نشستن بیش از حد برای ساکنان جوامع فقیر خطرناک‌تر از جوامع ثروتمند است

سفرهای طولانی روزانه، جلسات اداری پرتعداد و تماشای طولانی‌مدت تلویزیون به‌طور مداوم، روی سلامتی شما اثر منفی می‌گذارد. مطالعات مختلف بارها اعلام کرده‌اند نشستن بیش از حد عاملی برای مرگ زودهنگام است. بااین‌حال همچون بسیاری دیگر از مقوله‌های علمی، شواهدی که در دست داریم تا حد زیادی محدود است.

در کشورهایی که چندان ثروتمند و پیشرفته نیستند و مراکز تحقیقاتی بزرگی ندارند، عواقب کم‌تحرکی با جزئیات زیادی مورد بررسی قرار نگرفته است. بدین ترتیب جمعیت‌های دارای درآمد کم یا متوسط ممکن است تجربیات متفاوتی داشته باشند.

مطالعه‌ی جدیدی توسط یک تیم بین‌المللی از محققان که روی بیش از ۱۰۰ هزار نفر در ۲۱ کشور دنیا انجام شده نشان می‌دهد افراد ساکن در مناطق فقیرتر درنتیجه‌ی بی‌تحرکی طولانی‌مدت با خطرات بیشتری دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. در تمامی جوامع مورد مطالعه افزایش زمان نشستن با افزایش خطر مرگ‌و‌میر و بیماری‌های قلبی‌عروقی ارتباط داشت؛ اما این ارتباط در کشورهای کم‌درآمد مثل بنگلادش، هند و زیمبابوه مشهودتر بود.

ما در طول هر روز به هنگام حضور در محل کار، رانندگی یا تماشای فیلم و سریال برای مدت‌زمانی طولانی در حالت نشسته به سر می‌بریم. مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد نشستن ۶ تا ۸ ساعت در روز به‌میزان ۱۲ تا ۱۳ درصد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و مرگ زودهنگام را نسبت‌به افرادی که روزانه ۴ ساعت یا کمتر می‌نشینند بالا می‌برد. اگر زمان نشستن از مرز ۸ ساعت رد شود خطر نسبی ابتلا به بیماری قلبی و مرگ زودهنگام به عدد خیره‌کننده‌ی ۲۰ درصد می‌رسد.

زمانی که داده‌های به‌دست‌آمده را براساس وضعیت اقتصادی تقسیم‌بندی کنیم نتایج تأمل‌برانگیزی به دست می‌آید. در کشورهای با درآمد پایین و درآمد متوسط، بیش از ۸ ساعت نشستن در روز خطر نسبی ابتلا به بیماری قلبی و مرگ زودهنگام را به تقریباً ۳۰ درصد می‌رساند (نسبت‌به افرادی که در هر روز ۴ ساعت یا کمتر می‌نشینند).

مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد مسئله‌ی کاهش فعالیت بدنی مردم بسیار گسترده‌تر از حد تصور است. بااین‌حال نکته‌ی مهم‌تر نقش قابل‌توجه فقر در تعیین آثار نشستن بلندمدت روی بدن است.

صرفاً با اتکا بر داده‌های این مطالعه نمی‌توان دلیل اصلی این اختلاف چشم‌گیر را بیان کرد. محققان می‌گویند این اختلاف ممکن است نتیجه‌ی تفاوت الگو و نحوه‌ی نشستن مردم در جوامع فقیر با جوامع ثروتمند باشد. با این توضیح که به‌طور معمول افرادی که از لحاظ وضعیت اجتماعی و اقتصادی در جایگاه پایین‌تری نسبت‌به بقیه قرار دارند زمان بیشتری را صرف تماشای تلویزیون می‌کنند و نشستن به هنگام تماشای تلویزیون در مقایسه‌ با دیگر مواقعی که نشسته‌ایم آثار بیشتری روی نتایج نهایی مطالعه گذاشته است.

محققان می‌گویند شاید دلیل این باشد که اکثر مردم به هنگام تماشای تلویزیون غذاهای نامناسب مصرف می‌کنند یا این‌که زمان تماشای فیلم و سریال توسط آن‌ها بسیار طولانی و بی‌وقفه است. انواع مختلف نشستن به شیوه‌ی متفاوتی روی سلامتی اثر منفی می‌گذارد.

یافته‌های اخیر محققان نشان می‌دهد ورزش کردن روی کاهش احتمال مرگ‌و‌میر ناشی از نشستن و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی اثر زیادی می‌گذارد.

در اتفاقی غیرمنتظره، محققان متوجه شده‌اند سهم نشستن و کم‌تحرکی طولانی در مرگ‌ومیر تنها به میزان اندکی کمتر از سیگار کشیدن است.

اسکات لیر، دانشمند دانشگاه سايمون فريز، می‌گوید در کسانی که روزانه بیش از ۴ ساعت می‌نشینند جایگزینی نیم‌ساعت نشستن با ورزش می‌تواند خطر را ۲ درصد کاهش دهد. او از مردم دعوت می‌کند برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و مرگ زودهنگام، فعالیت‌ بدنی خود را بیشتر کنند.

این پیام اسکات لیر و سایر محققان تا حد زیادی انگیزه‌بخش و متقاعدکننده است تا فعالیت‌ بدنی‌مان را بیشتر کنیم، اما مطالعه روی انواع فعالیت‌های بدنی در بین گروه‌های مختلف نشان می‌دهد شماری از مردم به‌‌راحتی امکان انجام چنین کاری را ندارند.

براساس نتایج مطالعه، تفاوت‌هایی ظریف در دسترسی به مناطق مناسب برای فعالیت بدنی، فرصت کافی برای مدیریت زمان، دسترسی به ورزش و داشتن انگیزه‌ی کافی برای اولویت‌دهی به فعالیت بدنی دیده می‌شود. در واقع وقتی فرد در شرایط اقتصادی مطلوبی به سر نمی‌برد، جدا شدن از صندلی کار چالش‌برانگیزتری است.

نتایج این تحقیقات در ژورنال JAMA Cardiology منتشر شده است.