نور آبی چیست و آیا باید از پوست خود دربرابر آن محافظت کنیم؟

در فروشگاه‌های محصولات مراقبت از پوست با کرم‌ها و اسپری‌های زیادی رو‌به‌رو می‌شوید که وعده می‌دهند از پوست شما دربرابر تهدیدهای مختلف محافظت می‌کنند. ممکن است متوجه شده باشید که شرکت‌های تولیدکننده محصولات مراقبت از پوست ادعا می‌کنند که محصولاتشان می‌تواند از شما دربرابر اثرات نور آبی محافظت کند؛ اما نور آبی چیست و آیا باید نگران آن باشید؟

نور آبی چیست؟

نور مرئی ۵۰ درصد از طیف نور خورشید را تشکیل می‌دهد و همان‌طور که از نامش پیدا است، تنها بخشی از نور است که چشم انسان آن را تشخیص می‌دهد. بخش آبی این طیف مرئی انرژی بالایی دارد. هرچه طول موج بیشتر باشد، انرژی کمتری منتقل می‌کند. اما نور آبی دارای امواج بسیار کوتاه و پرانرژی است.

نور آبی در محیط اطراف شما وجود دارد. خورشید و همینطور لامپ‌های فلورسنت (لامپ مهتابی) و لامپ‌های رشته‌ای، تلفن‌های همراه، صفحه کامپیوتر و تلویزیون‌های صفحه تخت نور آبی منتشر می‌کنند.

نور آبی چه خطرهایی دارد؟

شواهد زیادی وجود دارد که نور آبی می‌تواند تأثیر زیان‌باری بر پوست و چشم داشته باشد و ریتم شبانه‌روزی (ساعت درونی) را دچار اختلال کند.

به‌طور معمول، مطالعاتی که اثر تابش خورشید را بر پوست بررسی می‌کنند، روی اشعه ماوراء بنفش خصوصاً UVB که علت آفتاب‌سوختگی است، تمرکز دارند. بیشترین اثر گزارش‌شده ناشی از مواجهه با نور آبی افزایش قابل‌توجه گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) است. گونه‌های فعال اکسیژن مواد شیمیایی بسیار واکنش‌پذیری هستند که از اکسیژن تشکیل می‌شوند. سطح بالای گونه‌های فعال اکسیژن می‌تواند به DNA و آنزیمی‌های مهمی مانند آنزیم‌هایی که در ترمیم DNA نقش دارند، آسیب بزند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

پژوهشی که فوریه سال جاری منتشر شد، نشان می‌دهد نور آبی می‌تواند موجب پیگمانتاسیون (برنزه‌شدن) در انواع پوست‌ها شود. درحالی‌که بسیاری از مردم برنزه‌شدن را ویژگی مطلوبی می‌دانند، نشانگر آسیب‌دیدن پوست و تولید ROS است. پژوهشگران دیگر دریافته‌اند برنزه‌شدگی پوست براثر مواجهه با نور مرئی (که شامل نور آبی می‌شود) دارای پیگمانتاسیون تیره‌تری است و در‌ مقایسه‌ با مواجهه با اشعه ماوراء بنفش دوام بیشتری دارد.

مطالعات همچنین نشان داده است که نور آبی می‌تواند ژن‌های مرتبط با التهاب و پیری ناشی از صدمه آفتاب را فعال کند. چندین مطالعه ثابت کرده‌اند که ضدآفتاب‌های معمولی از آسیب ناشی از نور آبی و نور مرئی ممانعت نمی‌کنند.

درحالی‌که به‌نظر می‌رسد نور آبی نسبت‌ به تابش فرابنفش قدرت کمتری داشته باشد، مقادیر نسبتاً بیشتری از نور آبی به زمین می‌رسد. در بریتانیا، در ظهر تابستان اشعه فرابنفش حدود ۵ درصد از تابش‌های خورشیدی را تشکیل می‌دهد، اما نور آبی تقریباً سه برابر یعنی ۱۵ درصد آن را تشکیل می‌دهد.

نور آبی اثرات مفیدی هم دارد. از نور آبی برای درمان بیماری‌های پوستی ازقبیل اگزما استفاده می‌شود، به‌طور گسترده‌ای در فوتوداینامیک‌تراپی برای درمان طیفی از بیماری‌های پوستی از آکنه گرفته تا سرطان استفاده می‌شود و به بهبود زخم کمک می‌کند؛ اما اثرات زیان‌بار نور آبی برای افراد سالم احتمالاً از اثرات مفید آن بیشتر است.

نور آبی می‌تواند به پوست آسیب بزند، اما به خوبی مشخص نشده است کدام منابع نور آبی برای انسان مضر هستند. نور آبی صفحه‌نمایش مسئول بخش کمی از مقدار نور آبی است که دریافت می‌کنیم.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند صفحه‌نمایش دستگاه‌ها می‌توانند تولید گونه‌های فعال اکسیژن را افزایش دهند. اگرچه، مطالعه‌ی شرکت آلمانی بایرسدورف که محصولات مراقبت از پوست را تولید می‌کند، نشان داد کل مواجهه ناشی از نور آبی یک صفحه‌نمایش که در فاصله ۳۰ سانتی‌متری ما قرار داشته باشد، در طول یک هفته معادل یک دقیقه دقیقه آفتاب ظهر تابستان در هامبورگ آلمان است.

مطالعه دیگری نشان داد شدت نور آبی صفحه‌نمایش ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر کمتر از نور آبی خورشید است. این مقدار نور همچنین نتوانست در افراد مبتلا، موجب ملاسما شود که درنتیجه‌ی آن تکه‌هایی از پوست تغییر رنگ می‌دهد.

درست است که بیش از هر زمان دیگری، وقت خود را مقابل صفحه‌نمایش می‌گذارنیم، درحالی‌که صفحات نمایش ممکن است موجب آسیب‌هایی شوند، تأثیر آن‌ها در‌ مقایسه‌ با تأثیر ناشی از قرارگرفتن درمعرض نور خورشید ناچیز است.

مراقبت از پوست دربرابر نور آبی

صنعت لوازم آرایشی تولید طیف وسیعی از محصولات مراقبت از پوست را با این ادعا شروع کرده است که از آسیب ناشی از نور آبی پیشگیری می‌کنند. اگرچه آزمایش استاندارد و کنترل‌شده‌ای برای ارزیابی توانایی محصولی خاص برای پیشگیری از آسیب ناشی از نور آبی وجود ندارد.

شرکت‌ها آزمایش‌های علمی روی این محصولات انجام می‌دهند. اما آن‌ها می‌توانند در بررسی‌های خود از هر تعداد ارزیابی استفاده کنند. این وضعیت بسیار متفاوت از مقررات مرتبط با ضدآفتاب است که ادعا می‌کنند دارای فاکتور محافظتی خورشید (SPF) هستند. آزمایش فاکتور محافظتی خورشید توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) تحت نظارت قرار دارد. تمام محصولاتی که ادعا می‌کنند حاوی SPF هستند، تحت آزمایش‌های مشابهی قرار می‌گیرند.

فقدان مقررات برای تأیید ادعاهای مربوط به نور آبی، انتخاب آگاهانه را درمورد سطح محافظتی که محصولی خاص ارائه می‌دهد و نیز درک تفاوت‌ بین محصولات مختلف را غیرممکن می‌سازد. بعید است عدم این مقررات برای مصرف‌کنندگان خطرناک باشد، اما مزیت حاصل از محصولات ممکن است محدود باشد.

با توجه به شواهدی که درمورد انتشار نور آبی توسط صفحات نمایش وجود دارد، بد نیست درمورد ادعاهایی که می‌گویند محصولی برای پیشگیری از آسیب پوست توسط صفحه‌نمایش یا تلفن نیاز است، تردید داشته باشید. محصولات سنتی محافظت دربرابر نور (مانند کرم‌های ضدآفتاب) معمولاً دربرابر آسیب ناشی از نور آبی محافظت نمی‌کنند.

امیدوارکننده است که صنعت محصولات مراقب از پوست تلاش می‌کند این نیاز را رفع کند. اما مهم است که دولت‌ها نیز وارد عمل شوند و آزمایش‌های استانداردی را توسعه دهند که در کل صنعت استفاده شود.

در همین حین، باید به خاطر داشته باشید که میزان مواجهه با نور خورشید را محدود کنید. نشان داده شده که استفاده از ضدآفتاب‌ها (یا هر محصولی که حاوی SPF است) از سرطان پوست و پیری ناشی از مواجهه با نور جلوگیری می‌کند و محصولاتی که محافظت دربرابر نور آبی را تبلیغ می‌کنند، ممکن است مزیت بیشتری داشته باشند.