زندگی پرماجرای ساموئل دابلیو فرانسیس، مخترع اسپورک
دکتر ساموئل دابلیو فرانسیس دو سال اول دوران طبابت خودش را صرف درمان جراحت‌های سر و شکم در طول جنگ داخلی آمریکا کرد. او سپس تصمیم گرفت وقت خود را صرف معالجه بیماری‌های پوستی کند. او بعداً انجمن حفاظت بهداشتی را بنیان‌گذاری کرد که بعد از مدتی به تشکیل هیئت بهداشت شهر نیویورک انجامید.
به نقل از خبرگزاری واکس، ساموئل دابلیو فرانسیس همچنین یک مسواک با موهای نایلونی، عصایی با محفظه‌ای مخفی برای کرایه اتوبوس، دستگاه لغو پست و البته بزرگ‌ترین دستاورد او، اختراع ابزار غذاخوری است که امروز با نام اسپورک یا قاش‌چنگ می‌شناسیم. واقعاً برای تلفیق کردن قاشق و چنگال به نبوغ حیرت‌آوری احتیاج بود.
مخترع اسپورک در خانواده‌ای اشرافی در نیویورک متولد شد
در نگاه اول به نظر می‌رسد، اسپورک برای استفاده در فست‌فودها یا ناهارخوری مدارس ساخته شده، اما مردی که این ابزار غذاخوری را اختراع کرد، اصلاً هیچ ارتباطی با فست‌فود نداشت. بلکه او یکی از اولین نخبه‌های پزشکی شهر نیویورک بود.
ساموئل دابلیو فرانسیس در سال ۱۸۳۵ متولد شد. جان دابلیو فرانسیس، پدر او، پزشک به‌نام و از طبقه اشراف شهر نیویورک بود. فرانسیس پدر نیز خلاق و مبتکر بود. او قرصی ابداع کرده بود که شباهت حیرت‌آوری به مشهورترین اختراع پسرش داشت. همان‌طور که ساموئل فرانسیس چنگال و قاشق را با هم تلفیق کرده بود، جان فرانسیس قرص تریپلکس را ساخت که در آن سه مسهل هومئوپاتی در یک قرص جمع شده بودند.
ساموئل دابلیو فرانسیس راه پدر را دنبال کرد و به محافل نخبگان شهر راه یافت.
فرانسیس راه پدر را دنبال کرد و رفته‌رفته به عضویت محافل نخبگان شهر درآمد. او به دانشگاه کلمبیا و پس از آن دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک رفت. فرانسیس در آنجا طبابت را زیر نظر برخی از بهترین مغزهای پزشکی آمریکا آموخت. او در دوران طبابت خود متون پزشکی مهمی درباره اسهال خونی و سایر بیماری‌های مهم نوشت. موفقیت فرانسیس در حرفه‌اش، احترام زیادی در اجتماع برای او به ارمغان آورد.
اما فرانسیس یک مخترع اعجوبه هم بود
ساموئل دابلیو فرانسیس اصلاً نمی‌خواست تنها یک پزشک باشد. اختراعات عجیب و غریبی که از این مرد قرن نوزدهمی باقی مانده‌اند، نشان می‌دهند او یک مخترع معمولی نبوده است. اختراع‌های او طیف وسیعی از ابزارها و وسایل را شامل می‌شود. برخی از این اختراعات را می‌توان خنده‌دار و برخی را کاربردی توصیف کرد.
فرانسیس جعبه کبریت خاصی ساخته بود که از داخل روشن می‌شد. یکی دیگر از اختراعات او را باید از اولین نمونه‌های چای فوری بدانیم. او وسیله‌ای برای درمان سوختگی ساخته بود که به آن دستکش شیشه‌ای می‌گفتند. بیمار باید این دستکش شیشه‌ای را که با داروهای مایع پر شده بود می‌پوشید. دارو بعد از راه انگشت کوچک تخلیه می‌شد.
موفقیت فرانسیس در حرفه‌اش، احترام زیادی در اجتماع برای او به ارمغان آورد.
ساموئل دابلیو فرانسیس در سال ۱۸۵۷، یک ماشین تحریر پیانویی اختراع کرد. ماشین تحریر فرانسیس از اولین نمونه‌های ماشین تحریر در جهان بود که از راهنمای تحریر بهره میبرد. راهنمای تحریر در واقع همان ابزاری است که به افتادن حروف روی کاغذ در حین جابجایی ورق کمک می‌کند. فرانسیس این اختراع را زمانی انجام داده بود که همچنان در دانشکده پزشکی درس می‌خواند. اختراع او به وضوح در تکامل ماشین‌های تحریر نقش مهمی ایفا کرد.
وب‌سایت گرانج گزارش می‌دهد، او در سال ۱۸۶۸ تابوت خود بازشونده و آژير تلگراف را اختراع کرد. اختراع فرانسیس مربوط به دوره‌ای است که نگرانی‌های زیادی در مورد زنده به گور شدن وجود داشت. به گفته فرانسیس، تابوت خود بازشونده به نحوی ساخته شده بود تا فرد با حرکات دست خود فنرهای ماشه‌ای را به کار بیندازد تا در تابوت باز شود. به‌طور هم‌زمان با باز شدن در تابوت، سیم تلگرافی که به تابوت وصل شده بود آژیری را در اتاق نگهبان گورستان به صدا درمی‌آورد. فرانسیس در توضیحات ثبت اختراع خود عنوان کرده بود: «این اختراع برای عموم اهمیت دارد و از صمیم قلب امیدوارم که برخی شرکت‌های بزرگ از آن استفاده کنند.»
او فکر می‌کرد خداوند پشه‌ها را برای فراری دادن انسان‌ها خلق کرد
ساموئل فرانسیس شیفته نویسندگی نیز بود و در زمینه‌های مختلفی قلم‌فرسایی می‌کرد. نظریه‌های مبتکرانه فرانسیس گوشه‌ی دیگری از ذهن پرجنب‌وجوش و خلاق او را نشان می‌دهد. فرانسیس در کتاب «حقایقی غریب درباره انسان و طبیعت» از نظریه‌های علمی عجیبی نوشته است. از جمله این عقیده که:«خدواند پشه را خلق کرد تا انسان را از نواحی مالاریا بیرون براند.»
ماشین تحریر پیانویی که ساموئل دابلیو فرانسیس اختراع کرده بود.
ساموئل فرانسیس به جز رساله‌های علمی طبع خود را در خاطره‌نویسی، زندگی‌نامه و همین‌طور رمان آزمود. مهم‌ترین آثار ساموئل فرانسیس شامل کتابی به نام «درون و بیرون» (ارتباطی به انیمشین پیکسار ندارد)، «تاریخچه آب»، داستان کوتاهی درباره کریسمس و رمانی به نام «زندگی و مرگ» است. بااین‌حال، هیچ‌کدام از این کتاب‌ها به شهرت و محبوبیت اسپورک دست پیدا نکردند.
ساموئل بدون آنکه بداند اسپورک به چنین شهرت خارق‌العاده‌ای می‌رسد درگذشت
ساموئل دابلیو فرانسیس از شهروندان محترم نیویورک بود. به استثنای خود گواهی ثبت اختراع اسپورک در سال ۱۸۷۴، اطلاعات بیشتری از مشهورترین اختراع فرانسیس نداریم. فرانسیس مردی بود که صدها هزار کلمه درباره موضوعات مختلف قلم زد، اما در کمال تعجب، هیچ مرام‌نامه‌ای برای ثبت اختراعش ننوشت. تنها در بخشی از توضیحات ثبت اختراع عنوان شده بود که اسپورک می‌تواند به‌عنوان چاقو نیز به کار رود.
طراحی اصلی اسپورک در سال ۱۸۷۴.
بعدها اسپورک به بزرگ‌ترین میراث ساموئل دابلیو فرانسیس تبدیل شد. این در حالی است که احتمالاً این اسم هیچ‌وقت به گوش خود او نخورده باشد. در واقع، فردی به نام هاید دابیلو بالارد در سال ۱۹۵۱ نام تجاری را اسپورک ثبت کرد. در ثبت اختراع فرانسیس آمده بود که اسپورک از تکه‌ای از ورقه‌ی فلزی ساخته می‌شود؛ اما خود مخترع حتی به خواب هم نمی‌دید که اختراعش در دهه ۱۹۵۰ با پلاستیک به تولید انبوه برسد.
مهم‌ترین میراث فرانسیس اسپورک بود، اما او کارهای زیادی کرده بود
وجهه دوگانه‌ی شخصیت فرانسیس به‌عنوان یک خیرخواه و نابغه‌ی دیوانه به او شمایلی کاریکاتوروار می‌دهد. اما حقیقت تفاوت ظریفی با این تصویر ساده‌انگارانه دارد. او یک پزشک محترم، مورخ و شهروند برجسته و متفکری کاملاً مناسب زمانه‌ی پرتب‌وتاب و غریبی بود که در آن زندگی می‌کرد.
فرانسیس در سال ۱۸۸۶ در سن ۵۱ سالگی در منزل تابستانی‌اش در نیوپورت، رودآیلند، نیویورک درگذشت. روزنامه نیویورک‌تایمز آگهی ترحیمی او را نوشت که به وضوح محبوبیت بالای فرانسیس را در میان عموم مردم جامعه نشان می‌داد. در این آگهی ترحیم آمده بود: «عموم ساکنان تابستانی نیوپورت و همین‌طور ساکنان محلی او را شخصاً می‌شناسند و احترام ویژه‌ای برای او قائل‌اند. او در جامعه بالاترینِ جایگاه‌ها را داشت.»
چند نمونه اسپورک.
چند روز بعد، روزنامه تایمز گزارشی از مراسم تشییع جنازه باشکوه او منتشر کرد. در بخشی از این گزارش آمده بود: «طبع سرزنده و پرمحبت او تمام دل‌ها را ربوده بود.» این امر حتی در دهه ۱۸۸۰، دوره‌ای مملؤ از نفاق و جدایی و تبعیض نژادی نیز صدق می‌کرد؛ چراکه اهالی آفریقایی-آمریکایی نیوپورت نشست ویژه‌ای برای بزرگداشت زندگی و خدمات ساموئل دابلیو فرانسیس به جامعه‌ی سیاه‌پوستان برگزار کردند.
مقاله‌های مرتبط:
- ۹ مخترعی که قربانی اختراعشان شدند
- چگونه چند نابغه ماقبل تاریخ انقلاب تکنولوژیک بشر را آغاز کردند؟
در بزرگداشت او اعلامیه‌ای رسمی نوشته شد و در آن خاطرنشان کرده بودند که فرانسیس در بستر مرگ خطاب به یکی از اهالی آفریقایی-آمریکایی نیوپورت گفته بود: «به سرانجام کارم رسیدم، نگذارید سخن نابه‌جایی در مورد من زده شود. به درود.» در ادامه اعلامیه نیز آمده بود: «ما رنگین‌پوست‌ها با نهایت قدردانی و انصاف اعلام می‌کنیم که تا حد توانمان چنین خواهیم کرد.»
اگرچه کلمه اسپورک برای اولین بار در سال ۱۹۰۹ وارد فرهنگ‌لغت سِنتوری شد، اما این شرکت ون بروده بود که ابزار غذاخوری پلاستیکی به اسم اسپورک را در دهه ۱۹۷۰ ثبت اختراع کرد. چند دهه بعد با تولید انبوه اسپورک، این ابزارهای ترکیبی به سوی کافه‌های سراسر جهان سرازیر شدند. اسپورک در سال‌های پایانی قرن بیستم، جایگاهی تثبیت‌شده پیدا کرد و پس از آن، به یکی از پرکاربردترین اقلام مصرفی قرن بیست‌ویکم هم تبدیل شد. و حالا، از بین تمام اختراع‌های جوراجور ساموئل دابلیو فرانسیس، اسپورک حتی یک قرن و نیم بعد از مرگ، یاد و خاطره او را زنده نگه داشته است.
