آیا موج گرما می‌تواند به سلامت روان آسیب برساند؟
همزمان با بالا رفتن جهانی دمای هوا و شکسته شدن رکورد موج گرما در بسیاری از شهرهای عموما خنک دنیا، بد نیست نگاهی به این پرسش داشته باشیم که آیا موج گرما قادر است برای سلامت روان انسان تاثیرات زیان‌باری را به همراه داشته باشد یا خیر؟
به گفته دکتر «لاورنس وین‌رایت»، روان‌پزشک و استاد دانشگاه آکسفورد، طی سال‌های اخیر تحقیقات فراوانی نشان داده‌اند که موج گرما می‌تواند وخامت بیماری‌های روانی را بیشتر کند.
وی در ادامه می‌گوید با وجود موج گرما نرخ خودکشی و سطح مرگ و میر بالا می‌رود و افرادی که دارای یک اختلال روانی هستند ممکن است علائم‌شان در چنین شرایطی تشدید شود. همچنین موج گرما می‌تواند در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی موجب ایجاد حالات شیدایی شود که شکل وارونه‌ای از افسردگی محسوب می‌شود.
همچنین به گفته پروفسور «تحسین جافری» رئیس مرکز مری رابینسون در دانشگاه گلاسکو کالدونیان، شواهد نشان می‌دهند که با افزایش حرارت میزان مراجعه به مراکز درمانی مرتبط با اختلالات روانی نیز بالا می‌رود.
همچنین یک پژوهش صورت گرفته در بریتانیا طی سال 2007 نشان داد به ازای هر 1 درجه سانتیگرادی که به میانگین حرارتی 18 درجه اضافه می‌شود، نرخ خودکشی هم تا 3.8 درصد افزایش پیدا می‌کند.
محققان همچنین دریافتند دماهای بالاتر با افزایش خشونت و حالت تهاجمی ارتباط دارند و احتمالا از طریق تاثیرگذاری روی هورمون‌های بدن، عملکرد قوه ادراک و شناخت را دچار مشکل می‌کنند.
موج گرما چگونه روی سلامت روان تاثیر می‌گذارد؟
برای پاسخ به این پرسش باید گفت که احتمالا چندین عامل در روند تاثیرگذاری موج گرما روی سلامت روان دخیل هستند. به گفته وین‌رایت یکی از عوامل مذکور این است که خواب بسیاری از افراد در دمای بالای محیط مختل می‌شود.
به همین ترتیب امروزه از طریق شواهد موجود، به وضوح می‌دانیم که خواب کم یا بی‌کیفیت می‌تواند نتایج ناگواری برای افراد دارای «اختلال افسردگی عمده» را به همراه داشته باشد.
وین‌رایت در ادامه اضافه می‌کند که گرما همچنین می‌تواند موجب بدتر شدن عوارض جانبی داروهای مورد استفاده در روان‌پزشکی یا حتی کاهش تاثیر درمانی آنها شود.
با استناد به توضیحات وین‌رایت گفتنی است اکثر داروهای ضد روان‌پریشی که برای روان‌گسیختگی (اسکیتزوفرنیا) یا اختلالات دو قطبی تجویز می‌شوند، به واقع قادرند تا روی درک افراد از احساس تشنگی تاثیر بگذارند.
این در حالی است که بدن ما روش کاملا واضحی را برای اعلام تشنگی به کار میبرد اما با مصرف این داروها نشانه‌های تشنگی مختل و در نهایت به ایجاد بیماری‌های مرتبط با گرما منجر خواهند شد.
هنگام مواجهه با موج گرما برای حفظ سلامت روان چه کاری از دست‌مان بر می‌آید؟
دکتر وین‌رایت جهت مقابله با تاثیرات موج گرما روی سلامت روان، توصیه می‌کند که افراد علاوه بر نوشیدن مرتب آب و خنک نگاه داشتن بدن خود، همچنین داروهای خود را در معرض نور خورشید قرار ندهند و از مصرف نامرتب آنها پرهیز کنند.
به عقیده وی موارد عدم مصرف الکل و پیاده‌روی قبل خواب (برای خواب مناسب) اقدامات مفیدی محسوب می‌شوند، همینطور تمرین این مورد که فرد نسبت به خود دلسوز باشد و خود را به هر دلیلی مورد سرزنش قرار ندهد نیز در مقابله با تاثیرات روانی موج گرما مفید هستند.
او همچین توصیه می‌کند افراد دارای اختلالات روانی در صورت مشاهده بدتر شدن علائم بیماری یا عوارض جانبی داروهایشان باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنند و تحت معاینه قرار گیرند.
وین‌رایت در کنار تمامی موارد ذکر شده به این اقدام نیز اشاره کرده که در حال حاضر آشنایی مردم با تاثیرات گرما روی سلامت روان اندک است و باید از طریق آگاهی‌رسانی جمعی آنها را با مشکلات این حوزه آشنا نمود.
در پایان بد نیست به نقل قولی از دکتر وین‌رایت اشاره شود که گفته موج گرما و تاثیرات آن بر سلامت روان، نشانه‌ای حائز اهمیت و یادآور آن است که تنها اقدام مناسب کنونی برای خودمان و نسل‌های آینده مقابله با تغییرات اقلیمی زمین است.
