در جستجوی پاسخ برای یک سوال پرتکرار: بیت کوین یا طلا، کدام یک برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟
میلیون‌ها سرمایه‌گذار در جهان تحت تاثیر جریان کریپتو قرار گرفته‌اند اما با ریزش اخیر بازار رمزارزها، بار دیگر این سوال برای افراد ایجاد شده است که از میان طلا و بیت کوین، کدام یک برای سرمایه‌گذاری بهتر است. کارشناسان و فعالین بازارهای مالی در گفتگو با دیجیاتو، طلا را گزینه‌ای امن برای سرمایه‌گذاری می‌دانند اما در مقابل آینده‌ای روشن برای رمزارزها متصور هستند؛ آینده‌ای که البته به اعتقاد آنها به شرایطی وابسته است.
تا قبل از فراگیری بیت کوین و بازدهی عجیب سال‌های اخیرش، طلا بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری بود. بازار طلا برای تریدرها نیز یکی از گزینه‌ها جهت معاملات روزانه بود. اما بیت کوین و سایر رمزارزها مدتی است که زمین بازی را عوض کرده و این سوال را در اذهان ایجاد کرده‌اند که کدام یک برای سرمایه‌گذاری، فرار از اثرات تورم و کسب سود بهتر است؟
برخی جوانان نیز با گسترش رمزارزها، به ترید علاقمند شده و به دنبال فعالیت روزانه در بازارهای مالی هستند. این دسته افراد تازه کار نیز با این سوال رو به رو هستند که آیا برای ترید، تفاوتی میان بازار ارزهای دیجیتال و طلا وجود دارد یا خیر.
برای پاسخ به این سوالات به سراغ دو تحلیلگر و فعال بازارهای مالی رفتیم. ملک‌لی با بیان اینکه طلا از دیرباز، کم ریسک‌ترین گزینه برای سرمایه‌گذاری و مقابله با تورم بوده است، عمق کم بازار رمزارزها را یکی از معایب آنها دانسته که می‌تواند منجر به دستکاری شود.
شامخی نیز با اشاره به بحران‌های جهانی پیش رو، اعتقاد دارد طلا می‌تواند همچون سال 08-2007 با نوساناتی رو به رو شود. او با انتقاد از شعارهای ماکسیمالیستی مبنی بر هولدر بودن در بازارها، به دیجیاتو گفت هولدر بودن دیگر الزاما موجب کسب سودهای بزرگ نمی‌شود؛ از همین رو افراد بایستی با معاملات پوشش‌دار، ریسک خود را کاهش دهند.
آینده درخشان در انتظار رمزارزها
«علی ملک‌لی» تحلیلگر بازارهای مالی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در مقایسه با ترید نیاز به دانش کمتری داشته و برای عموم مناسب‌تر است، طلا را دارایی امن‌تر برای سرمایه‌گذاری و خنثی‌سازی اثرات تورم می‌داند:
«موسسات مالی بزرگ، بانک‌ها و دولت‌ها اکثرا در بازار طلا فعال‌تر هستند از همین رو این حوزه برای سرمایه‌گذاری امن‌تر است. همچنین سال‌ها است که از طلا برای خنثی‌سازی اثرات تورمی استفاده می‌شود اما سابقه تولد رمز ارزها اکثرا به 2 تا 3 سال گذشته بازگشته و از عرضه قدیمی‌ترین آنها یعنی بیت‌کوین، تنها 12 سال می‌گذرد.»
او با بیان اینکه بازار رمز ارزها بازاری بسیار نوپا است، از نقدینگی پایین فعال این بازار (عمق کم) در مقایسه با طلا به عنوان یک عیب یاد کرده که امکان دستکاری در بازار ارزهای دیجیتال را افزایش می‌دهد: «یک نهاد یا موسسه بزرگ مالی می‌تواند با سرمایه در دسترس خود، رمز ارزی را با نوسان رو به رو کند.»
ملک‌لی با اشاره به تعدد ارزهای دیجیتال گفت: «در حال حاضر حدود 17 تا 18 هزار رمزارز ثبت شده وجود دارد؛ از همین رو مهم است که چه رمزارزی برای سرمایه‌گذاری انتخاب شود. افراد بایستی شناخت خوبی نسبت به ارز دیجیتال انتخابی و اکوسیستم خاص هر یک داشته باشند اما در مقابل، طلا یک دارایی کاملا شناخته شده است.»
وی با تاکید بر اینکه دولت‌ها ناگزیر به رگولاتوری حوزه رمز ارزها هستند اظهار داشت با گذشت زمان و کنار آمدن دولت‌ها با این مقوله، می‌توان آینده بسیار درخشانی را برای بازار رمزارزها متصور بود:
«منظور من از آینده، شش ماه یا یک سال نیست. بلکه بایستی به دولت‌ها زمان داد تا این حوزه را رگوله کنند، سپس با حضور موسسات مالی بزرگ و بانک‌ها در این بازار و معاملات قانونی آنها، وضعیت بازار رمزارزها بهتر خواهد شد.»
ملک‌لی همچنین از آن دسته افرادی که علاقمند به سرمایه‌گذاری روی رمز ارزها هستند خواست تا با بخشی از دارایی بلااستفاده وارد این حوزه شده و از فروش منزل یا خودروی خود جهت ورود به این بازار جدا خودداری کنند.
تفاوتی میان بازار طلا و رمز ارز برای ترید نیست
طی سالیان اخیر علاقمندی افراد به ترید بیش از پیش افزایش یافته که بخشی از این استقبال مدیون رشد و فراگیری ارزهای دیجیتال است. ملک‌لی با بیان اینکه در بحث معامله روزانه هیچ تفاوتی بین رمزارز و طلا نیست، اظهار داشت تریدر با چارت، اندیکاتور و حرکت قیمت سر و کار دارد. برای چنین فردی مهم نیست قیمت بالا یا پایین رفته و در هر دو سمت می‌تواند در بازارها معامله کند.
اگرچه به گفته وی نقدینگی پایین در بازار رمزارزها به عنوان پاشنه آشیل آنها برای ترید نیز به حساب می‌آید زیرا جهت دستکاری بسیار مستعد بوده اما در مقابل، طلا که از نقدینگی بالایی برخوردار است، امکان دستکاری در بازار آن وجود نداشته و حرکت‌های منطقی‌تری در مقایسه با رمزارزها خواهد داشت.
این فعال بازارهای مالی با تاکید بر اینکه ترید، قوانین و علم خاص خود را دارد، گفت: «این حوزه نکات و ریزه‌کاری‌های بسیاری داشته و روانشناسی و تجربه نیز در آن حائز اهمیت است. از همین رو افراد با گذراندن چند کلاس نبایست تصور تریدری داشته باشند و دست به ریسک‌های بزرگ نزنند.»
او در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی براینکه فعالیت در هر یک از این بازارها چه مزایا و معایبی دارد گفت:
«طلا یک دارایی امن است و از نظر امنیت، در دسترس‌پذیری، نقدشوندگی و… نسبت به ارزهای دیجیتال ارجحیت دارد. در سوی مقابل رمزارزها یک دارایی دیجیتال هستند و اگر در نگهداری آنها، موارد امنیتی رعایت نشود امکان هک کیف پول یا اکانت صرافی وجود داشته و دارایی افراد در خطر است.»
ملک‌لی نگهداری دارایی در صرافی‌های غیر ایرانی را خطری دیگر برای سرمایه کاربران دانسته و اظهار داشت با توجه به شرایط تحریم‌ها، امکان بلوکه کردن حساب و از بین رفتن دارایی وجود دارد.
این کارشناس بازارهای مالی با تاکید بر اینکه برای عموم مردم، طلا دارایی امن‌تری نسبت به رمزارز است اظهار داشت فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال نیازمند کسب اطلاعات درباره این حوزه است: «هر رمزارز یک شبکه خاص خود را دارد و اگر هنگام انتقال آن، آدرس کیف پول و شبکه درست انتخاب نشود، این دارایی از دست خواهد رفت و مشکلات زیادی گریبان‌گیر افراد می‌شود. از همین رو بایستی به خوبی با این حوزه و تکنولوژی آن آشناییت ایجاد شود.»
پیشنهاد سرمایه‌گذاری بسته به هر شخص متفاوت است
«علیرضا شامخی»، مدرس دانشگاه و تحلیلگر بازارهای مالی در ابتدای سخنان خود بر یکسان نبودن شرایط افراد جهت پیشنهاد سرمایه‌گذاری تاکید کرده و گفت:
«در موضوع سرمایه‌گذاری یک سبد پیشنهادی و قواره‌ای وجود ندارد که مناسب تن همه یا مجموعه بزرگی از افراد باشد. بلکه بایستی با توجه به شرایط هر فرد، یک سبد سرمایه‌گذاری خاص او پیشنهاد شود.»
او با بیان اینکه سرمایه‌گذاری به عوامل زیادی وابسته است، اظهار داشت بسیاری از این عوامل شخصی است: «سطح دانش و تجربه فرد در بازار مد نظر، دسترسی وی به ابزارهای معامله‌گری، توانایی نگهداری و حتی سطح نقدشوندگی یک دارایی از جمله مواردی هستند که به خود فرد بستگی دارند. به طور مثال زمانی که پیشنهاد خرید سکه داده می‌شود، یک نفر از طریق بازار سرمایه گواهی و دیگری سکه را از بازار به صورت فیزیکی تهیه می‌کند؛ که میزان نقدشوندگی، کارمزد و نگهداری آنها با یکدیگر کاملا تفاوت دارد. بنابراین هر چند بازدهی هر دوی آنها کاملا همگرا و بسیار مشابه است، ولی گواهی سکه را به دلیل نیاز به سطحی از دانش، نمی‌توانیم به خیلی از افراد پیشنهاد دهیم. موضوع دانش معامله‌گری در بازارهای جدیدی مانند رمزارز، بسیار مهم‌تر هستند و به سادگی نمی‌توان از آنها گذشت.»
شامخی در ادامه به تفاوت ریسک‌پذیری و حداکثر حد تحمل حدضرر در افراد مختلف و بازه‌های مورد انتظار سرمایه‌گذاری اشاره کرده و آنها را از جمله عواملی دانست که باعث می‌شود تا از پیشنهاد سرمایه‌گذاری به صورت عمومی، اجتناب کند.
راه سخت بیت کوین برای جانشینی طلا
وی در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا بیت‌کوین می‌تواند در آینده‌ای نزدیک جایگزین طلا شود، گفت:
« تصور من بر این است که بیت کوین و سایر رمز ارزها تا 5 سال آینده برای ساخت اکوسیستمی مستقل فرصت دارند که منجر به استقلال از دولت‌ها شود. اگر اکوسیستم مشترکی شکل بگیرد، می‌توان امید داشت که بیت‌کوین رقیب طلا شود. در حال حاضر این اکوسیستم برای رقابت با پول‌های ملی وجود ندارد. هم‌اکنون مهم‌ترین استیبل‌کوین‌ها کاملا وابسته به دلار هستند و طبیعی است که هر ریسکی در آنها، کل اکوسیستم رمزارزها را دچار چالش می‌کند.»
شامخی با تاکید بر تعدیل خوش‌بینی بسیار زیاد درباره بیت کوین اظهار داشت بیت کوین بایستی تا سه یا چهار سال آینده خود را به عنوان یک ابزار تراکنش اثبات کرده و همچنین مورد استقبال توسعه‌دهندگان متاورس قرار گرفته و امکان تعریف پروژه روی آن وجود داشته باشد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه به اهمیت متاورس و تاثیر آن بر آینده رمز ارزها اشاره کرده و اعتقاد دارد تکنولوژی نوظهور متاورس می‌تواند زمین بازی را تغییر دهد: «بایستی توجه داشت که رمزارزهای دیگری به جز بیت‌کوین وجود دارند که می‌توان روی آینده آنها حساب باز کرد. آن دسته از رمزرازهایی که بتوانند در دنیای متاورس جا باز کرده، توسعه‌دهندگان و شرکت‌های غالب به آن روی خوش نشان داده و به عنوان ابزار پرداخت در متاورس استفاده شوند، می‌توانند آینده روشنی داشته باشند.»
طلا دارایی امن در شرایط بحرانی است
ریزش اخیر بیت کوین (افت بیش از 50 درصدی از سقف تا زمان تنظیم این گزارش) باعث شده تا نگاه‌ها به این ارز دیجیتال به عنوان یک دارایی تغییر کند. اگرچه طلا نیز چنین سابقه ریزشی دارد اما شامخی معتقد است نباید شرایط ریزش قبلی طلا را با شرایط امروز بازار طلا مقایسه کرد.
او با اشاره به بحران‌های سال 2007 و 2008 اظهار داشت طلا آن زمان رشد خود را آغاز و از محدوده 600 تا 700 دلار به 1700 دلار رسیده و رشدی 2.5 برابری را تجربه کرده بود، ریزش اتفاق افتاده از آن سقف نیز حدود 40 درصد و زمانی بود که تا حدودی بحران‌ها در حال رفع بودند:
«در حال حاضر نوسان‌های طلا با ریزش قبلی تفاوت دارد. هنوز در آستانه بحران‌های مهم جهانی هستیم. بحران مسکن و بحران بانکی در چین، بدهی‌های دولت آمریکا و نرخ بهره، جنگ روسیه و رکود مورد انتظار در کشورهای اروپایی در کنار کمبود جهانی مواد غذایی و شکست زنجیره تامین جهانی از مواردی هستند که هنوز در ابتدای راه بوده و می‌توانند اثراتی روی قیمت طلا بگذارند. و هنوز چشم‌اندازی مثبت برای رفع آنها وجود ندارد. طبعا در شرایط بحران، طلا دارایی امن محسوب می‌شود»
هولدر بودن منجر به کسب سود بزرگ نمی‌شود
این تحلیلگر بازارهای مالی در بخش دیگر سخنان خود با انتقاد از شعارهای ماکسیمالیستی مبنی بر هولدر بودن چه در بازار رمزارزها و چه در بازار سرمایه، بر پایان دوران معامله‌گری سنتی تاکید کرده و چنین سخنانی را شعارهایی تو خالی دانست که می‌تواند موجب ضرر افراد شود:
«نه تنها در حوزه رمزارزها بلکه در تمامی حوزه‌ها همچون بازار سرمایه، دیگر هولدر بودن الزاما منجر به کسب سودهای بسیار نمی‌شود. اگرچه همچنان توصیه می‌کنیم در بازاری که چشم‌اندازی مثبتی داشته، هولدر باشید اما اینکه گاه گفته می‌شود در هر قیمتی بیت‌کوین بخرید و چندین برابر خواهد شد، رویکرد قابل توصیه‌ای به همگان نیست.»
وی معاملات پوشش‌دار را بهترین گزینه برای کاهش ریسک دانسته و اظهار داشت افرادی که در بازارهای بین‌المللی به صورت حرفه‌ای ترید می‌کنند با مفهوم حدضرر آشنا هستند؛ اما افرادی که در بازارهای داخلی فعالیت دارند بهتر است وارد بازار اختیار معاملات شوند و از طریق این بازار حد زیان‌شان را ببندند: «حتی شاید استفاده از اختیار معاملات بهتر از حد ضرر باشد زیرا کفی را تضمین می‌کند. اینگونه با هر نوسانی حد ضرر فعال و معامله بسته نمی‌شود و می‌تواند از فرصت‌های رشد آینده بهره‌مند شود.»
شامخی انتها به افراد علاقمند برای سرمایه‌گذاری هشدار داد تا با پول بدون ریسک وارد این بازار شوند: «بعضی افراد وامی گرفته و آن را به بازارهای طلا یا رمزارز تزریق می‌کنند به این امید که پولشان چند برابر شود. اما ممکن است اتفاقی عکس آن بیفتد زیرا نوسان این بازارها بسیار غیرقابل پیش‌بینی است.»
در نهایت به نظر می‌رسد از دیدگاه کارشناسان طلا یک دارایی امن‌تر است که می‌تواند ابزار مناسب ضد تورمی برای ایرانی‌ها باشد. در سوی مقابل ریسک روی بیت کوین و سایر رمزارزها نیز شاید بتواند بازدهی بیشتری را نصیب آن‌هایی که کند که منطقی و با سرمایه قابل ریسک وارد این بازار شده‌اند.
