ممنوعیت ورود آیفون، راهی برای افزایش میزان واردات خودرو

به گزارش دیتاسنتر من، تمامی اخبار و حواشی مربوط به ممنوعیت واردات آیفون به کشور که در یک ماه اخیر مطرح شده، حالا با انتقال اولویت‌بندی این کالا از گروه کالایی ۲۳ به گروه کالاهای لوکس و غیر ضروری (گروه ۲۷) به اوج خود رسیده است. جابه‌جایی آیفون از گروه کالایی ۲۳ به ۲۷ حالا بازار موبایل را ملتهب‌تر کرده و قیمت‌ها را افزایش داده است. علاوه‌براین، در پی قوت گرفتن احتمال ممنوعیت دائمی واردات آیفون، نامه وزیر صمت خطاب به ابراهیم رئیسی منتشر شد که هدف از سیاست اعمال ممنوعیت را مشخص می‌کند. در این نامه با اشاره بر اهمیت بیشتر واردات خودرو نسبت به واردات آیفون، بر لزوم اختصاص ارز واردات این محصول به واردات خودرو تأکید شده است.

در پی جدی‌تر شدن احتمال ممنوعیت دائمی ورود محصولات شرکت اپل به کشور، امکان ثبت سفارش گوشی‌های آیفون عملاً از واردکنندگان سلب شده و هنوز مشخص نیست این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؛ چراکه به گفته سخنگوی انجمن واردکنندگان موبایل، هنوز ابلاغیه رسمی درباره این ممنوعیت و ماهیت آن صادر نشده است.

بااین‌حال، بازار موبایل بدون در نظر گرفتن چند و چون اعمال محدودیت و ممنوعیت، به‌سرعت به تغییرات رخ‌داده واکنش نشان داده است. برخی فروشگاه‌های آنلاین وضعیت مدل‌های مختلف آیفون را «ناموجود» نمایش می‌دهند و بعضی فروشگاه‌های فیزیکی نیز از فروش این کالا خودداری می‌کنند. بعضی از فروشندگان یا پلتفرم‌های فروش آنلاین که هنوز این گوشی را موجود دارند، افزایش قیمت قابل‌توجهی برای مدل‌های مختلف آیفون تا ۶۵ میلیون تومان اعمال کرده‌اند.

پرواز قیمت آیفون

گوشی آیفون ۱۳ پرومکس با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت که تا تاریخ ۳۱ اردیبهشت حدوداً ۴۷ میلیون تومان قیمت داشت، در تاریخ اول خرداد، با بالا رفتن احتمال ممنوعیت واردات آیفون، با ۹ میلیون تومان افزایش به قیمت ۵۶ میلیون تومان رسید. آیفون ۱۳ پرو با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت نیز که تا پایان اردیبهشت‌ ماه با قیمتی در حدود ۴۶ میلیون تومان در بازار به فروش می‌رسید، ابتدای خرداد ماه حدود ۵ میلیون تومان افزایش به قیمت ۵۱ میلیون تومان و در تاریخ دوم خرداد با گران شدن مجدد به قیمت ۶۵ میلیون تومان رسیده است. علاوه بر اینکه تعداد زیادی از مدل‌های آیفون درحال‌حاضر در فروشگاه‌های فیزیکی و اینترنتی موجود نیست، حتی آیفون SE که جزء مدل‌های ارزان‌قیمت شرکت اپل است و پیش از این کمتر از ۲۰ میلیون تومان قیمت داشت، پس از انتشار اخبار اخیر به ۲۵ میلیون تومان رسیده است.

با توجه به مبهم بودن وضعیت بازار و پاسخگو نبودن مراجع ذی‌ربط نسبت به سوالات درباره افزایش قیمت، نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از آینده بازار موبایل ایران داشت؛ اما بدیهی است که در صورت ادامه‌دار شدن ممنوعیت واردات آیفون به کشور، نه‌تنها قیمت محصولات برند اپل، بلکه قیمت گوشی‌های سایر برندها نیز با افزایش مواجه می‌شود؛ چراکه در صورت ناموجود شدن یا گران‌تر شدن آیفون خریداران به برندهای دیگر روی می‌آوردند و این افزایش تقاضا منجر به افزایش قیمت می‌شود.

تخصیص ارز واردات آیفون به بازار خودرو

هرچند در خصوص چرایی تصمیم اعمال ممنوعیت برای ورود محصولات شرکت اپل به کشور گمانه‌زنی‌های مختلفی وجود دارد و کارشناسان و فعالان بازار موبایل دلایل متعددی را برای این طرح و پیگیری نمایندگان مجلس برای اجرای آن برشمرده‌اند؛ اما اخیراً انتشار نامه‌ای که رضا فاطمی امین، وزیر صمت، در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ خطاب به رئیس‌جمهور نوشته است، دلیل اصلی عزم مسئولان برای اعمال این ممنوعیت را نشان می‌دهد.

در این نامه به ارجحیت واردات خودرو به واردات گوشی‌های آیفون اشاره شده و وزیر صمت اعلام کرده که ارز یک میلیارد دلاری که در سال ۱۴۰۰ به واردات آیفون تخصیص یافته، با ممنوع شدن واردات این کالا می‌تواند به منابع ارزی لازم برای واردات خودرو اضافه شود تا خودروهای بیشتری به کشور وارد شود. آمار و ارقام مربوط به میزان واردات گوشی‌های موبایل در سال گذشته حاکی از آن است که بیش از ۴ میلیارد دلار ارز به واردات گوشی‌های موبایل اختصاص یافته که یک میلیارد از آن صرف واردات گوشی‌های آیفون شده بود. همین موضوع باعث شده مسئولان کشور، به‌ویژه نمایندگان مجلس در کمیسیون اصل ۹۰، با ارجاع به تأکید رهبری مبنی بر عدم لزوم واردات محصولات ساخت کشور آمریکا در پی متوقف کردن ورود این محصول به کشور باشند.

پای یک رانت وسط است؟!

تحولاتی که در پی اعمال محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها در بازار موبایل رخ می‌دهد، صرفاً به بالا رفتن قیمت محدود نمانده و مشکلات و چالش‌های دیگری را نیز به‌دنبال خواهد داشت. پیش از این نیز مسئولان انجمن واردکنندگان موبایل، از جمله دبیر و سخنگوی آن، در گفت‌وگو با دیتاسنتر من، نسبت به تبعات و پیامدهای تصمیم ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون هشدار داده بودند.

افزایش قاچاق مسافری، کاهش چشمگیر درآمدهای دولتی حاصل از واردات آیفون، ایجاد نارضایتی برای مصرف‌کنندگان این کالا، افزایش چشمگیر قیمت گوشی‌های موبایل و ایجاد التهاب در بازار از جمله نتایج اعمال این ممنوعیت است که پیش از این نسبت به آن هشدار داده شده بود. روز گذشته، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات نیز با انتشار مطلبی در کانال تلگرامی خود به اعمال ممنوعیت در ثبت سفارش گوشی‌های آیفون واکنش نشان داده و ضمن انتقاد از این تصمیم دلایل مخالفت خود با این ایده را بیان کرده است. او در این متن با اشاره به برخی رانت‌ها در گذشته در مورد واردات آیفون نوشته که:

آخرین باری که تصمیم داشتند واردات آیفون را ممنوع کنند، از رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی خواستم که گزارش سه‌ماهه واردات گوشی‌های تلفن همراه را برایم تهیه کند. گزارش گویا بود، شرکتی خارج از روال همیشگی خود و سایر شرکت‌ها، حجم زیادی گوشی آیفون وارد کشور کرده بود.

آذری جهرمی در ادامه این متن به تناقض‌های مختلف برای ممنوعیت واردات آیفون اشاره کرده و نوشته است: «درحالی‌که خبرهای خوبی از فروش نفت و بازگشت منابع آن از سوی دولت مطرح می‌شود و این گشایش‌ها به حدی بوده که خبر از عزم برای صدور مجوز واردات خودرو می‌دهند؛ ممنوعیت ثبت سفارش گوشی تلفن همراه به دلیل محدودیت منابع ارزی با اخبار قبلی در تناقض است.»

او در ادامه اصلی‌ترین دلیل خود برای مخالفت با طرح ممنوعیت واردات آیفون به کشور را ناکارآمد شدن سیستم مقابله با قاچاق در کشور و درنتیجه، افزایش میزان قاچاق در کشور دانست و نوشت: «این تصمیم دور زدن سیستم رجیستری را برای قاچاقچیان مقرون‌به‌صرفه و توجیه‌پذیر خواهد کرد.»

پیش‌تر هم دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی در خصوص افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی میزان قاچاق مسافری در فروردین ۱۴۰۱ و ورود ۲۴ هزار گوشی با این روش به کشور خبر داده بود و اینکه با ممنوعیت یک مدل گوشی طرح رجیستری زیر سؤال خواهد رفت و در ادامه سهم دولت از بازار واردات شفاف گوشی کاهش پیدا خواهد کرد.