد. این دژ مستحکم که در تلاقی نواحی مرتفع و پست قرار گرفته بود، ممکن است نقش مهمی برای دادوستد با طایفه‌های چوپان منطقه و همین‌طور حفظ روابط دیپلماتیک و اعمال فشار نظامی ایفا کرده باشد. در همین حال، ساخت و نگه‌داری و ساماندهی چنین بنای بزرگی نشان از فعالیت‌های دولتی دارد.
این پژوهش می‌تواند گام بسیار مهمی برای افزوده شدن به دانش باستان‌شناسان در مورد تاریخچه سلسله پادشاهی اشکانیان باشد. در واقع، با وجودی که اشکانیان یکی از مهم‌ترین قدرت‌های خاور نزدیک در دوران باستان بودند، هنوز تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده‌اند.
